Rumuni: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m {{Kontrola autorytatywna}}, WP:SK |
Eurohunter (dyskusja | edycje) |
||
Linia 5: | Linia 5: | ||
| L_ogółem= około 23,8 mln{{fakt|data=2016-08}} |
| L_ogółem= około 23,8 mln{{fakt|data=2016-08}} |
||
|regiony |
|regiony |
||
| Zamieszkanie= {{Państwo|ROU}}: 16 870 000 (2011)<br />{{Państwo|MDA}}: 73 276 (2004)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.statistica.md/pageview.php?l=en&idc=295&id=2234 | tytuł = Population Census 2004: Demographic, national, language and cultural characteristics | data = 2004 | opublikowany = National Bureau of Statistics of the Republic of Moldova | data dostępu = 2016-10-04}}</ref><br />{{Państwo|ITA}}: 1 131 839 ( |
| Zamieszkanie= {{Państwo|ROU}}: 16 870 000 (2011)<br />{{Państwo|MDA}}: 73 276 (2004)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.statistica.md/pageview.php?l=en&idc=295&id=2234 | tytuł = Population Census 2004: Demographic, national, language and cultural characteristics | data = 2004 | opublikowany = National Bureau of Statistics of the Republic of Moldova | data dostępu = 2016-10-04}}</ref><br />{{Państwo|ITA}}: 1 131 839 (2014)<ref name="Istat">{{Cytuj stronę | url = http://www.istat.it/it/files/2015/06/Bilanciodemografico.pdf?title=Bilancio+demografico+nazionale+-+15%2Fgiu%2F2015+-+Testo+integrale.pdf | tytuł = Anno 2014. Bilancio demografico nazionale | data = czerwiec 2015 | opublikowany = Istat | strony = 9 | data dostępu = 2016-08-06}}</ref><br />{{Państwo|UKR}}: 409 989<br />{{Państwo|ESP}}: 407 159<br />{{Państwo|USA}}: 367 000<br />{{Państwo|RUS}}: 177 638<br />{{Państwo|CAN}}: 131 320<br />{{Państwo|FRA}}: 100 000<br />{{Państwo|SRB}}: 74 630<br /> |
||
| Język= [[język rumuński|rumuński]], [[język mołdawski|mołdawski]], [[język wołoski|wołoski]] |
| Język= [[język rumuński|rumuński]], [[język mołdawski|mołdawski]], [[język wołoski|wołoski]] |
||
| Religie= [[prawosławie]], [[Kościół łaciński|rzymski katolicyzm]], [[Kościoły greckokatolickie|grekokatolicyzm]] |
| Religie= [[prawosławie]], [[Kościół łaciński|rzymski katolicyzm]], [[Kościoły greckokatolickie|grekokatolicyzm]] |
||
Linia 17: | Linia 17: | ||
== Nazwa == |
== Nazwa == |
||
Nazwa Rumuni oznacza "Rzymianie, obywatele [[Rzym]]u", dosłownie "pochodzący od [[Romulus i Remus|Romulusa]]". Nazwa ta została wprowadzona w [[XVIII wiek]]u przez greckokatolickich duchownych z tzw. [[szkoła siedmiogrodzka|szkoły siedmiogrodzkiej]]. Do tej pory Rumunów nazywano Wołochami, a obywateli Mołdawii także Mołdawianami. Teoria o rzymskim pochodzeniu Wołochów istniała już w [[XV wiek]]u, o czym świadczą prace [[Węgry|węgierskiego]] historyka [[Nicolaus Olahus|Nicolausa Olahusa]]. W [[1521]] r. w [[List Neacşu|liście bojara Neacşa]] pojawiła się po raz pierwszy nazwa ''Ţeara Rumânească'' |
Nazwa Rumuni oznacza "Rzymianie, obywatele [[Rzym]]u", dosłownie "pochodzący od [[Romulus i Remus|Romulusa]]". Nazwa ta została wprowadzona w [[XVIII wiek]]u przez greckokatolickich duchownych z tzw. [[szkoła siedmiogrodzka|szkoły siedmiogrodzkiej]]. Do tej pory Rumunów nazywano Wołochami, a obywateli Mołdawii także Mołdawianami. Teoria o rzymskim pochodzeniu Wołochów istniała już w [[XV wiek]]u, o czym świadczą prace [[Węgry|węgierskiego]] historyka [[Nicolaus Olahus|Nicolausa Olahusa]]. W [[1521]] r. w [[List Neacşu|liście bojara Neacşa]] pojawiła się po raz pierwszy nazwa ''Ţeara Rumânească'' – "ziemia rzymska", mająca oznaczać jedną z krain historycznych późniejszej Rumunii – [[Wołoszczyzna|Wołoszczyznę]] ([[język rumuński|rum.]] ''Valahia''). Jednak dopiero w XVIII w. teoria Nicolausa Olahusa stała się podstawą rodzącej się rumuńskiej ideologii narodowej, która zdobywała z czasem coraz większą popularność, a wraz z nią termin "Rumuni". |
