Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce (1944–1989)

Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce w latach 1944–1989

Stan na 1945

W wyniku zmian granic Polski, przeprowadzonych po zakończeniu II wojny światowej stan administracji Kościoła rzymskokatolickiego w 1945 przedstawiał się następująco:

metropolia gnieźnieńska i metropolia poznańska w unii personalnej aeque principaliter (do 1946)

archidiecezja gnieźnieńska

archidiecezja poznańska

diecezja chełmińska

diecezja włocławska

metropolia krakowska

archidiecezja krakowska

diecezja częstochowska

diecezja katowicka

diecezja kielecka

diecezja tarnowska

metropolia warszawska

archidiecezja warszawska

diecezja lubelska

diecezja łódzka

diecezja płocka

diecezja sandomierska

diecezja siedlecka

Ziemie przejęte po III Rzeszy:

część archidiecezji wrocławskiej

część diecezji berlińskiej

część diecezji ołomunieckiej

cześć archidiecezji praskiej

diecezja gdańska (dawne Wolne Miasto Gdańsk)

część diecezji warmińskiej

Niezależna Prałatura Pilska

Ponadto we wschodniej części Polski:

Część metropolii lwowskiej

część archidiecezji lwowskiej

diecezja przemyska

Część metropolii wileńskiej

część archidiecezji wileńskiej

częśćdiecezji pińskiej

diecezja łomżyńska

Ponadto część diecezji znalazła się poza granicami Polski:

część diecezji przemyskiej w sowieckiej Ukrainie

część diecezji warmińskiej w obwodzie kaliningradzkim

część diecezji wrocławskiej w Niemczech

Lata 1945-1972

W 1946 na prośbę kardynała Augusta Hlonda rozwiązana została unia personalna archidiecezji:gnieźnieńskiej i poznańskiej. Równocześnie stworzona została unia personalna archidiecezji: gnieźnieńskiej i warszawskiej.

Dla Ziem Odzyskanych zostały utworzone administracje apostolskie we Wrocławiu, Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim, Opolu i Olsztynie. W 1964 po śmierci biskupa gdańskiego Karola Marii Spletta przywrócona została diecezja gdańska.

Ponadto na ziemiach wschodnich zostały utworzone następujące administracje apostolskie: w Lubaczowie (dla archidiecezji lwowskiej), Drohiczynie (dla diecezji pińskiej) i Białymstoku (dla archidiecezji wileńskiej).

W latach 1945- 1972 podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego na ziemiach polskich przedstawiał się następująco:

metropolia gnieźnieńska

archidiecezja gnieźnieńska ( w unii personalnej z archidiecezją warszawską)

diecezja chełmińska

diecezja włocławska

metropolia krakowska

archidiecezja krakowska

diecezja częstochowska

diecezja katowicka

diecezja kielecka

diecezja tarnowska

metropolia warszawska

archidiecezja warszawska ( w unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską)

diecezja lubelska

diecezja łódzka

diecezja płocka

diecezja sandomierska

diecezja siedlecka

Administracje apostolskie na tzw. Ziemiach Odzyskanych:

administracja apostolska we Wrocławiu (archidiecezja wrocławska)

administracja apostolska w Opolu (wschodnia część archidiecezji wrocławskiej)

administracja apostolska w Gdańsku (diecezja gdańska)- od 1964 z powrotem pełnoprawna diecezja

administracja apostolska w Olsztynie (diecezja warmińska)

administracja apostolska w Gorzowie Wielkopolskim (diecezja berlińska)

Część metropolii lwowskiej

administracja archidiecezji lwowskiej w Lubaczowie

diecezja przemyska

Część metropolii wileńskiej

administracja archidiecezji wileńskiej w Białymstoku

administracja diecezji pińskiej w Drohiczynie

diecezja łomżyńska

Diecezje wprost zależne od Stolicy Apostolskiej:

archidiecezja poznańska

Lata 1972-1991

W roku 1972 w następstwie uznania zachodniej granicy PRL przez Republikę Federalną Niemiec w układzie PRL-RFN (1970) papież Paweł VI utworzył stałą administrację kościelną dla tzw. Ziem Odzyskanych.

Reaktywowane zostały: metropolia i archidiecezja wrocławska i diecezja warmińska. Ponadto utworzone zostały diecezje: gorzowska, szczecińsko-kamieńska, koszalińsko-kołobrzeska i opolska.

W 1981 stolicę diecezji sandomierskiej przeniesiono z Sandomierza do Radomia. Diecezja zmieniła nazwę na diecezja sandomiersko-radomska.

W latach 1972-1991 podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce przedstawiał się następująco:

metropolia gnieźnieńska

archidiecezja gnieźnieńska ( w latach 1946-1992 w unii personalnej z archidiecezją warszawską)

diecezja chełmińska

diecezja gdańska

diecezja koszalińsko-kołobrzeska

diecezja szczecińsko-kamieńska

diecezja włocławska

metropolia krakowska

archidiecezja krakowska

diecezja częstochowska

diecezja katowicka

diecezja kielecka

diecezja tarnowska

metropolia warszawska

archidiecezja warszawska ( w latach 1946-1992 w unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską)

diecezja lubelska

diecezja łódzka

diecezja płocka

diecezja sandomiersko-radomska ( od 1981 w miejsce sandomierskiej)

diecezja siedlecka

diecezja warmińska

metropolia wrocławska

archidiecezja wrocławska

diecezja gorzowska

diecezja opolska

Część metropolii lwowskiej

administracja archidiecezji lwowskiej w Lubaczowie

diecezja przemyska

Część metropolii wileńskiej

administracja archidiecezji wileńskiej w Białymstoku

administracja diecezji pińskiej w Drohiczynie

diecezja łomżyńska

Diecezje wprost zależne od Stolicy Apostolskiej:

archidiecezja poznańska

W 1991 administracje apostolskie w Białymstoku i Drohiczynie zostały podniesione do rangi diecezji.

Bibliografia

• Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, , Warszawa 2000.

Zobacz też

Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce (1772)

Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego na ziemiach polskich podczas zaborów (1795-1918)

Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim 1815-1918

Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce (1918-1939)

Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce