Vastitas Borealis: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:30, 6 lis 2012

Vastitas Borealis (łac. Pustkowie Północne) – rozległy obszar nizinny na północnej półkuli Marsa, otaczający biegun północny. Jest on położony 4-5 km poniżej średniego promienia planety.

Przypuszcza się, że w odległej przeszłości geologicznej planety (w epoce noachijskiej) obszary Vastitas Borealis pokrywał ocean. Woda występuje tam również obecnie, w postaci wiecznej zmarzliny pod powierzchnią gruntu, co potwierdził lądownik Phoenix prowadzący badania w tym obszarze w 2008 roku.

Geneza

Jedna z hipotez, która może wyjaśniać dychotomię półkul Marsa, zakłada że północne niziny są w rzeczywistości dnem największego basenu uderzeniowego w Układzie Słonecznym, zwanego Borealis Basin. Uczeni z California Institute of Technology twierdzą, że powstał on ok. 3,9 mld lat temu na skutek zderzenia z planetoidą o rozmiarach 1600-2700 km, która pozostawiła eliptyczny krater o rozmiarach 8500 na 10600 km^[1]. Jego pierwotny kształt w znacznej części zatarło późniejsze powstanie wulkanicznej wyżyny Tharsis.

Mapa topograficzna północnych nizin Marsa opublikowana w 2005 wyraźnie pokazuje obniżenia terenu, sięgające ponad 7 km poniżej marsjańskiego poziomu odniesienia. Wyróżnia się na niej kolistym konturem równina Utopia Planitia, jako całość mająca kształt misy o średnicy 3300 km. Kształt wskazuje, że może to być dawny basen uderzeniowy, większy niż Hellas Planitia, a nawet Basen Biegun Południowy - Aitken na Księżycu^[2].

↑ Dziennik: Wielka katastrofa na Marsie
↑ Kenneth L. Tanaka, James A. Skinner, Jr., Trent M. Hare: Geologic Map of the Northern Plains of Mars. [w:] Scientific Investigations Map 2888 [on-line]. U.S. Geological Survey, 2005. [dostęp 2012-11-06]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Ancient Floodwaters and Seas on Mars

[1] Dziennik: Wielka katastrofa na Marsie

[2] Kenneth L. Tanaka, James A. Skinner, Jr., Trent M. Hare: Geologic Map of the Northern Plains of Mars. [w:] Scientific Investigations Map 2888 [on-line]. U.S. Geological Survey, 2005. [dostęp 2012-11-06]. (ang.).

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-[[Plik:MarsTopoMap-PIA02031 modest.jpg|350px|right|thumb|Mapa topograficzna Marsa wyraźnie ukazuje nizinny obszar Vastitas Borealis.]]
+[[Plik:MarsTopoMap-PIA02031 modest.jpg|300px|prawo|mały|Mapa topograficzna Marsa wyraźnie ukazuje nizinny obszar Vastitas Borealis]]
-'''Vastitas Borealis''' ([[łacina|łac.]] ''Pustkowie Północne'') - rozległy obszar nizinny na północnej półkuli [[Mars]]a, otaczający biegun północny. Jest on położony 4-5 km poniżej średniego promienia planety.
+'''Vastitas Borealis''' ([[łacina|łac.]] ''Pustkowie Północne'') – rozległy obszar nizinny na północnej półkuli [[Mars]]a, otaczający biegun północny. Jest on położony 4-5 km poniżej średniego promienia planety.
-Przypuszcza się, że w odległej przeszłości geologicznej planety (w [[epoka noachijska|epoce noachijskiej]]) obszary Vastitas Borealis pokrywał [[ocean]]. Woda występuje tam również obecnie, w postaci [[wieczna zmarzlina|wiecznej zmarzliny]] pod powierzchnią gruntu, co potwierdził lądownik [[Phoenix (lądownik)|Phoenix]] prowadzący badania w tym obszarze w 2008 roku.
+Przypuszcza się, że w odległej przeszłości geologicznej planety (w [[epoka noachijska|epoce noachijskiej]]) obszary Vastitas Borealis pokrywał [[ocean]]. Woda występuje tam również obecnie, w postaci [[wieczna zmarzlina|wiecznej zmarzliny]] pod powierzchnią gruntu, co potwierdził lądownik [[Phoenix (sonda kosmiczna)|Phoenix]] prowadzący badania w tym obszarze w 2008 roku.
 == Geneza ==
+[[Plik:Mars northern hemisphere topo.jpg|mały|prawo|Topografia północnych nizin Marsa; nazwy jednostek na mapie są '''nieformalne''']]
-Jedna z hipotez, która może wyjaśniać [[dychotomia|dychotomię]] półkul Marsa, zakłada że północne niziny są w rzeczywistości dnem największego [[krater uderzeniowy|basenu uderzeniowego]] w Układzie Słonecznym, zwanego ''Borealis Basin''. Uczeni z [[California Institute of Technology]] twierdzą, że powstał on ok. 3,9 mld lat temu na skutek zderzenia z planetoidą o rozmiarach 1600-2700 km, która pozostawiła eliptyczny krater o rozmiarach 8500 na 10600 km<ref>Dziennik: [http://www.dziennik.pl/nauka/article198360/Wielka_katastrofa_na_Marsie.html Wielka katastrofa na Marsie]</ref>. Jego pierwotny kształt częściowo zatarło późniejsze powstanie wulkanicznej wyżyny [[Tharsis]].
+Jedna z hipotez, która może wyjaśniać [[dychotomia|dychotomię]] półkul Marsa, zakłada że północne niziny są w rzeczywistości dnem największego [[krater uderzeniowy|basenu uderzeniowego]] w Układzie Słonecznym, zwanego ''Borealis Basin''. Uczeni z [[California Institute of Technology]] twierdzą, że powstał on ok. 3,9 mld lat temu na skutek zderzenia z planetoidą o rozmiarach 1600-2700 km, która pozostawiła eliptyczny krater o rozmiarach 8500 na 10600 km<ref>Dziennik: [http://www.dziennik.pl/nauka/article198360/Wielka_katastrofa_na_Marsie.html Wielka katastrofa na Marsie]</ref>. Jego pierwotny kształt w znacznej części zatarło późniejsze powstanie wulkanicznej wyżyny [[Tharsis]].
+Mapa topograficzna północnych nizin Marsa opublikowana w 2005 wyraźnie pokazuje obniżenia terenu, sięgające ponad 7 km poniżej marsjańskiego poziomu odniesienia. Wyróżnia się na niej kolistym konturem równina [[Utopia Planitia]], jako całość mająca kształt misy o średnicy 3300 km. Kształt wskazuje, że może to być dawny basen uderzeniowy, większy niż [[Hellas Planitia]], a nawet [[Basen Biegun Południowy - Aitken]] na [[Księżyc]]u<ref>{{cytuj stronę | url = http://pubs.usgs.gov/sim/2005/2888/ | tytuł = Geologic Map of the Northern Plains of Mars | nazwisko = Tanaka | imię = Kenneth L. | nazwisko2 = Skinner, Jr. | imię2 = James A. |imię3=Trent M. |nazwisko3=Hare | data = 2005 | praca = Scientific Investigations Map 2888 | opublikowany = U.S. Geological Survey  | język = en | data dostępu = 2012-11-06}}</ref>.
 {{Przypisy}}