Siemowit III: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
dodanie infoboxu |
|||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|władca = Siemowit III |
|władca = Siemowit III |
||
|imiona = |
|imiona = |
||
|tytulatura = |
|tytulatura = |
||
|grafika = Seal of Siemowit III, Duke of Masovia 1371.PNG |
|grafika = Seal of Siemowit III, Duke of Masovia 1371.PNG |
||
|opis grafiki = pieczęć Siemowita III |
|opis grafiki = pieczęć Siemowita III |
||
|herb = |
|herb = |
||
|opis herbu = |
|opis herbu = |
||
|faksymile = |
|faksymile = |
||
|opis faksymile = |
|opis faksymile = |
||
|dewiza = |
|dewiza = |
||
|1. tytuł = [[Władcy Mazowsza |
|1. tytuł = [[Władcy Mazowsza|Książę warszawski]]<br /><small>razem z [[Kazimierz I warszawski|Kazimierzem I warszawskim]]</small> |
||
|1. od = [[1341]] |
|1. od = [[1341]] |
||
|1. do = [[1349]] |
|1. do = [[1349]] |
||
|1. koronacja = |
|1. koronacja = |
||
|1. poprzednik = [[Trojden I]] |
|1. poprzednik = [[Trojden I]] |
||
|1. następca = [[Kazimierz I warszawski]] |
|1. następca = [[Kazimierz I warszawski]] |
||
|2. tytuł = [[Władcy Mazowsza |
|2. tytuł = [[Władcy Mazowsza|Książę czerski]]<br /><small>do [[1349]] razem z [[Kazimierz I warszawski|Kazimierzem I warszawskim]]</small> |
||
|2. od = [[1341]] |
|2. od = [[1341]] |
||
|2. do = [[1370]] |
|2. do = [[1370]] |
||
|2. koronacja = |
|2. koronacja = |
||
|2. poprzednik = [[Trojden I]] |
|2. poprzednik = [[Trojden I]] |
||
|2. następca = on sam |
|2. następca = on sam |
||
|3. tytuł = [[Władcy Mazowsza |
|3. tytuł = [[Władcy Mazowsza|Książę rawski]]<br /><small>do [[1349]] razem z [[Kazimierz I warszawski|Kazimierzem I warszawskim]]</small> |
||
|3. od = [[1345]] |
|3. od = [[1345]] |
||
|3. do = [[1370]] |
|3. do = [[1370]] |
||
|3. koronacja = |
|3. koronacja = |
||
|3. poprzednik = [[Siemowit II]] |
|3. poprzednik = [[Siemowit II]] |
||
|3. następca = on sam |
|3. następca = on sam |
||
|4. tytuł = [[Władcy Mazowsza |
|4. tytuł = [[Władcy Mazowsza|Książę warszawski]] |
||
|4. od = [[1355]] |
|4. od = [[1355]] |
||
|4. do = [[1370]] |
|4. do = [[1370]] |
||
|4. koronacja = |
|4. koronacja = |
||
|4. poprzednik = [[Kazimierz I warszawski]] |
|4. poprzednik = [[Kazimierz I warszawski]] |
||
|4. następca = on sam |
|4. następca = on sam |
||
|5. tytuł = [[Władcy Mazowsza |
|5. tytuł = [[Władcy Mazowsza|Książę płocki]] |
||
|5. od = [[1370]] |
|5. od = [[1370]] |
||
|5. do = |
|5. do = |
||
|5. koronacja = |
|5. koronacja = |
||
|5. poprzednik = [[Kazimierz III Wielki]] |
|5. poprzednik = [[Kazimierz III Wielki]] |
||
|5. następca = on sam |
|5. następca = on sam |
||
|6. tytuł = [[Władcy Mazowsza |
|6. tytuł = [[Władcy Mazowsza|Książę mazowiecki]] |
||
|6. od = [[1370]] |
|6. od = [[1370]] |
||
|6. do = [[1381]] |
|6. do = [[1381]] |
||
|6. koronacja = |
|6. koronacja = |
||
|6. poprzednik = on sam |
|6. poprzednik = on sam |
||
|6. następca = [[Siemowit IV]] i [[Janusz I Starszy]] |
|6. następca = [[Siemowit IV]] i [[Janusz I Starszy]] |
||
|dynastia = [[Piastowie mazowieccy]] |
|dynastia = [[Piastowie mazowieccy]] |
||
|data urodzenia = ok. [[1320]] |
|data urodzenia = ok. [[1320]] |
||
|miejsce urodzenia = |
|miejsce urodzenia = |
||
|data śmierci = [[16 czerwca]] [[1381]] |
|data śmierci = [[16 czerwca]] [[1381]] |
||
|miejsce śmierci = |
|miejsce śmierci = |
||
|przyczyna śmierci = |