||
Dawniej Rumunów żyjących w [[Siedmiogród|Siedmiogrodzie]] nazywano czasem '''Wołocho-Węgrami,''' Rumunów z [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzny]] '''Wołocho-Bułgarami''', a Mołdawian '''Wołocho-Rusinami.''' Nazwy te wynikały z wpływów kulturowych i politycznych dominujących w regionie mocarstw. |
Dawniej Rumunów żyjących w [[Siedmiogród|Siedmiogrodzie]] nazywano czasem '''Wołocho-Węgrami,''' Rumunów z [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzny]] '''Wołocho-Bułgarami''', a Mołdawian '''Wołocho-Rusinami.''' Nazwy te wynikały z wpływów kulturowych i politycznych dominujących w regionie mocarstw. |
||
=== Polska nazwa === |
=== Polska nazwa === |
||
Linia 28: | Linia 28: | ||
== Wierzenia == |
== Wierzenia == |
||
Większość Rumunów wyznaje [[prawosławie]]. Tylko ok. 4% z nich deklaruje się jako [[Ateizm|ateiści]], [[Agnostycyzm|agnostycy]] lub nie wierzący w [[Bóg|Boga]]<ref>The Cambridge Companion to ''Atheism'' (Edited by Michael Martin, Cambridge: Cambridge University Press, 2007; str. 55-57).</ref>. |
Większość Rumunów wyznaje [[prawosławie]]. Tylko ok. 4% z nich deklaruje się jako [[Ateizm|ateiści]], [[Agnostycyzm|agnostycy]] lub nie wierzący w [[Bóg|Boga]]<ref>The Cambridge Companion to ''Atheism'' (Edited by Michael Martin, Cambridge: Cambridge University Press, 2007; str. 55-57).</ref>. |
||
Największą grupę wyznaniową tworzą [[chrześcijaństwo|chrześcijanie]], a wśród nich kolejno: prawosławni, [[Kościół łaciński|rzymscy katolicy]], [[Kościoły greckokatolickie|greko-katolicy]], [[protestantyzm|protestanci]]. Nieliczni Rumuni są także [[muzułmanin|muzułmanami]]. |
Największą grupę wyznaniową tworzą [[chrześcijaństwo|chrześcijanie]], a wśród nich kolejno: prawosławni, [[Kościół łaciński|rzymscy katolicy]], [[Kościoły greckokatolickie|greko-katolicy]], [[protestantyzm|protestanci]]. Nieliczni Rumuni są także [[muzułmanin|muzułmanami]]. |
||
Linia 36: | Linia 36: | ||
=== Rumuni a Wołosi === |
=== Rumuni a Wołosi === |
||
Do XIX wieku Rumuni byli powszechnie nazywani Wołochami. Termin ten pierwotnie odnosił się do romańsko i [[Język albański|albańskojęzycznych]] ludów Europy Południowo-Wschodniej uprawiających gospodarkę wołoską. Później Wołochami zaczęto nazywać konkretne grupy etniczne, w tym Słowian, którzy od "prawdziwych" Wołochów przejęli typ gospodarki. Sami Rumuni do końca XVIII wieku nazywali siebie najczęściej "Vlaşi" (Wołosi). Nazwa Rumuni stała się popularna w XVIII w. wśród inteligencji wołoskiej i mołdawskiej. Nazwa Rumunii wiązała się z ideologią narodową, według której ludność romańska Bałkanów miałaby żyć w jednym, wspólnym państwie. Stąd Rumunami także nazwano Wołochów istryjskich, tzw. "Istrorumunów" i Wołochów macedońskich, tzw. "Macedorumunów" lub "Arumunów". Tam, gdzie poprzez edukację, idea narodu rumuńskiego nie dotarła, ludność rumuńskojęzyczna nadal nazywa siebie Wołochami. Sytuacja taka panuje np. w niektórych okolicach Serbii czy bardziej izolowanych wsiach w [[Banat (kraina)|Banacie]] rumuńskim. |
