János Áder

János Áder

Data i miejsce urodzenia	9 maja 1959 Csorna
Węgierski prezydent
Okres	od 10 maja 2012
Przynależność polityczna	Fidesz
Poprzednik	László Kövér (p.o.)
Przewodniczący Zgromadzenia Krajowego
Okres	od 18 czerwca 1998 do 15 maja 2002
Przynależność polityczna	Fidesz
Poprzednik	Zoltán Gál
Następca	Katalin Szili
Odznaczenia

{{Polityk infobox}} Nieoczekiwana grafika: "grafika".

János Áder (wym. [jaːnoʃ aːdɛr]; ur. 9 maja 1959 w Csornie) – węgierski polityk i prawnik, Przewodniczący Zgromadzenia Krajowego w latach 1998–2002, eurodeputowany od 2009 do 2012. Węgierski prezydent od 10 maja 2012.

Życiorys

Urodził się w 1959 w Csornie jako najstarszy z rodzeństwa. Jego ojciec był zastępcą kierownika w lokalnym sklepie, a matka pracowała w służbie zdrowia. Edukację rozpoczynał w swym rodzinnym mieście, po czym ukończył szkołę średnią w Győr. W 1983 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie im. Loránda Eötvösa w Budapeszcie. János Áder jest żonaty z Anitą Herczegh, z zawodu sędzią, ma czworo dzieci.

Po ukończeniu studiów pracował przez pewien czas w Departamencie Mieszkalnictwa VI dzielnicy Budapesztu (Terézváros). Następnie od 1986 do 1990 był zatrudniony w Instytucie Socjologii Węgierskiej Akademii Nauk (Magyar Tudományos Akadémia).

Pod koniec lat 80 XX w. zaangażował się w działalność polityczną. W 1987 uczestniczył w spotkaniu opozycyjnych działaczy w Lakitelek, w czasie którego zadecydowano o utworzeniu Węgierskiego Forum Demokratycznego. W 1988 znalazł się wśród założycieli Związku Młodych Demokratów, na bazie którego powstała partia Fidesz. W 1989 brał udział w rozmowach opozycji z władzami przy okrągłym stole na temat transformacji ustrojowej w kraju i zakończenia jednopartyjnych rządów Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej.

Od 1990 do 2009 sprawował mandat posła do Zgromadzenia Krajowego. Od 18 czerwca 1998 do 15 maja 2002 zajmował stanowisko jego przewodniczącego, a w latach 1997–1998 oraz 2006–2009 wiceprzewodniczącego. W wyborach w 1990, 1994 oraz w 1998 kierował kampanią wyborczą swojego ugrupowania. Od 1996 do 2002 pełnił funkcję szefa klubu parlamentarnego Fidesz, a w latach 2002–2003 prezesa partii.

W wyborach europejskich w 2009 uzyskał mandat deputowanego do Parlamentu Europejskiego z czwartego miejsca listy krajowej swojego ugrupowania. Pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji ds. Środowiska, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywnościowego. Był członkiem grupy Europejskiej Partii Ludowej.

Po rezygnacji ze stanowiska prezydenta przez Pála Schmitta w związku z wykryciem plagiatu w jego pracy doktorskiej, został 16 kwietnia 2012 wyznaczony przez premiera węgierskiego Viktora Orbána, a następnie zatwierdzony przez klub parlamentarny Fideszu, kandydatem na urząd nowego prezydenta. 2 maja 2012 został wybrany na ten urząd przez Zgromadzenie Narodowe. Był jedynym kandydatem, uzyskując poparcie 262 ze 386 deputowanych. 40 deputowanych opozycyjnej partii Jobbik zagłosowało przeciwko jego kandydaturze, podczas gdy deputowani pozostałych dwóch partii opozycyjnych, Węgierskiej Partii Socjalistycznej i stronnictwa Polityka Może Być Inna, zbojkotowali głosowanie. János Áder urząd prezydenta objął 10 maja 2012.