Ilmenit: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne poprawki w ISBN |
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
||
Linia 53: | Linia 53: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* R..Duda, L.Rejl – Wielka encyklopedia minerałów – Elipsa 2, ISBN |
* R..Duda, L.Rejl – Wielka encyklopedia minerałów – Elipsa 2, {{ISBN|83-86013-00-1}} |
||
* W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. ”Alma - Press” 2003 r. ISBN |
* W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. ”Alma - Press” 2003 r. {{ISBN|83-7020-313-2}} |
||
* A Bolewski, A Manecki – Mineralogia szczegółowa, PAE , W-wa 1993, ISBN |
* A Bolewski, A Manecki – Mineralogia szczegółowa, PAE , W-wa 1993, {{ISBN|83-85636-03-X}} |
||
* * {{Cytuj książkę |nazwisko = Żaba | imię = Jerzy | tytuł = Ilustrowany słownik skał i minerałów | wydawca = Videograf II| miejsce = Katowice | rok = 2003 | strony = 189 | isbn = 83-7183-174-9}} |
* * {{Cytuj książkę |nazwisko = Żaba | imię = Jerzy | tytuł = Ilustrowany słownik skał i minerałów | wydawca = Videograf II| miejsce = Katowice | rok = 2003 | strony = 189 | isbn = 83-7183-174-9}} |
||
* {{Cytuj książkę | autor = Nikodem Sobczak, Tomasz Sobczak | tytuł = Wielka encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 1998 |strony = 181 | isbn = 83-01-12493-8}} |
* {{Cytuj książkę | autor = Nikodem Sobczak, Tomasz Sobczak | tytuł = Wielka encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 1998 |strony = 181 | isbn = 83-01-12493-8}} |
Wersja z 22:35, 30 lis 2016
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt={{{alt grafiki}}}|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}} | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Inne nazwy |
{{{inne nazwy}}} |
---|---|
Skład chemiczny |
{{{skład chemiczny}}} |
Twardość w skali Mohsa |
{{{twardość w skali Mohsa}}} |
Przełam |
{{{przełam}}} |
Łupliwość |
{{{łupliwość}}} |
Pokrój kryształu |
{{{pokrój kryształu}}} |
Układ krystalograficzny |
{{{układ krystalograficzny}}} |
Topliwość |
{{{topliwość}}} |
Właściwości mechaniczne |
{{{właściwości mechaniczne}}} |
Gęstość minerału |
{{{gęstość minerału}}} |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
{{{barwa}}} |
Rysa |
{{{rysa}}} |
Połysk |
{{{połysk}}} |
Współczynnik załamania |
{{{współczynnik załamania}}} |
Inne |
{{{inne własności optyczne}}} |
Dodatkowe dane | |
Postacie alotropowe |
{{{postacie alotropowe}}} |
Szczególne własności |
{{{szczególne własności}}} |
Klasyfikacja Strunza |
{{{klasyfikacja Strunza}}} |
Ilmenit (żelaziak tytanowy) – minerał zaliczany do gromady tlenków. Nazwa minerału pochodzi od gór Ilmeńskich w pasmie Uralu w Rosji, gdzie występuje[1].
Właściwości
Minerał pospolity. Jest izostrukturalny z korundem i hematytem, z którym tworzy roztwór stały[2]. Zawiera domieszki tlenków magnezu, manganu i innych metali, niekiedy promieniotwórczych[potrzebny przypis]. Nie rozpuszcza się w kwasach, dopiero po sproszkowaniu rozpuszcza się w stężonym kwasie solnym. Jest odporny na wietrzenie. Ma słabe własności magnetyczne; dopiero po wyprażeniu staje się magnetyczny[potrzebny przypis]. Odznacza się żywym pleochroizmem. Tworzy zbliźniaczenia. W wyniku wietrzenia przekształca się w leukoksen[3].
Występowanie
Występuje jako składnik zasadowych (gabro, diabaz, bazalt), obojętnych (syenit, diabaryt) i kwaśnych (granit) skał magmowych. Występuje również w skałach metamoficznych oraz w skałach osadowych (piaskach i żwirach), w których często tworzy duże koncentracje (tzw. piaski ilmenitowe). Współwystępuje z hematytem, magnetytem, tytanitem, rutylem[2].
Największe złoża na świecie występują w Australii, Republice Południowej Afryki, USA – Floryda, zaś w Europie – w Norwegii (Arendal, Egersund), Szwecji (Routivare, Taberg), Francji, Włoszech – okolice Novara, Rosji (góry Ilmeńskie w pasmie Uralu, od których pochodzi nazwa minerału) i na Ukrainie.
W Polsce spotykany w suwalskim masywie anortozytowym (złoża Krzemianka, Udryń), w gabrach Nowej Rudy, w pegmatytach Łomnicy i Szklarskiej Poręby, w piaskach złotonośnych koło Złotoryi na Dolnym Śląsku, w piaskach Dunajca i na wybrzeżu bałtyckim w piaskach rzecznych i plażowych.
Zastosowanie
- W przemyśle chemicznym – do wyrobu bieli tytanowej.
- W hutnictwie – jedna z najważniejszych rud tytanu. Zawiera 52,56% TiO2 i 47,34% FeO.
- Kruszywo z rud ilmenitowych pozwala uzyskiwać betony o ciężarach betonów magnetytowych 3,3–4,3 t/m³ stosowanych bo budowy np. obudów bezpieczeństwa w elektrowniach atomowych.
- ma znaczenie kolekcjonerskie
- służy do wyrobu biżuterii, znaczenie gemmologiczne ma jego odmiana - izeryn. Największe kryształy ok. 13 cm i ważące do 7 kg pochodzą z Norwegii.
Ciekawostki
- Ilmenit występuje na Księżycu.
- ↑ artykuł o ilmenicie na stronie Webmineral.com (ang.)
- ↑ a b Jerzy Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Katowice: Videograf II, 2003. ISBN 83-7183-174-9.
- ↑ Ewelina Grabowska: Otrzymywanie nowych fotokatalizatorów o podwyższonej aktywności w świetle UV oraz Vis. www.pbc.gda.pl, 2011.
Bibliografia
- R..Duda, L.Rejl – Wielka encyklopedia minerałów – Elipsa 2, ISBN 83-86013-00-1
- W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. ”Alma - Press” 2003 r. ISBN 83-7020-313-2
- A Bolewski, A Manecki – Mineralogia szczegółowa, PAE , W-wa 1993, ISBN 83-85636-03-X
- * Jerzy Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Katowice: Videograf II, 2003, s. 189. ISBN 83-7183-174-9.
- Nikodem Sobczak, Tomasz Sobczak: Wielka encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 181. ISBN 83-01-12493-8.