Do XIX wieku Rumuni byli powszechnie nazywani Wołochami. Termin ten pierwotnie odnosił się do romańsko i [[Język albański|albańskojęzycznych]] ludów Europy Południowo-Wschodniej uprawiających gospodarkę wołoską. Później Wołochami zaczęto nazywać konkretne grupy etniczne, w tym Słowian, którzy od "prawdziwych" Wołochów przejęli typ gospodarki. Sami Rumuni do końca XVIII wieku nazywali siebie najczęściej "Vlaşi" (Wołosi). Nazwa Rumuni stała się popularna w XVIII w. wśród inteligencji wołoskiej i mołdawskiej. Nazwa Rumunii wiązała się z ideologią narodową, według której ludność romańska Bałkanów miałaby żyć w jednym, wspólnym państwie. Stąd Rumunami także nazwano Wołochów istryjskich, tzw. "Istrorumunów" i Wołochów macedońskich, tzw. "Macedorumunów" lub "Arumunów". Tam, gdzie poprzez edukację, idea narodu rumuńskiego nie dotarła, ludność rumuńskojęzyczna nadal nazywa siebie Wołochami. Sytuacja taka panuje np. w niektórych okolicach Serbii czy bardziej izolowanych wsiach w [[Banat (kraina)|Banacie]] rumuńskim. |
||
Za Rumunów uważa się również część Wołochów macedońskich |
Za Rumunów uważa się również część Wołochów macedońskich – [[Arumuni|Arumunów]], co jest konsekwencją stuletniej rumunizacji tych grup etnicznych. |
||
=== Rumuni a Mołdawianie === |
=== Rumuni a Mołdawianie === |
||
Główna część terytorium historycznej Mołdawii znajduje się obecnie w Rumunii. Na obszarze tym tożsamość narodowa Mołdawian niemal zupełnie uległa rumuńskiej. Przy czym różnice istniejące między Mołdawianami a Rumunami nie są wyraźne. Wielu ludzi określa siebie (autoidentyfikuje etnicznie) jako Mołdawianie i Rumuni jednocześnie. Mołdawianie różnią się od Rumunów tradycją własnej państwowości, bogatszym rosyjskim dziedzictwem kulturowym oraz niektórymi cechami językowymi: akcentem, większą archaicznością gramatyki i słownictwa, oraz większym zasobem słów pochodzenia słowiańskiego. W Mołdawii do [[1991]] r., a w Naddniestrzu do dzisiaj używa się do zapisywania języka [[grażdanka|grażdankę]], w Rumunii |
Główna część terytorium historycznej Mołdawii znajduje się obecnie w Rumunii. Na obszarze tym tożsamość narodowa Mołdawian niemal zupełnie uległa rumuńskiej. Przy czym różnice istniejące między Mołdawianami a Rumunami nie są wyraźne. Wielu ludzi określa siebie (autoidentyfikuje etnicznie) jako Mołdawianie i Rumuni jednocześnie. Mołdawianie różnią się od Rumunów tradycją własnej państwowości, bogatszym rosyjskim dziedzictwem kulturowym oraz niektórymi cechami językowymi: akcentem, większą archaicznością gramatyki i słownictwa, oraz większym zasobem słów pochodzenia słowiańskiego. W Mołdawii do [[1991]] r., a w Naddniestrzu do dzisiaj używa się do zapisywania języka [[grażdanka|grażdankę]], w Rumunii – [[alfabet łaciński]]. Część Mołdawian mówi po [[język rosyjski|rosyjsku]] i [[język ukraiński|ukraińsku]]. Mołdawian łączy z Rumunami częściowa [[etnogeneza]], więcej niż 150 lat historii państwowości, język i prawosławie. |
||
Problem uznania Mołdawian za odrębny naród (i zarazem mołdawskiego jako osobnego języka) zwłaszcza w Rumunii i Mołdawii wzbudza wiele emocji. Przed powstaniem [[Mołdawska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka|Mołdawskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej]] w [[1924]] r., mołdawska świadomość narodowa niemal całkowicie uległa rumuńskiej ideologii narodowej. Obywatele historycznego obszaru państwa mołdawskiego w znacznej mierze identyfikowali się jako Rumuni. W [[1940]] r. [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] przyłączył do swego terytorium ziemie leżące pomiędzy Dniestrem a Prutem, czyli tzw. [[Besarabia|Besarabię]] (z grubsza terytorium dzisiejszej Mołdawii), która była w latach [[1918]]-[[1919]] odłączona od Rosji i wcielona do Rumunii. Władze rumuńskie, po tym jak Besarabia została przyłączona do Rumunii przeprowadzały planową rumunizację zyskanych obszarów<ref>Treptow, Kurt W. (red.): ''A History of Romania'' Iaşi, The Center for Romanian Studies 1997</ref>. W celu przerwania więzi łączących Besarabię z Rumunią, ZSRR "sztucznie wzbudzał" tożsamość narodową Mołdawian na terenie całego Związku Radzieckiego. Po rozwiązaniu ZSRR w [[1991]] r. w Rumunii oczekiwano, że Mołdawianie powrócą do rumuńskiej tożsamości narodowej; do tego wszak nie doszło |
