Attyka (architektura): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
ilustracja |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Plik:Mikołaj Przybyła`s house attic in Kazimierz Dolny in Poland.JPG|250px|thumb|right|Attyka kamienicy Mikołaja Przybyły w Kazimierzu Dolnym]] |
[[Plik:Mikołaj Przybyła`s house attic in Kazimierz Dolny in Poland.JPG|250px|thumb|right|Attyka kamienicy Mikołaja Przybyły w Kazimierzu Dolnym]] |
||
[[Plik:Baranow attyka.jpg|thumb|250px|<center>Attyka elewacji południowej<br />[[zamek w Baranowie Sandomierskim]]]] |
[[Plik:Baranow attyka.jpg|thumb|250px|<center>Attyka elewacji południowej<br />[[zamek w Baranowie Sandomierskim]]]] |
||
[[ |
[[Plik:Kamienica Chociszewska close-up.jpg|thumb|Kamienica Chociszewska]] |
||
[[Plik:Ormianska1.JPG|thumb|Zamość - Kamienice Ormiańskie]] |
|||
{{wikisłownik|attyka}} |
{{wikisłownik|attyka}} |
||
{{commonscat|Attics}} |
{{commonscat|Attics}} |
||
Wersja z 13:31, 26 sie 2013
zamek w Baranowie Sandomierskim
Attyka (franc. (étage) attique, z grec. Attikos) – górny element budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu sterczyn osłaniający dach. Pełni dwojaką funkcję: estetyczną jako architektoniczny element dekoracyjny oraz użytkowo-konstrukcyjną jako zabezpieczenie sąsiednich budynków przed przeniesieniem się ognia w przypadku pożaru. Attyka stanowi mur ogniowy, jeśli jest wykonana z materiału niepalnego o wytrzymałości ogniowej min 1 godzina i grubości min 25 cm, np. z pełnej cegły ceramicznej, silikatu, czy też bloczków betonowych.
W zależności od ukształtowania rozróżnia się attyki:
- pełne – stosowane głównie w średniowieczu
- ażurowe (balustradowe i arkadowe) – renesans i barok
- uskokowe lub schodkowe – klasycyzm przełomu XVIII i XIX wieku
- grzebieniowe (zwane polskimi) – stosowane w 2. połowie XVI wieku
Attyka stosowana była w starożytności (Grecja, Rzym), a także ponownie (w zmienionej formie) od XVI wieku. Charakterystyczna dla renesansowej architektury Polski i Czech była ozdobą zamków, pałaców, kościołów, ratuszów oraz bram i kamienic. Do najpiękniejszych attyk polskich należą attyki: krakowskich sukiennic (1557), ratuszów w Tarnowie i Sandomierzu (2. połowa XVI wieku) oraz Szydłowcu.
Bardzo rozbudowane formy przyjmowała zwłaszcza w manieryzmie (mieszczańskie kamienice Celejowska oraz Przybyłów w Kazimierzu Dolnym), Kamienica Konopiców w Lublinie, Kamienica Chociszewska w Lublinie, Kamienica Królewska we Lwowie.
Na Dolnym Śląsku występuje odmiana attyki, charakterystyczna dla tego regionu - attyka śląska - o zakończeniu w formach półkoli, ćwierćkoli, np. attyka w kamienicy "Pod Złotą Koroną" przy Rynku nr 29 we Wrocławiu.
W okresie socrealizmu w Warszawie attykami ozdobiono między innymi Pałac Kultury i Nauki, a w Krakowie budynek "S" Centrum Administracyjnego w Nowej Hucie.
Bibliografia
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 16, 17. ISBN 83-85001-89-1.