Marcin Zborowski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
Nie podano opisu zmian
Linia 16: Linia 16:
}}
}}
'''Marcin Zborowski''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (ur. [[1492]]<ref>Teresa Romańska-Faściszewska, ''Oleśnica''. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106</ref>, zm. [[1565]]) – [[podczaszy]] królewski, [[starosta niegrodowy|starosta]] [[Małogoszcz|małogoski]] [[1537]], [[kasztelan]] [[Kalisz|kaliski]] od [[1543]], [[wojewodowie kaliscy|wojewoda kaliski]] [[1550]]–[[1558]], [[Wojewodowie poznańscy i wielkopolscy|wojewoda poznański]] [[1557]]–[[1561]], [[kasztelan]] [[Kraków|krakowski]] od [[1562]]; brat [[Piotr Zborowski|Piotra Zborowskiego]], [[kasztelan]]a [[Kasztelani i starostowie małogoscy|małogoskiego]]. Był [[kalwinizm|kalwinistą]].
'''Marcin Zborowski''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (ur. [[1492]]<ref>Teresa Romańska-Faściszewska, ''Oleśnica''. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106</ref>, zm. [[1565]]) – [[podczaszy]] królewski, [[starosta niegrodowy|starosta]] [[Małogoszcz|małogoski]] [[1537]], [[kasztelan]] [[Kalisz|kaliski]] od [[1543]], [[wojewodowie kaliscy|wojewoda kaliski]] [[1550]]–[[1558]], [[Wojewodowie poznańscy i wielkopolscy|wojewoda poznański]] [[1557]]–[[1561]], [[kasztelan]] [[Kraków|krakowski]] od [[1562]]; brat [[Piotr Zborowski|Piotra Zborowskiego]], [[kasztelan]]a [[Kasztelani i starostowie małogoscy|małogoskiego]]. Był [[kalwinizm|kalwinistą]].



Wziął udział w [[Wojna litewsko-moskiewska 1512-1522|wojnie litewsko-moskiewskiej]], gdzie odznaczył się w [[bitwa pod Orszą (1514)|bitwie pod Orszą]]. W [[1537]] był jednym z przywódców "[[wojna kokosza|wojny kokoszej]]". W 1540 roku podejrzewany był o organizację rzekomego [[Bernard Pretwicz|zamachu stanu]]. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim Andrzejem Tęczyńskim. Był zamieszany w plany ożenku bogatej Halszki Ostrogskiej z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król August, a następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża [[Dymitr Sanguszko|Dymitra Sanguszki]]. Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla Zygmunta I Starego. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli kasztelanię krakowską.
Wziął udział w [[Wojna litewsko-moskiewska 1512-1522|wojnie litewsko-moskiewskiej]], gdzie odznaczył się w [[bitwa pod Orszą (1514)|bitwie pod Orszą]]. W [[1537]] był jednym z przywódców "[[wojna kokosza|wojny kokoszej]]". W 1540 roku podejrzewany był o organizację rzekomego [[Bernard Pretwicz|zamachu stanu]]. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim Andrzejem Tęczyńskim. Był zamieszany w plany ożenku bogatej Halszki Ostrogskiej z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król August, a następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża [[Dymitr Sanguszko|Dymitra Sanguszki]]. Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla Zygmunta I Starego. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli kasztelanię krakowską.
Linia 24: Linia 23:
Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej):
Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej):
* [[Marcin Zborowski (syn Marcina Zborowskiego 1492-1565)|Marcin Zborowski]].
* [[Marcin Zborowski (syn Marcina Zborowskiego 1492-1565)|Marcin Zborowski]].
* [[Piotr Zborowski (wojewoda)|Piotr Zborowski]] – wojewoda krakowski,
* Piotr Zborowski – wojewoda krakowski (pochowany w [[Oleśnica (województwo świętokrzyskie)|Oleśnicy]]<ref name=autonazwa1>Zbigniew Ossoliński, ''Pamiętniki''. Warszawa 1983</ref>),
* [[Jan Zborowski]] – kasztelan gnieźnieński,
* [[Jan Zborowski]] – kasztelan gnieźnieński,
* [[Andrzej Zborowski]] – marszałek nadworny króla Henryka Walezego,
* [[Andrzej Zborowski]] – marszałek nadworny króla Henryka Walezego,

Wersja z 21:39, 19 sty 2014

Marcin Zborowski
ilustracja
Rodzina

Zborowscy

Data urodzenia

ok. 1495

Data śmierci

1565

Ojciec

Andrzej, kasztelan żarnowski

Matka

Elżbieta z Szydłowieckich h. Odrowąż

Dzieci

szesnaścioro

Marcin Zborowski herbu Jastrzębiec (ur. 1492[1], zm. 1565) – podczaszy królewski, starosta małogoski 1537, kasztelan kaliski od 1543, wojewoda kaliski 15501558, wojewoda poznański 15571561, kasztelan krakowski od 1562; brat Piotra Zborowskiego, kasztelana małogoskiego. Był kalwinistą.

Wziął udział w wojnie litewsko-moskiewskiej, gdzie odznaczył się w bitwie pod Orszą. W 1537 był jednym z przywódców "wojny kokoszej". W 1540 roku podejrzewany był o organizację rzekomego zamachu stanu. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim Andrzejem Tęczyńskim. Był zamieszany w plany ożenku bogatej Halszki Ostrogskiej z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król August, a następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża Dymitra Sanguszki. Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla Zygmunta I Starego. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli kasztelanię krakowską.

Bartosz Paprocki napisał o nim: "Ten to Marcin Zborowski był za mojej pamięci bardzo możny w skarby i w majętności, był pan skromny, nie przesadzał się na szaty, ani na żadne niepotrzebne zbytki [...] u królów był w wielkiej łasce, przez wiarę, pilność i stateczność w posługach swych"(...) Wielkie szczęście jego i męstwo znaczne bardzo go zalecało królom, gdy przed nimi nie tylko nieprzyjacioły ich czasu potrzeby bijał, ale też czasu krotochwile zwierz wielki, wieprze, żubry, niedźwiedzie, pojedynkiem łowił. (...) Prawem się z żadnym sąsiadem nie obchodził, każdą krzywdę drogo zapłacił, a też prokuratory na rybnych stolech kijem bijał, o czem mi powiedał Kumelski, sławny prokurator[2].

Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej):

Był właścicielem m.in. Solca-Zdroju i zamku w Korzkwi. Przebudował zamek Jastrzębiec w okolicach Szydłowa. Założył miasteczko Jastrząb.

Ocena

Władysław Konopczyński określił go jako warchoła-karmazyna[4], a Jerzy Besala uznał, że był to właściwie morderca[5].

  1. Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106
  2. B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 145–146
  3. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie autonazwa1
    BŁĄD PRZYPISÓW
  4. W. Konopczyński, Dzieje Polski nowożytnej, t. 1, Warszawa 1986, s. 100 i 137
  5. J. Besala, Stefan Batory, Warszawa 1992, s. 85.

Bibliografia

Szablon:Władca