Problem uznania Mołdawian za odrębny naród (i zarazem mołdawskiego jako osobnego języka) zwłaszcza w Rumunii i Mołdawii wzbudza wiele emocji. Przed powstaniem [[Mołdawska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka|Mołdawskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej]] w [[1924]] r., mołdawska świadomość narodowa niemal całkowicie uległa rumuńskiej ideologii narodowej. Obywatele historycznego obszaru państwa mołdawskiego w znacznej mierze identyfikowali się jako Rumuni. W [[1940]] r. [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] przyłączył do swego terytorium ziemie leżące pomiędzy Dniestrem a Prutem, czyli tzw. [[Besarabia|Besarabię]] (z grubsza terytorium dzisiejszej Mołdawii), która była w latach [[1918]]-[[1919]] odłączona od Rosji i wcielona do Rumunii. Władze rumuńskie, po tym jak Besarabia została przyłączona do Rumunii przeprowadzały planową rumunizację zyskanych obszarów<ref>Treptow, Kurt W. (red.): ''A History of Romania'' Iaşi, The Center for Romanian Studies 1997</ref>. W celu przerwania więzi łączących Besarabię z Rumunią, ZSRR "sztucznie wzbudzał" tożsamość narodową Mołdawian na terenie całego Związku Radzieckiego. Po rozwiązaniu ZSRR w [[1991]] r. w Rumunii oczekiwano, że Mołdawianie powrócą do rumuńskiej tożsamości narodowej; do tego wszak nie doszło – Rumuni są w dzisiejszej Rep. Mołdawskiej mniejszością narodową (2% [[2004]]), przy czym sami Mołdawianie stanowią |
||
75,8% populacji kraju. |
75,8% populacji kraju. |
||
Linia 52: | Linia 52: | ||
<gallery> |
<gallery> |
||
Plik:Paleo-Balkan languages in Eastern Europe between 5th and 1st century BC - Spanish and English.png |
|||
Plik:Paleo-Balkan_languages_in_Eastern_Europe_between_5th_and_1st_century_BC_-_Spanish_and_English.png |
|||
Plik:Bgiusca Jirecek Line.jpg |
Plik:Bgiusca Jirecek Line.jpg |
||
Plik:Theoretical map of Romanian origins.png |
Plik:Theoretical map of Romanian origins.png |
||
Linia 64: | Linia 64: | ||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
⚫ | |||
* [[Arumuni]], |
* [[Arumuni]], |
||
* [[język mołdawski]], |
* [[język mołdawski]], |
||
Linia 72: | Linia 73: | ||
* [[Rumunia]], |
* [[Rumunia]], |
||
* [[Wołosi]]. |
* [[Wołosi]]. |
||
⚫ | |||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* '''Boia,''' Lucian: ''Istorie şi mit în conştiinţa românească'' (Bukareszt: Humanitas, 1997). |
* '''Boia,''' Lucian: ''Istorie şi mit în conştiinţa românească'' (Bukareszt: Humanitas, 1997). |
||
* '''Boia,''' Lucian: ''Romania. Borderland of Europe'' (Londyn: Reaktion Books, 2001). |
* '''Boia,''' Lucian: ''Romania. Borderland of Europe'' (Londyn: Reaktion Books, 2001). |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
Wersja z 11:29, 13 kwi 2017
Rumuni (rum. români, dawniej rumâni) – liczący ok. 23,8 mln osób[potrzebny przypis] naród wschodnioromański zamieszkujący przede wszystkim Rumunię. W większości posługują się językiem rumuńskim. Duża diaspora, głównie w Hiszpanii, USA, we Włoszech i na Ukrainie.
