Doradca ds. bezpieczeństwa narodowego (Stany Zjednoczone): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Bot: Przenoszę linki interwiki (14) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q1414246 |
|||
Linia 61: | Linia 61: | ||
[[Kategoria:Polityka Stanów Zjednoczonych]] |
[[Kategoria:Polityka Stanów Zjednoczonych]] |
||
[[de:Nationaler Sicherheitsberater (Vereinigte Staaten)]] |
|||
[[en:National Security Advisor (United States)]] |
|||
[[es:Consejero de Seguridad Nacional]] |
|||
[[fr:Conseiller à la sécurité nationale (États-Unis)]] |
|||
[[id:Penasehat Keamanan Nasional AS]] |
|||
[[it:Consigliere per la sicurezza nazionale]] |
|||
[[he:היועץ לביטחון לאומי]] |
|||
[[jv:Penasehat Keamanan Nasional Amérika Sarékat]] |
|||
[[nl:Nationaal Veiligheidsadviseur (Verenigde Staten)]] |
|||
[[ja:国家安全保障問題担当大統領補佐官]] |
|||
[[ru:Советник президента США по национальной безопасности]] |
|||
[[simple:United States National Security Advisor]] |
|||
[[vi:Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ]] |
|||
[[zh:国家安全顾问 (美国)]] |
Wersja z 14:11, 14 mar 2013
Asystent prezydenta do spraw bezpieczeństwa narodowego (ang. Assistant to the President for National Security Affairs), potocznie znany jako doradca ds. bezpieczeństwa narodowego (National Security Advisor) – główny doradca prezydenta Stanów Zjednoczonych w szeroko rozumianych sprawach bezpieczeństwa narodowego.
W odróżnieniu np. od ambasadora przy ONZ czy szefa sztabu Białego Domu, nie posiada rangi członka gabinetu, więc jego nominacja nie musi być zatwierdzana przez Senat. Zasiada za to w Krajowej Radzie Bezpieczeństwa oraz należy do pracowników kancelarii prezydenta. W okresie kryzysów jego rola polega na informowaniu prezydenta na bieżąco o wydarzeniach z nim związanych.
Rola i władza
Rola i faktyczne wpływy doradców były w historii bardzo różne, co było niejako kwestią indywidualną w każdym przypadku. Henry Kissinger, który pełnił tę funkcję w okresie prezydentury Richarda Nixona i Geralda Forda (1969-1974), uchodził, w opinii zdecydowanej większości zarówno „wtajemniczonych”, jak i opinii publicznej, za faktycznego architekta i kierownika amerykańskiej polityki zagranicznej (przyznawał to potem sam Nixon), podczas gdy sekretarz stanu William P. Rogers był pozbawionym wpływów figurantem. Zresztą w okresie od 1973 do 1974 łączył to stanowisko z urzędem sekretarza stanu.
Innym bardzo wpływowym doradcą był Zbigniew Brzeziński za rządów Jimmy’ego Cartera (1977-1981), który był ustawicznie skonfliktowany z dwoma sekretarzami stanu w tym okresie: Cyrusem Vance’em i Edmundem Muskiem na tle tego, do kogo należeć ma prymat w kształtowaniu polityki (jednak w przypadku Brzezińskiego nie uważano jednoznacznie, aby to któraś ze stron miała wyłącznie ów prymat).
Condoleezza Rice, pełniąca tę funkcję podczas pierwszej kadencji (2001-2005) George’a W. Busha, również uchodziła za jedną z najbardziej wpływowych osób w administracji w tym zakresie (obok wiceprezydenta Dicka Cheneya i sekretarza obrony Donalda Rumsfelda). W opinii wielu sekretarz stanu Colin Powell nie odgrywał w związku z tym faktycznej roli.
Lista doradców ds. bezpieczeństwa narodowego
Doradca | Okres | Prezydent |
---|---|---|
Robert Cutler | 1953–1955 | Dwight D. Eisenhower |
Dillon Anderson | 1955–1956 | Dwight D. Eisenhower |
William Jackson | 1956 | Dwight D. Eisenhower |
Robert Cutler | 1957–1958 | Dwight D. Eisenhower |
Gordon Gray | 1958–1961 | Dwight D. Eisenhower |
McGeorge Bundy | 1961–1966 | John F. Kennedy, Lyndon Johnson |
Walt Rostow | 1966–1969 | Lyndon Johnson |
Henry Kissinger | 1969–1974 | Richard Nixon |
Brent Scowcroft | 1974–1977 | Gerald Ford |
Zbigniew Brzezinski | 1977–1981 | Jimmy Carter |
Richard V. Allen | 1981–1982 | Ronald Reagan |
William P. Clark, Jr. | 1982–1983 | Ronald Reagan |
Robert McFarlane | 1983–1985 | Ronald Reagan |
John Poindexter | 1985–1986 | Ronald Reagan |
Frank Carlucci | 1986–1987 | Ronald Reagan |
Colin Powell | 1987–1989 | Ronald Reagan |
Brent Scowcroft | 1989–1993 | George H. W. Bush |
Anthony Lake | 1993–1997 | Bill Clinton |
Sandy Berger | 1997–2001 | Bill Clinton |
Condoleezza Rice | 2001–2005 | George W. Bush |
Stephen Hadley | 2005–2009 | George W. Bush |
James L. Jones | 2009– | Barack Obama |