Bela III: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
galr |
Emptywords (dyskusja | edycje) m WP:SK, lit. |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
| tytulatura = król Węgier |
| tytulatura = król Węgier |
||
| grafika = [[Plik:Bela 3.jpg|250px]] |
| grafika = [[Plik:Bela 3.jpg|250px]] |
||
| herb grafika = [[Plik:Coa Hungary Country History Bela III (1172-1196).svg|90px]] |
| herb grafika = [[Plik:Coa Hungary Country History Bela III (1172-1196).svg|90px]] |
||
| sygnatura grafika = |
| sygnatura grafika = |
||
| dewiza = |
| dewiza = |
||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
4 marca 1172 roku zmarł bezdzietnie brat Beli – Stefan III, a Bela zastąpił go na tronie Węgier. Jego matka Eufrozyna i niektórzy baronowie woleli jednak widzieć na tronie jego młodszego brata, Gejzę. Bela porozumiał się z Manuelem I, który dostarczył mu pieniędzy w zamian za obietnicę, że Bela nie zaatakuje Bizancjum za życia cesarza i jego syna. Kiedy Bela przybył na Węgry, Lukas, arcybiskup [[Ostrzyhom]]ia odmówił koronowania go, Bela napisał do [[papież]]a [[Aleksander III (papież)|Aleksandra III]] i ten wyznaczył arcybiskupa [[Kalocsa]]. Drugi arcybiskup koronował Belę 13 stycznia 1173 roku. Po koronacji Bela aresztował brata, ale Gejzie udało się uciec do [[Austria|Austrii]]. Bela razem z księciem Czech zaatakował Austrię, która nie wydała mu Gejzy. Jednak Czesi ujęli Gejzę przy próbie jego przedostania się do Niemiec. |
4 marca 1172 roku zmarł bezdzietnie brat Beli – Stefan III, a Bela zastąpił go na tronie Węgier. Jego matka Eufrozyna i niektórzy baronowie woleli jednak widzieć na tronie jego młodszego brata, Gejzę. Bela porozumiał się z Manuelem I, który dostarczył mu pieniędzy w zamian za obietnicę, że Bela nie zaatakuje Bizancjum za życia cesarza i jego syna. Kiedy Bela przybył na Węgry, Lukas, arcybiskup [[Ostrzyhom]]ia odmówił koronowania go, Bela napisał do [[papież]]a [[Aleksander III (papież)|Aleksandra III]] i ten wyznaczył arcybiskupa [[Kalocsa]]. Drugi arcybiskup koronował Belę 13 stycznia 1173 roku. Po koronacji Bela aresztował brata, ale Gejzie udało się uciec do [[Austria|Austrii]]. Bela razem z księciem Czech zaatakował Austrię, która nie wydała mu Gejzy. Jednak Czesi ujęli Gejzę przy próbie jego przedostania się do Niemiec. |
||
W czasie swego panowania umocnił pozycję Węgier odzyskując [[Slawonia|Slawonię]]. Wraz z wielkim żupanem [[Serbia|Serbii]] [[Stefan Nemania|Stefanem Nemania]] zdobył [[Belgrad]] i [[Nisz]]. Przeprowadził skutecznie reformę urzędów państwowych i usprawnił system ściągania podatków co według spisu z [[1186]] roku zapewniło dochód roczny 160 000 grzywien srebra. Dzięki temu Bela był jednym z najbogatszych władców europejskich. Zbudował również pałac królewski w [[Ostrzyhom]]iu oraz sprowadził na |
W czasie swego panowania umocnił pozycję Węgier odzyskując [[Slawonia|Slawonię]]. Wraz z wielkim żupanem [[Serbia|Serbii]] [[Stefan Nemania|Stefanem Nemania]] zdobył [[Belgrad]] i [[Nisz]]. Przeprowadził skutecznie reformę urzędów państwowych i usprawnił system ściągania podatków co według spisu z [[1186]] roku zapewniło dochód roczny 160 000 grzywien srebra. Dzięki temu Bela był jednym z najbogatszych władców europejskich. Zbudował również pałac królewski w [[Ostrzyhom]]iu oraz sprowadził na Węgry [[Cystersi|zakon cysterów]]. Za czasów jego panowania został zbudowany również pałac w [[Ostrzyhom]]iu. |
||
Pochowany został w [[Katedra Panny Marii w Székesfehérvár|katedrze w Székesfehérvár]]. 12 grudnia 1848 roku odkryto jego grób wraz z grobem małżonki. W październiku 1898 szczątki przeniesiono do [[Kościół Macieja w Budapeszcie|kościoła Macieja w Budapeszcie]], gdzie odbył się uroczysty, powtórny pogrzeb pary królewskiej. |
Pochowany został w [[Katedra Panny Marii w Székesfehérvár|katedrze w Székesfehérvár]]. 12 grudnia 1848 roku odkryto jego grób wraz z grobem małżonki. W październiku 1898 szczątki przeniesiono do [[Kościół Macieja w Budapeszcie|kościoła Macieja w Budapeszcie]], gdzie odbył się uroczysty, powtórny pogrzeb pary królewskiej. |
||
| Linia 61: | Linia 61: | ||
* [[Małgorzata francuska (królowa Węgier)|Małgorzata]] (córka króla [[Francja|Francji]] [[Ludwik VII Młody|Ludwika VII Młodego]] i jego drugiej żony [[Konstancja Kastylijska|Konstancji Kastylijskiej]]). Ich ślub miał miejsce w 1186 roku. Małgorzata była wdową po [[Henryk Młody Król|Henryku Młodym Królu]]. Nie mieli potomstwa. |
* [[Małgorzata francuska (królowa Węgier)|Małgorzata]] (córka króla [[Francja|Francji]] [[Ludwik VII Młody|Ludwika VII Młodego]] i jego drugiej żony [[Konstancja Kastylijska|Konstancji Kastylijskiej]]). Ich ślub miał miejsce w 1186 roku. Małgorzata była wdową po [[Henryk Młody Król|Henryku Młodym Królu]]. Nie mieli potomstwa. |
||
==Bibliografia== |
== Bibliografia == |
||
* {{cytuj książkę |nazwisko= Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona|imię= |autor link= |inni= |tytuł= Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza|wydanie= |tom= 4|wydawca= Oficyna Wydawnicza FOGRA|miejsce= |rok= 2005|strony= 412|isbn= 83-85719-85-7}} |
* {{cytuj książkę |nazwisko= Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona|imię= |autor link= |inni= |tytuł= Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza|wydanie= |tom= 4|wydawca= Oficyna Wydawnicza FOGRA|miejsce= |rok= 2005|strony= 412|isbn= 83-85719-85-7}} |
||
Wersja z 15:32, 30 lis 2013
Bela III (węg. III. Béla; ur. 1148, zm. 23 kwietnia 1196) – król Węgier w latach 1172–1196 z dynastii Arpadów.
