Intelligenzaktion Litzmannstadt: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
rewert |
||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
[[Kategoria:Masakry]] |
[[Kategoria:Masakry]] |
||
[[Kategoria:Czystki etniczne]] |
[[Kategoria:Czystki etniczne]] |
||
[[Kategoria:Holocaust w okupowanej Polsce 1939-1945]] |
|||
Wersja z 09:22, 1 mar 2012
Intelligenzaktion Litzmannstadt (pol. Akcja Inteligencja - Litzmanstadt) - kryptonim regionalnej akcji specjalnej przeprowadzonej przez Niemców w okupowanej Polsce w ramach tzw. Intelligenzaktion [potrzebny przypis] Eksterminacja inteligencji Łodzi i okręgu łódzkiego 1939-1940[1]
Akcja ta wymierzona była w działaczy żydowskich partii lewicowych[2], przedstawicieli mieszczaństwa i inteligencji żydowskiej w Łodzi, zwłaszcza działaczy politycznych i społecznych[3], polską elitę intelektualną mieszkającą w regionie łódzkim miała na celu jej całkowitą eliminację i była pierwszym krokiem do germanizacji tego regionu Polski po klęsce wrześniowej. Wymordowano w niej około 1 500[potrzebny przypis] intelektualistów, urzędników, duchownych, więźniów i innych [4]. .
W wyniku akcji przeprowadzonej miedzy 9 a 11 listopada 1939 niemiecka policja aresztowała na podstawie specjalnych list proskrypcyjnych tzw. "Sonderfahndungsbuch Polen" około 1 500 osób. Zatrzymanych umieszczano w obozie przejściowym, który Niemcy utworzyli w fabryce Arnolda Bayera w Rudzie Pabianickiej oraz w obozie w Radogoszczu.[5] Okupacyjne sądy doraźne w ciągu kilkuminutowej rozprawy orzekały wyroki śmierci. Pierwsza egzekucja ok. 40 osób odbyła się dzień później w lesie łagiewnickim i rozstrzelano w niej głównie łódzkich nauczycieli. Kolejne egzekucje odbyły się w dniach 21-30.11.1939 roku i były kontynuowane do 1940.[6]
Ofiary akcji
W regionalnej akcji Intelligenzaktion w regionie łódzkim zginęli m.in.:
- Aleksy Rżewski - były prezydent Łodzi,
- Edward Dutkiewicz - prezes Zarządu Oddziału Grodzkiego Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP),
- Tomasz Wasilewski - senator RP i prezes Oddziału (ZNP),
- Feliks Wołoszczuk - inspektor szkolny,
- Jan Gertner - nauczyciel z Łodzi.
- Jan Ring - dyrektor Kolei Elektrycznych i prezes Oddziału Łódzkiego Związku Obrony Kresów Zachodnich,
- Wacław Lambrecht - urzednik Zarządu Miejskiego,
- Czesław Kowalski - sekretarz grodzki BBWR,
- Władysław Łuczakowski - członek Stronnictwa Ludowego.
- Karol Hiller - artysta malarz, prezes Klubu Demokratycznego w Łodzi,
- Aleksander Margolis - lekarz, działacz Bundu,
- Stefan Kulczyński - prezes Polskiego Związku Zawodowego Dziewiarzy,
- Władysław Wierzbicki - harcmistrz RP,
- Zygmunt Kłys - działacz społeczny z Pabianic
- ↑ Andrzej Kempa, Marek Szukalak. Żydzi dawnej Łodzi: słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych, Tom 1, 2004
- ↑ "Już w roku 1939 zginęło siedmiu działaczy Bundu, między innymi Chaim Poznański i Aleksander Margolis" Zaginiona dzielnica: Łódź żydowska-ludzie i miejsca. 2006
- ↑ "I tak w przeddzień wcielenia Łodzi do Rzeszy, 10 listopada 1939 r. hitlerowcy wymordowali kilkunastoosobową grupę, składającą się z przedstawicieli inteligencji żydowskiej, zebranych w kawiarni "Astoria". w: Mirosław Cygański. Z dziejów okupacji hitlerowskiej w Łodzi. 1965. str. 53
- ↑ "Na wielką skalę odbywały się aresztowania działaczy politycznych i społecznych, przedstawicieli inteligencji i duchowieństwa, Żydów oraz więźniów, zwolnionych przez władze polskie z chwilą wybuchu wojny" w: Stanisław Nawrocki. Policja hitlerowska w tzw. Kraju Warty w latach 1939-1945.
- ↑ "Proces norymberski. Zbrodniarze i ich ofiary", Muzeum Tradycji Niepodległościowych , Łódź 2006
- ↑ "Martyrologium łódzkie. Przewodnik po Radogoszczu i Miejscach Pamięci Narodowej", Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, Łódź 2005 ISBN 8390742225