Marcin Zborowski: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 16: | Linia 16: | ||
}} |
}} |
||
'''Marcin Zborowski''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (ur. [[1492]]<ref>Teresa Romańska-Faściszewska, ''Oleśnica''. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106</ref>, zm. [[1565]]) – [[podczaszy]] królewski, [[starosta niegrodowy|starosta]] [[Małogoszcz|małogoski]] [[1537]], [[kasztelan]] [[Kalisz|kaliski]] od [[1543]], [[wojewodowie kaliscy|wojewoda kaliski]] [[1550]]–[[1558]], [[Wojewodowie poznańscy i wielkopolscy|wojewoda poznański]] [[1557]]–[[1561]], [[kasztelan]] [[Kraków|krakowski]] od [[1562]]; brat [[Piotr Zborowski|Piotra Zborowskiego]], [[kasztelan]]a [[Kasztelani i starostowie małogoscy|małogoskiego]]. Był [[kalwinizm|kalwinistą]]. |
'''Marcin Zborowski''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (ur. [[1492]]<ref>Teresa Romańska-Faściszewska, ''Oleśnica''. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106</ref>, zm. [[1565]]) – [[podczaszy]] królewski, [[starosta niegrodowy|starosta]] [[Małogoszcz|małogoski]] [[1537]], [[kasztelan]] [[Kalisz|kaliski]] od [[1543]], [[wojewodowie kaliscy|wojewoda kaliski]] [[1550]]–[[1558]], [[Wojewodowie poznańscy i wielkopolscy|wojewoda poznański]] [[1557]]–[[1561]], [[kasztelan]] [[Kraków|krakowski]] od [[1562]]; brat [[Piotr Zborowski|Piotra Zborowskiego]], [[kasztelan]]a [[Kasztelani i starostowie małogoscy|małogoskiego]]. Był [[kalwinizm|kalwinistą]]. |
||
Wziął udział w [[Wojna litewsko-moskiewska 1512-1522|wojnie litewsko-moskiewskiej]], gdzie odznaczył się w [[bitwa pod Orszą (1514)|bitwie pod Orszą]]. W [[1537]] był jednym z przywódców "[[wojna kokosza|wojny kokoszej]]". W 1540 roku podejrzewany był o organizację rzekomego [[Bernard Pretwicz|zamachu stanu]]. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim Andrzejem Tęczyńskim. Był zamieszany w plany ożenku bogatej Halszki Ostrogskiej z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król August, a następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża [[Dymitr Sanguszko|Dymitra Sanguszki]]. Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla Zygmunta I Starego. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli kasztelanię krakowską. |
Wziął udział w [[Wojna litewsko-moskiewska 1512-1522|wojnie litewsko-moskiewskiej]], gdzie odznaczył się w [[bitwa pod Orszą (1514)|bitwie pod Orszą]]. W [[1537]] był jednym z przywódców "[[wojna kokosza|wojny kokoszej]]". W 1540 roku podejrzewany był o organizację rzekomego [[Bernard Pretwicz|zamachu stanu]]. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim Andrzejem Tęczyńskim. Był zamieszany w plany ożenku bogatej Halszki Ostrogskiej z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król August, a następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża [[Dymitr Sanguszko|Dymitra Sanguszki]]. Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla Zygmunta I Starego. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli kasztelanię krakowską. |
||
Linia 24: | Linia 23: | ||
Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej): |
Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej): |
||
* [[Marcin Zborowski (syn Marcina Zborowskiego 1492-1565)|Marcin Zborowski]]. |
* [[Marcin Zborowski (syn Marcina Zborowskiego 1492-1565)|Marcin Zborowski]]. |
||
* [[Piotr Zborowski (wojewoda)|Piotr Zborowski]] – wojewoda krakowski, |
|||
* Piotr Zborowski – wojewoda krakowski (pochowany w [[Oleśnica (województwo świętokrzyskie)|Oleśnicy]]<ref name=autonazwa1>Zbigniew Ossoliński, ''Pamiętniki''. Warszawa 1983</ref>), |
|||
* [[Jan Zborowski]] – kasztelan gnieźnieński, |
* [[Jan Zborowski]] – kasztelan gnieźnieński, |
||
* [[Andrzej Zborowski]] – marszałek nadworny króla Henryka Walezego, |
* [[Andrzej Zborowski]] – marszałek nadworny króla Henryka Walezego, |
Wersja z 21:39, 19 sty 2014
Rodzina | |
---|---|
Data urodzenia |
ok. 1495 |
Data śmierci | |
Ojciec |
Andrzej, kasztelan żarnowski |
Matka |
Elżbieta z Szydłowieckich h. Odrowąż |
Dzieci |
szesnaścioro |
Marcin Zborowski herbu Jastrzębiec (ur. 1492[1], zm. 1565) – podczaszy królewski, starosta małogoski 1537, kasztelan kaliski od 1543, wojewoda kaliski 1550–1558, wojewoda poznański 1557–1561, kasztelan krakowski od 1562; brat Piotra Zborowskiego, kasztelana małogoskiego. Był kalwinistą.
Wziął udział w wojnie litewsko-moskiewskiej, gdzie odznaczył się w bitwie pod Orszą. W 1537 był jednym z przywódców "wojny kokoszej". W 1540 roku podejrzewany był o organizację rzekomego zamachu stanu. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim Andrzejem Tęczyńskim. Był zamieszany w plany ożenku bogatej Halszki Ostrogskiej z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król August, a następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża Dymitra Sanguszki. Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla Zygmunta I Starego. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli kasztelanię krakowską.
Bartosz Paprocki napisał o nim: "Ten to Marcin Zborowski był za mojej pamięci bardzo możny w skarby i w majętności, był pan skromny, nie przesadzał się na szaty, ani na żadne niepotrzebne zbytki [...] u królów był w wielkiej łasce, przez wiarę, pilność i stateczność w posługach swych"(...) Wielkie szczęście jego i męstwo znaczne bardzo go zalecało królom, gdy przed nimi nie tylko nieprzyjacioły ich czasu potrzeby bijał, ale też czasu krotochwile zwierz wielki, wieprze, żubry, niedźwiedzie, pojedynkiem łowił. (...) Prawem się z żadnym sąsiadem nie obchodził, każdą krzywdę drogo zapłacił, a też prokuratory na rybnych stolech kijem bijał, o czem mi powiedał Kumelski, sławny prokurator[2].
Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej):
- Marcin Zborowski.
- Piotr Zborowski – wojewoda krakowski,
- Jan Zborowski – kasztelan gnieźnieński,
- Andrzej Zborowski – marszałek nadworny króla Henryka Walezego,
- Krzysztof Zborowski – podczaszy koronny,
- Samuel Zborowski – magnat, najbardziej znany z rodu Zborowskich (pochowany w Oleśnicy[3]).
Był właścicielem m.in. Solca-Zdroju i zamku w Korzkwi. Przebudował zamek Jastrzębiec w okolicach Szydłowa. Założył miasteczko Jastrząb.
Ocena
Władysław Konopczyński określił go jako warchoła-karmazyna[4], a Jerzy Besala uznał, że był to właściwie morderca[5].
- ↑ Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106
- ↑ B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 145–146
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwieautonazwa1
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ W. Konopczyński, Dzieje Polski nowożytnej, t. 1, Warszawa 1986, s. 100 i 137
- ↑ J. Besala, Stefan Batory, Warszawa 1992, s. 85.
Bibliografia
- Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9