W samej Rumunii do Rumunów zalicza się często Mołdawian (żyjących głównie w Mołdawii oraz na Ukrainie, w Rosji i Kazachstanie) oraz Wołochów (z Serbii, Bułgarii i Grecji).
Nazwa
Nazwa Rumuni oznacza "Rzymianie, obywatele Rzymu", dosłownie "pochodzący od Romulusa". Nazwa ta została wprowadzona w XVIII wieku przez greckokatolickich duchownych z tzw. szkoły siedmiogrodzkiej. Do tej pory Rumunów nazywano Wołochami, a obywateli Mołdawii także Mołdawianami. Teoria o rzymskim pochodzeniu Wołochów istniała już w XV wieku, o czym świadczą prace węgierskiego historyka Nicolausa Olahusa. W 1521 r. w liście bojara Neacşa pojawiła się po raz pierwszy nazwa Ţeara Rumânească – "ziemia rzymska", mająca oznaczać jedną z krain historycznych późniejszej Rumunii – Wołoszczyznę (rum. Valahia). Jednak dopiero w XVIII w. teoria Nicolausa Olahusa stała się podstawą rodzącej się rumuńskiej ideologii narodowej, która zdobywała z czasem coraz większą popularność, a wraz z nią termin "Rumuni".
Dawniej Rumunów żyjących w Siedmiogrodzie nazywano czasem Wołocho-Węgrami, Rumunów z Wołoszczyzny Wołocho-Bułgarami, a Mołdawian Wołocho-Rusinami. Nazwy te wynikały z wpływów kulturowych i politycznych dominujących w regionie mocarstw.
Polska nazwa
Polska nazwa "Rumuni" pochodzi od dawnej nazwy rumuńskiej "Rumâni". Sami Rumuni z nazwy tej zrezygnowali w XIX w., na rzecz "Români", która bardziej przypomina słowo "Roma", tzn. "Rzym". Jeszcze na początku XX wieku w literaturze polskiej Rumunów nazywano "Wołochami", a Rumunię "Wołoszczyzną" (tak samo jak jeden z regionów historycznych tego kraju).
Terytorium etniczne
Rumuni (poza samą Rumunią) są ludnością autochtoniczną w Mołdawii, na Ukrainie, Węgrzech, w Bułgarii i Serbii. W przeszłości Rumuni emigrowali najczęściej na Węgry, do Francji, Włoch, Austrii, Niemiec, Grecji i Turcji. Obecnie najwięcej emigrantów wyjeżdża do Hiszpanii, USA, Włoch i Francji.
Wierzenia
Większość Rumunów wyznaje prawosławie. Tylko ok. 4% z nich deklaruje się jako ateiści, agnostycy lub nie wierzący w Boga[1].
Największą grupę wyznaniową tworzą chrześcijanie, a wśród nich kolejno: prawosławni, rzymscy katolicy, greko-katolicy, protestanci. Nieliczni Rumuni są także muzułmanami.
Etnogeneza
Rumuni a Wołosi
Do XIX wieku Rumuni byli powszechnie nazywani Wołochami. Termin ten pierwotnie odnosił się do romańsko i albańskojęzycznych ludów Europy Południowo-Wschodniej uprawiających gospodarkę wołoską. Później Wołochami zaczęto nazywać konkretne grupy etniczne, w tym Słowian, którzy od "prawdziwych" Wołochów przejęli typ gospodarki. Sami Rumuni do końca XVIII wieku nazywali siebie najczęściej "Vlaşi" (Wołosi). Nazwa Rumuni stała się popularna w XVIII w. wśród inteligencji wołoskiej i mołdawskiej. Nazwa Rumunii wiązała się z ideologią narodową, według której ludność romańska Bałkanów miałaby żyć w jednym, wspólnym państwie. Stąd Rumunami także nazwano Wołochów istryjskich, tzw. "Istrorumunów" i Wołochów macedońskich, tzw. "Macedorumunów" lub "Arumunów". Tam, gdzie poprzez edukację, idea narodu rumuńskiego nie dotarła, ludność rumuńskojęzyczna nadal nazywa siebie Wołochami. Sytuacja taka panuje np. w niektórych okolicach Serbii czy bardziej izolowanych wsiach w Banacie rumuńskim.
