Suwerenność ludu

Suwerenność ludu lub suwerenność narodu – doktryna, zgodnie z którą lud, rozumiany jako polityczna wspólnota obywateli, jest suwerenem w państwie i od niego wywodzi się władza i polityczna legitymizacja. Zasada suwerenności ludu jest jedną z podstawowych zasad demokratycznych konstytucji.

Doktryna suwerenności ludu ukształtowała się w opozycji do idei legitymistycznych wywodzących władzę od Boga (boskie prawo królów). Spór o uzasadnienie i pochodzenie władzy był jedną z zasadniczych osi europejskiej nowożytnej filozofii politycznej.

Sposób sprawowania suwerenności przez lud jest przedmiotem sporu teoretyków i filozofów politycznych. Suwerenność ludu może być sprawowana bezpośrednio (różne formy demokracji bezpośredniej) lub pośrednio, poprzez reprezentację (demokracja pośrednia).

Przyjęcie zasady suwerenności ludu niekoniecznie musi się też wiązać z demokratyzacją. Thomas Hobbes wskazywał, że chociaż władza wywodzi się od ludu, to zawsze musi być sprawowana przez reprezentantów. Reprezentowane jednostki nie mają wpływu na politykę i poza skrajnymi przypadkami nie mogą się jej sprzeciwiać. Ta idea absolutnej reprezentacji mogła więc stanowić podstawę legitymizacji monarchii czy władzy autorytarnej.

Współczesne systemy demokratyczne, zawierają jednak instytucje pozwalające na bezpośrednie wyrażanie woli przez lud (np. weto ludowe).