Uniwersalny czas koordynowany

Zegary pokazujące czas UTC i czas lokalny w Polsce (czas środkowoeuropejski letni) w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie

Uniwersalny czas koordynowany (ang. Coordinated Universal Time, Universal Time Coordinated, UTC; fr. Temps Universel Coordonné) – wzorcowy czas ustalany na podstawie TAI (fr. Temps Atomique International), uwzględniający nieregularność ruchu obrotowego Ziemi i koordynowany względem czasu słonecznego.

Aby zapewnić, że Słońce średnio w ciągu roku przechodzi nad południkiem zerowym o godz. 12:00 UTC z dokładnością nie mniejszą niż 0,9 s, od czasu do czasu do UTC dodawana jest tzw. sekunda przestępna. Operację tę przeprowadza IERS (International Earth Rotation Service).

Opis

Coordinated Universal Time jest wyrażany za pomocą 24-godzinnego zegara i wykorzystuje kalendarz gregoriański. Jest używany w nawigacji lotniczej i morskiej, gdzie jest znany pod swoją wojskową nazwą "Zulu time" ("Zulu" w alfabecie fonetycznym odpowiada literze "z", oznaczającej południk zerowy, czyli długość geograficzną 0, w londyńskiej dzielnicy Greenwich).

UTC został zdefiniowany przez Comité Consultatif International des Radiocommunications (CCIR), poprzednika Międzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej. Pełną definicję zawiera CCIR Recommendation 460-4 lub ITU-T Recommendation X.680 z lipca 1994 (z późniejszymi poprawkami).

Akronim UTC jest niezależny od języka i odpowiada w języku angielskim nazwie Coordinated Universal Time, a w języku francuskim Temps Universel Coordonné. W komunikacji radiowej na morzu i w powietrzu poza określeniem „Czas Zulu” używa się również rozwinięcia akronimu Universal Time Correct.

Polska znajduje się w strefach czasowych:

• UTC+01:00 (czas środkowoeuropejski (CET), w okresie zimowym) oraz
• UTC+02:00 (czas środkowoeuropejski letni (CEST), w okresie letnim).

Różnią się one odpowiednio o 1 i 2 godziny od uniwersalnego czasu skoordynowanego.

W Polsce stosuje się czas UTC(PL) – wprowadzony w 2003 ustawowo jako czas urzędowy do zastosowań oficjalnych, udostępniany z dwóch adresów IP przez Główny Urząd Miar, oraz czas UTC (AOS) – podawany do celów naukowych przez jednostkę PAN Obserwatorium Astrogeodynamiczne w Borówcu pod Poznaniem.

Zobacz też

• Strefa czasowa
• Czas uniwersalny (czas zachodnioeuropejski)
• ISO 8601

Linki zewnętrzne

• Międzynarodowe Biuro Miar i Wag
• Królewskie Obserwatorium Greenwich
• Historia stref czasowych
• U.S. National Institute of Standards & Technology
• The UK's National Measurement Laboratory
• US Naval Observatory
• Czas i data na świecie – szukanie konkretnego miasta