Traktat w Troyes

Karol VI

Henryk V

Traktat w Troyes - traktat zawarty pomiędzy Anglią i Francją 21 maja 1420. W swoich założeniach miał on kończyć wojnę stuletnią, odsuwając dynastię Walezjuszy od tronu francuskiego i zaprowadzając unię personalną obydwu krajów pod berłem Henryka V.

Okoliczności zawarcia traktatu

W 1420 królem Francji był Karol VI Szalony, który od 1392, pod wpływem choroby psychicznej, nie był zdolny do kontrolowania własnych poczynań, a zatem do prowadzenia niezależnej polityki. Znajdując się całkowicie pod wpływem proangielskiego stronnictwa burgundczyków król Francji zgodził się podpisać 21 maja 1420 w katedrze w Troyes traktat z Henrykiem V. W czasie ceremonii podpisywania gotowego dokumentu króla reprezentował Filip III Dobry, książę Burgundii. Dla strony angielskiej traktat ten miał być ostatecznym potwierdzeniem odniesionych zwycięstw wojskowych poprzez uzyskanie długofalowych korzyści politycznych.

Treść

Traktat w Troyes odsuwał od sukcesji delfina Karola, uznając go za winnego zabójstwa Jana Bez Trwogi w Montereau w 1419 oraz za nieślubne pochodzenie. W związku z tym również wszyscy jego potomkowie zostali odsunięci od dziedziczenia tronu francuskiego w przyszłości. Córka Karola VI, Katarzyna de Valois, miała poślubić Henryka V. W rezultacie po śmierci Karola VI Anglia i Francja miałyby znaleźć się w unii personalnej pod jego rządami.

Skutki traktatu

1 grudnia 1420 Henryk V i Karol VI wkroczyli uroczyście do opanowanego przez burgundczyków Paryża. W anonimowych pamiętnikach znanych jako wspomnienia Mieszczanina Paryskiego odnotowana zostało niezwykle ciepłe przyjęcie obydwu władców przez mieszkańców miasta. Traktat został potwierdzony przez sąd paryski i pozytywnie przyjęty przez uniwersytet. Jan Baszkiewicz uważa poparcie paryżan dla traktatu za efekt propagandy burgundczyków oraz zniechęcenie do Walezjuszy, jakie wywołała rozrzutność dworu królewskiego i nieefektywność administracji państwowej.

Małżeństwo zaplanowane w traktacie doszło do skutku, jednak Karol VI i Henryk V zmarli nieoczekiwanie w 1422, w odstępie siedmiu tygodni. Zgodnie z postanowieniem układu w Troyes za nowego króla Francji uznano dziesięciomiesięcznego syna króla angielskiego, Henryka VI. W jego imieniu regentem został Jan książę Bedford. Równocześnie jednak dziewiętnastoletni delfin Karol, który nie uznał wykluczenia swojej osoby z dziedziczenia tronu, ogłosił się królem jako Karol VII, mając pod swoją kontrolą południową Francję i ciesząc się poparciem szlachty i mieszczan na terenach na południe od Loary do granicy z Księstwem Burgundii.

Wobec patowej sytuacji, jaka zapanowała w walkach między zwolennikami Henryka VI i Karola VII, praktyczna realizacja postanowień traktatu w Troyes była niemożliwa. W 1429 inicjatywa wojenna nieoczekiwanie przeszła na stronę tego drugiego za sprawą pojawienia się Joanny d'Arc. W tym samym roku Karol VII zdołał przeprowadzić w Reims tradycyjną ceremonię sakry królewskiej, co przypieczętowało jego popularność w społeczeństwie; koronacja Henryka VI na króla Francji w 1431 nie miała praktycznie żadnego oddźwięku propagandowego. W związku z tymi wydarzeniami i późniejszymi sukcesami militarnymi Francuzów główne postanowienia traktatu w Troyes nigdy nie weszły w życie.

Bibliografia

• J. Baszkiewicz, Historia Francji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2004, ISBN 83-04-04684-9