Metamorfozy

Pierwsze wersy poematu

Metamorfozy (także Przemiany, łac. Metamorphoseon, Libri Quindecim) – złożony z piętnastu ksiąg poemat epicki, napisany przez rzymskiego poetę Owidiusza, przedstawiający przy pomocy wątków mitologii greckiej i rzymskiej stworzenie i historię świata. Owidiusz opowiada lub wspomina 250 mitów zawierających motyw przemiany.

Utwór miał na celu stworzenie oryginalnej, rzymskiej wersji kosmogonii i był tworzony pod mecenatem Oktawiana Augusta między 2 a 8 rokiem naszej ery.

Dzieło to opowiada o powstaniu świata, zwierząt, roślin i ciał niebieskich. Księgi I–V przedstawiają najstarsze mity – od chaosu przez potop, cztery wieki ludzkości, pożar świata do czasów tebańskich. Księgi VI–X obejmują mity dotyczące Herkulesa. Od księgi XI zaczynają się mity trojańskie, italskie i rzymskie. Owidiusz wzorował się na pisarzach greckich: Kallimachu, Eratostenesie, Nikanderze z Kolofonu, Parteniosie z Nikai oraz rzymskich: Katullusie, Cynnie, Macerze.

Dzięki temu, że utwór ten był znany średniowiecznym pisarzom, stał się jedną z ważniejszych książek opisujących mitologię.

Przekłady staropolskie: „Księgi Methamophoseon, to jest Przemian” tłum. Walerian Otfinowski, podczaszy ziemi sandomierskiej, wyd. Kraków 1638 oraz tłum. Jakub Żebrowski pt.: „Metamorphoseon, to jest Przeobrażenia ksiąg piętnaście”, wyd. Kraków 1636.

Współczesne tłumaczenie p.t.: „Metamorfozy” prof. Stanisław Stabryła, Zakład im. Ossolińskich, wyd. Biblioteki Narodowej, Wrocław 1995.