|przyczyna śmierci = |
||
|miejsce spoczynku = |
|miejsce spoczynku = |
||
|ojciec = [[Trojden I]] |
|ojciec = [[Trojden I]] |
||
|matka = [[Maria Halicka]] |
|matka = [[Maria Halicka]] |
||
|rodzeństwo = [[Kazimierz I warszawski]] |
|rodzeństwo = [[Kazimierz I warszawski]] |
||
|1. związek = żona |
|1. związek = żona |
||
|1. związek z = Eufemia |
|1. związek z = Eufemia<br />[[Anna ziębicka|Anna]] |
||
|1. związek od = |
|1. związek od = |
||
|1. związek do = |
|1. związek do = |
||
|1. dzieci = [[Siemowit IV]] |
|1. dzieci = [[Siemowit IV]]<br />[[Janusz I Starszy]]<br />Anna<br />Eufemia<br />Małgorzata<br />[[Stanisław Siemowit mazowiecki|Stanisław Siemowit]]<br />N.N syn<br />[[Henryk mazowiecki|Henryk]] |
||
|odznaczenia = |
|odznaczenia = |
||
|commons = |
|commons = |
||
|wikiźródła = |
|wikiźródła = |
||
|wikicytaty = |
|wikicytaty = |
||
}} |
}} |
||
[[Plik:Mazowsze1313.png|thumb|200px| |
[[Plik:Mazowsze1313.png|thumb|200px|Podział Mazowsza<br />([[1313]]–[[1345]])]] |
||
[[Plik:AGAD Siemowit III ksiaze mazowiecki i pan czerski potwierdza ze otrzymal lenno od krola Polski Kazimierza Wielkiego.png|thumb|Siemowit III książę mazowiecki i pan czerski potwierdza że otrzymał lenno od króla Polski Kazimierza Wielkiego, [[Archiwum Główne Akt Dawnych]]]] |
[[Plik:AGAD Siemowit III ksiaze mazowiecki i pan czerski potwierdza ze otrzymal lenno od krola Polski Kazimierza Wielkiego.png|thumb|Siemowit III książę mazowiecki i pan czerski potwierdza że otrzymał lenno od króla Polski Kazimierza Wielkiego, [[Archiwum Główne Akt Dawnych]]]] |
||
'''Siemowit III (Ziemowit) mazowiecki''' (ur. ok. [[1320]], zm. [[16 czerwca]] [[1381]] |
'''Siemowit III (Ziemowit) mazowiecki''' (ur. ok. [[1320]], zm. [[16 czerwca]] [[1381]]) – od [[1341]] r. współrządził razem z bratem [[Kazimierz I warszawski|Kazimierzem I]] w [[Warszawa|Warszawie]] i [[Czersk (województwo mazowieckie)|Czersku]], od [[1345]] w ziemi [[Rawa Mazowiecka|rawskiej]], od ok. [[1349]] r. w wyniku podziału książę na Czersku, [[Liw]]ie i Rawie, od [[1351]] r. w [[Gostynin]]ie, od [[1351]] r. lennik króla Polski [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]], od [[1352]] r. [[zastawny książę]] [[płock]]i, od [[1355]] r. w Warszawie i [[Sochaczew]]ie, od [[1370]] r. władca suwerenny, także na Płocku, od [[1370]] w [[Zakroczym]]iu i [[Wizna|Wiźnie]], od [[1373]]/[[1374]] wydzielił synom dzielnice w Warszawie i Rawie. |
||
==Życiorys== |
== Życiorys == |
||
Siemowit III był drugim pod względem starszeństwa synem [[ |
Siemowit III był drugim pod względem starszeństwa synem [[Władcy Mazowsza|księcia mazowieckiego]] [[Trojden I|Trojdena I]] i córki władcy [[Halicz (miasto)|Halicza]] [[Jerzy Lwowic|Jerzego I]] – [[Maria Halicka|Marii]]. |
||
W źródłach Siemowit po raz pierwszy pojawia się dopiero przy okazji objęcia spadku po zmarłym w [[1341]] r. ojcu, kiedy to razem z młodszym bratem [[Kazimierz I warszawski|Kazimierzem]] odziedziczył [[Księstwo czerskie]]. Cztery lata później władztwo młodych Trojdenowiców zostało dodatkowo powiększone o Rawę Mazowiecką dzięki bezpotomnej śmierci stryja [[Siemowit II|Siemowita II]]. |
W źródłach Siemowit po raz pierwszy pojawia się dopiero przy okazji objęcia spadku po zmarłym w [[1341]] r. ojcu, kiedy to razem z młodszym bratem [[Kazimierz I warszawski|Kazimierzem]] odziedziczył [[Księstwo czerskie]]. Cztery lata później władztwo młodych Trojdenowiców zostało dodatkowo powiększone o Rawę Mazowiecką dzięki bezpotomnej śmierci stryja [[Siemowit II|Siemowita II]]. |