Za Rumunów uważa się również część Wołochów macedońskich – Arumunów, co jest konsekwencją stuletniej rumunizacji tych grup etnicznych.
Rumuni a Mołdawianie
Główna część terytorium historycznej Mołdawii znajduje się obecnie w Rumunii. Na obszarze tym tożsamość narodowa Mołdawian niemal zupełnie uległa rumuńskiej. Przy czym różnice istniejące między Mołdawianami a Rumunami nie są wyraźne. Wielu ludzi określa siebie (autoidentyfikuje etnicznie) jako Mołdawianie i Rumuni jednocześnie. Mołdawianie różnią się od Rumunów tradycją własnej państwowości, bogatszym rosyjskim dziedzictwem kulturowym oraz niektórymi cechami językowymi: akcentem, większą archaicznością gramatyki i słownictwa, oraz większym zasobem słów pochodzenia słowiańskiego. W Mołdawii do 1991 r., a w Naddniestrzu do dzisiaj używa się do zapisywania języka grażdankę, w Rumunii – alfabet łaciński. Część Mołdawian mówi po rosyjsku i ukraińsku. Mołdawian łączy z Rumunami częściowa etnogeneza, więcej niż 150 lat historii państwowości, język i prawosławie.
Problem uznania Mołdawian za odrębny naród (i zarazem mołdawskiego jako osobnego języka) zwłaszcza w Rumunii i Mołdawii wzbudza wiele emocji. Przed powstaniem Mołdawskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w 1924 r., mołdawska świadomość narodowa niemal całkowicie uległa rumuńskiej ideologii narodowej. Obywatele historycznego obszaru państwa mołdawskiego w znacznej mierze identyfikowali się jako Rumuni. W 1940 r. ZSRR przyłączył do swego terytorium ziemie leżące pomiędzy Dniestrem a Prutem, czyli tzw. Besarabię (z grubsza terytorium dzisiejszej Mołdawii), która była w latach 1918-1919 odłączona od Rosji i wcielona do Rumunii. Władze rumuńskie, po tym jak Besarabia została przyłączona do Rumunii przeprowadzały planową rumunizację zyskanych obszarów[2]. W celu przerwania więzi łączących Besarabię z Rumunią, ZSRR "sztucznie wzbudzał" tożsamość narodową Mołdawian na terenie całego Związku Radzieckiego. Po rozwiązaniu ZSRR w 1991 r. w Rumunii oczekiwano, że Mołdawianie powrócą do rumuńskiej tożsamości narodowej; do tego wszak nie doszło – Rumuni są w dzisiejszej Rep. Mołdawskiej mniejszością narodową (2% 2004), przy czym sami Mołdawianie stanowią 75,8% populacji kraju.
Rumuni a Słowianie
Do XVIII w. ludność Wołoszczyzny i Mołdawii oraz język rumuński były często identyfikowane jako słowiańskie. Świadczy o tym m.in. pierwszy słownik etymologiczny języka rumuńskiego napisany przez A. Cihaca, w którym autor stwierdza, że rumuński jest językiem słowiańskim.
Rumuni i język rumuński miały w tym czasie charakter kreolski, romańsko-słowiański. Sytuacja uległa zmianie wraz z rumuńskim "odrodzeniem narodowym", w którym elita w większości wyrzekła się słowiańskich korzeni na rzecz "czysto-rzymskiego" pochodzenia. Rozpoczęto świadomą, długotrwałą romanizację języka rumuńskiego, która polegała na zastępowaniu słów pochodzenia słowiańskiego neologizmami tworzonymi na bazie łaciny, języka włoskiego i francuskiego. Cyrylicę używaną do tej pory do zapisywania języka rumuńskiego zastąpiono ostatecznie w 1862 r. alfabetem łacińskim. Pod koniec XIX wieku język rumuński był już tak "oczyszczony" według łacińskich, włoskich i francuskich wzorów, że można mówić o nowym konstruowaniu języka. To co w dzisiejszym rumuńskim brzmi tak "romańsko" nie jest zatem antycznym dziedzictwem, tylko nową konstrukcją stworzoną w XIX w.
Zobacz też
Bibliografia
- Boia, Lucian: Istorie şi mit în conştiinţa românească (Bukareszt: Humanitas, 1997).
- Boia, Lucian: Romania. Borderland of Europe (Londyn: Reaktion Books, 2001).