Antropocentryzm: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
źródła/przypisy |
|||
Linia 11: | Linia 11: | ||
== Formy antropocentryzmu == |
== Formy antropocentryzmu == |
||
* '''metafizyczny''' (ontologiczny) – człowiek wyłącznym obiektem i perspektywą poznania ([[Max Scheler]], [[Martin Heidegger]], [[Jean-Paul Sartre]]) |
* '''metafizyczny''' (ontologiczny) – człowiek wyłącznym obiektem i perspektywą poznania ([[Max Scheler]], [[Martin Heidegger]], [[Jean-Paul Sartre]]) |
||
* '''gnozeologiczny''' (epistemologiczny) – (ludzka) świadomość jest źródłem wiedzy ([[Kartezjusz]], [[Johann Gottlieb Fichte]], [[Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling]], [[Edmund Husserl]]) |
* '''gnozeologiczny''' (epistemologiczny) – (ludzka) świadomość jest źródłem wiedzy ([[René Descartes|Kartezjusz]], [[Johann Gottlieb Fichte]], [[Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling]], [[Edmund Husserl]]) |
||
* '''aksjologiczny''' – człowiek to wartość bezwzględna i nadrzędna wobec pozostałych wartości ([[Arthur Schopenhauer]], [[Ludwig Feuerbach]], [[Fryderyk Nietzsche]]) |
* '''aksjologiczny''' – człowiek to wartość bezwzględna i nadrzędna wobec pozostałych wartości ([[Arthur Schopenhauer]], [[Ludwig Feuerbach]], [[Friedrich Nietzsche|Fryderyk Nietzsche]]) |
||
* '''teologiczny''' – człowiek zajmuje szczególne miejsce w historii zbawienia i w zbawczym planie [[Bóg|Boga]]. Teologia ukazując w sposób zobiektywizowany Boga, [[Jezus Chrystus|Chrystusa]] i inne treści, przedstawia te zagadnienia w odniesieniu do człowieka, jego sposobu percepcji, jego egzystencji itd. Propagatorem "zwrotu antropologicznego" w teologii był [[Karl Rahner]] |
* '''teologiczny''' – człowiek zajmuje szczególne miejsce w historii zbawienia i w zbawczym planie [[Bóg|Boga]]. Teologia ukazując w sposób zobiektywizowany Boga, [[Jezus Chrystus|Chrystusa]] i inne treści, przedstawia te zagadnienia w odniesieniu do człowieka, jego sposobu percepcji, jego egzystencji itd. Propagatorem "zwrotu antropologicznego" w teologii był [[Karl Rahner]] |
||
* '''kosmologiczny''' – człowiek jako najważniejsze, końcowe ogniwo ewolucji |
* '''kosmologiczny''' – człowiek jako najważniejsze, końcowe ogniwo ewolucji |
Wersja z 15:09, 28 lip 2017
Ten artykuł od 2017-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Ten artykuł jest poprawiany w ramach Warsztatu PopArt. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić znajdują się w naszym warsztacie. |
Antropocentryzm (z gr. anthropos – człowiek i łac. centrum – środek) – pogląd filozoficzny i religijny, według którego człowiek stanowi centrum i cel wszechświata[1].
W znaczeniu teoriopoznawczym termin ten oznacza styl filozofowania polegający na przyjmowaniu ludzkiej perspektywy – tzn. analizowaniu wszystkich zjawisk z punktu widzenia odbioru ich przez człowieka i odrzucaniu rozumowań wychodzących poza ludzką percepcję jako poznawczo nieuprawnionych lub pozbawionych praktycznego znaczenia.
W znaczeniu ontologicznym antropocentryzm zakłada, że człowiek jest centrum Wszechświata, który jest celowo tak skonstruowany, aby umożliwić istnienie człowieka. W skrajnej postaci antropocentryzm przyjmuje, że celem istnienia Wszechświata jest człowiek, i że stanowi on ostateczny i najdoskonalszy produkt ewolucji Wszechświata.
Prekursorami antropocentryzmu poznawczego byli sofiści, od których pochodzi określenie, że "człowiek jest miarą wszechrzeczy".
Formy antropocentryzmu
- metafizyczny (ontologiczny) – człowiek wyłącznym obiektem i perspektywą poznania (Max Scheler, Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre)
- gnozeologiczny (epistemologiczny) – (ludzka) świadomość jest źródłem wiedzy (Kartezjusz, Johann Gottlieb Fichte, Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling, Edmund Husserl)
- aksjologiczny – człowiek to wartość bezwzględna i nadrzędna wobec pozostałych wartości (Arthur Schopenhauer, Ludwig Feuerbach, Fryderyk Nietzsche)
- teologiczny – człowiek zajmuje szczególne miejsce w historii zbawienia i w zbawczym planie Boga. Teologia ukazując w sposób zobiektywizowany Boga, Chrystusa i inne treści, przedstawia te zagadnienia w odniesieniu do człowieka, jego sposobu percepcji, jego egzystencji itd. Propagatorem "zwrotu antropologicznego" w teologii był Karl Rahner
- kosmologiczny – człowiek jako najważniejsze, końcowe ogniwo ewolucji
- technologiczny
Zobacz też
- ↑ antropocentryzm. sjp.pwn.pl.