Był synem króla Gejzy II i księżniczki ruskiej Eufrozyny, córki księcia Mścisława I.
W roku 1161 jego ojciec nadał mu tytuł księcia Chorwacji. Nadanie to po śmierci ojca 31 maja 1162 roku potwierdził brat Beli, król Stefan III. W roku 1164 na podstawie postanowień traktatu między Stefanem III a cesarzem bizantyjskim Manuelem I Komnenem, Bela został wysłany na nauki do Konstantynopola. Cesarz Manuel, który nie miał ślubnych synów, planował ożenić Belę ze swoją córką – Marią Komneną i uczynić go swoim następcą. Zaręczyny miały miejsce w 1163 roku. Bela otrzymał greckie imię Aleksy. W 1166 roku urodził się jednak Aleksy – syn Manuela I i jego drugiej żony, Marii z Antiochii, a zaręczyny Beli zerwano. Manuel zaaranżował małżeństwo Beli z Agnieszką z Châtillon, przyrodnią siostrą Marii z Antiochii, i tak on i Bela zostali szwagrami.
4 marca 1172 roku zmarł bezdzietnie brat Beli – Stefan III, a Bela zastąpił go na tronie Węgier. Jego matka Eufrozyna i niektórzy baronowie woleli jednak widzieć na tronie jego młodszego brata, Gejzę. Bela porozumiał się z Manuelem I, który dostarczył mu pieniędzy w zamian za obietnicę, że Bela nie zaatakuje Bizancjum za życia cesarza i jego syna. Kiedy Bela przybył na Węgry, Lukas, arcybiskup Ostrzyhomia odmówił koronowania go, Bela napisał do papieża Aleksandra III i ten wyznaczył arcybiskupa Kalocsa. Drugi arcybiskup koronował Belę 13 stycznia 1173 roku. Po koronacji Bela aresztował brata, ale Gejzie udało się uciec do Austrii. Bela razem z księciem Czech zaatakował Austrię, która nie wydała mu Gejzy. Jednak Czesi ujęli Gejzę przy próbie jego przedostania się do Niemiec.
W czasie swego panowania umocnił pozycję Węgier odzyskując Slawonię. Wraz z wielkim żupanem Serbii Stefanem Nemania zdobył Belgrad i Nisz. Przeprowadził skutecznie reformę urzędów państwowych i usprawnił system ściągania podatków co według spisu z 1186 roku zapewniło dochód roczny 160 000 grzywien srebra. Dzięki temu Bela był jednym z najbogatszych władców europejskich. Zbudował również pałac królewski w Ostrzyhomiu oraz sprowadził na Węgry zakon cysterów. Za czasów jego panowania został zbudowany również pałac w Ostrzyhomiu.
Pochowany został w katedrze w Székesfehérvár. 12 grudnia 1848 roku odkryto jego grób wraz z grobem małżonki. W październiku 1898 szczątki przeniesiono do kościoła Macieja w Budapeszcie, gdzie odbył się uroczysty, powtórny pogrzeb pary królewskiej.
Przodkowie
| 4. Bela II Ślepy | ||||||
| 2. Gejza II | ||||||
| 5. Helena | ||||||
| 1. Bela III | ||||||
| 6. Mścisław I Harald | ||||||
| 3. Eufrozyna | ||||||
| 7. NN | ||||||
Żony i potomstwo
Około 1170 roku ożenił z Agnieszką de Châtillon (1154–1184), córką Renalda z Châtillon i Konstancji z Antiochii. Ich ślub miał miejsce w 1172 roku. Mieli 6 dzieci:
- Emeryk Arpadowicz (1174–1204), król Węgier w latach 1174–1204 (koronowany w 1182 roku);
- Małgorzata Węgierska (1175–1223), poślubiła cesarza Izaaka II Angelosa, a następnie Bonifacego de Montferrat;
- Andrzej II (1176–1235), król Węgier w latach 1205–1235;
- Salamon (zmarł w dzieciństwie);
- István (zmarł w dzieciństwie);
- Konstancja (ur. ok. 1180 roku lub w 1181–1240), poślubiła króla Czech Przemysła Ottokara I.
- Małgorzata (córka króla Francji Ludwika VII Młodego i jego drugiej żony Konstancji Kastylijskiej). Ich ślub miał miejsce w 1186 roku. Małgorzata była wdową po Henryku Młodym Królu. Nie mieli potomstwa.
Bibliografia
- Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona: Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza. T. 4. Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 412. ISBN 83-85719-85-7.