Jesion wyniosły

Jesion wyniosły (Fraxinus exscelsior L.) - gatunek drzewa należący do rodziny oliwkowatych. Występuje w Europie i Azji, pospolity na terenie całej Polski.

Charakterystyka

Pokrój

Jajowato stożkowa korona. Początkowo rośnie szybko, w wieku ok. 100 lat przestaje rosnąć na wysokość, żyć może 300 lat.

Pień

Często rozwidlony, osiąga wysokość do 30 m. Kora u młodych drzew gładka, jasnozielonkawo szara, u starszych spękana, szorstka, ciemnobrązowa.

Drewno

Ciężkie, twarde i elastyczne z żółtawą bielą i jasną twardzielą.

Liście

Duże, nieparzystopierzaste, składające się z 9-15 listków. Listki są podłużnie jajowate, zaostrzone, nierówno piłkowane, siedzące z owłosionym głównym nerwem.

Kwiaty

Wyrastają z pąków bocznych zeszłorocznych pędów, tworząc wiechę. Kwiaty są jednopłciowe, albo obupłciowe, wiatropylne lub owadopylne, kwitną przed rozwojem liści – od kwietnia do maja.

Owoce jesiona wyniosłego

Owoce

Jednonasienne podłużne, spłaszczone orzeszki ze skrzydełkiem umożliwiającym rozsiewanie przez wiatr. Opadają z drzewa od późnej jesieni przez całą zimę. Muszą przeleżeć jeszcze rok w ziemi, zanim zaczną kiełkować. Drzewo zaczyna owocować dopiero w wieku 30-40 lat.

Korzeń

Głęboki, palowy.

Biotop, Wymagania

Najliczniej występuje w wilgotnych lasach łęgowych oraz w górach, gdzie rośnie do 1000 m n.p.m. Siewki i młode rośliny wybitnie cieniolubne, duże drzewa są roślinami światłolubnymi. Wymagają głębokich, żyznych gleb.

Zastosowanie

• Roślina uprawna : sadzony jako drzewo użytkowe, czasami także w parkach jako roślina ozdobna.
• Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski : kora i liście zawierają pochodne kumaryny.
  • Działanie : żółciopędne, moczopędne. W medycynie ludowej napary z liści używano jako środka przeczyszczającego i poprawiającego przemianę materii, a w mieszance z innymi ziołami wykorzystywano do leczenia reumatyzmu.
• Ma bardzo cenne drewno wykorzystywane w meblarstwie, do produkcji parkietów, części maszyn, przyrządów gimnastycznych, wioseł i in.

Ciekawostki

• Jest jednym z najstarszych drzew na Ziemi; gatunek istnieje już od 10 mln lat.
• Słowianie (i inne ludy) otaczali go, podobnie jak dęby, kultem.