||
Około [[1349]] r. Siemowit III i [[Kazimierz I warszawski|Kazimierz]] zdecydowali się na podział ojcowizny, dzięki czemu starszy Siemowit został księciem w [[Czersk (województwo mazowieckie)|Czersku]], [[Rawa Mazowiecka|Rawie]] i [[Liw]]ie, natomiast młodszy |
Około [[1349]] r. Siemowit III i [[Kazimierz I warszawski|Kazimierz]] zdecydowali się na podział ojcowizny, dzięki czemu starszy Siemowit został księciem w [[Czersk (województwo mazowieckie)|Czersku]], [[Rawa Mazowiecka|Rawie]] i [[Liw]]ie, natomiast młodszy Kazimierz zadowolił się środkową częścią [[Mazowsze|Mazowsza]] z niewielką ówcześnie [[Warszawa|Warszawą]]. |
||
Pierwsze lata samodzielnych rządów Siemowita upłynęły pod znakiem równoważenia wpływów sąsiednich potęg |
Pierwsze lata samodzielnych rządów Siemowita upłynęły pod znakiem równoważenia wpływów sąsiednich potęg – [[zakon krzyżacki|Krzyżaków]], [[Polska|Polski]] [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] i [[Czechy|Czech]] [[Luksemburgowie|Luksemburgów]]. Część historyków przypuszcza, że ok. [[1346]] r. Trojdenowice złożyli [[hołd lenny]] cesarzowi [[Karol IV Luksemburski|Karolowi IV]]. Inni zaś uważają, że zależności tej zostali poddani dopiero w [[1351]] r., tzn. po przejęciu spadku po [[Bolesław III płocki|Bolesławie III]], który wcześniej już był czeskim lennikiem. |
||
W [[1351]] r. władztwa braci zostały powiększone dodatkowo dzięki układowi z [[Kazimierz III Wielki|Kazimierzem Wielkim]] z [[18 września]] o [[Gostynin]] (Siemowit) i [[Sochaczew]] ([[Kazimierz I warszawski]]) odziedziczone po bezdzietnym kuzynie |
W [[1351]] r. władztwa braci zostały powiększone dodatkowo dzięki układowi z [[Kazimierz III Wielki|Kazimierzem Wielkim]] z [[18 września]] o [[Gostynin]] (Siemowit) i [[Sochaczew]] ([[Kazimierz I warszawski]]) odziedziczone po bezdzietnym kuzynie – [[Bolesław III płocki|Bolesławie III]] (w tym też momencie Kazimierz I warszawski, a być może i Siemowit III złożyli władcy [[Polska|Polski]] hołd lenny anulując wcześniejsze układy z Czechami). |
||
Po [[1351]] r. obserwujemy powolne przechodzenie książąt mazowieckich pod zwierzchnictwo [[Polska|Polski]]. Jedną z ważniejszych kart przetargowych stała się przyłączona do |
Po [[1351]] r. obserwujemy powolne przechodzenie książąt mazowieckich pod zwierzchnictwo [[Polska|Polski]]. Jedną z ważniejszych kart przetargowych stała się przyłączona do Polski po śmierci [[Bolesław III płocki|Bolesława III]] – ziemia płocka, którą w bliżej nieznanym momencie pomiędzy [[1351]] a [[1355]] r. [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] zastawił za 2000 grzywien Trojdenowicom. |
||
W [[1355]] r. niespodziewanie zmarł książę warszawski [[Kazimierz I warszawski|Kazimierz]]. Realna stała się wtedy groźba inkorporacji jego władztwa do korony polskiej. [[Kazimierz Wielki]] chcąc jednak ściślej podporządkować sobie całość [[Mazowsze|Mazowsza]] |
W [[1355]] r. niespodziewanie zmarł książę warszawski [[Kazimierz I warszawski|Kazimierz]]. Realna stała się wtedy groźba inkorporacji jego władztwa do korony polskiej. [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] chcąc jednak ściślej podporządkować sobie całość [[Mazowsze|Mazowsza]] – nie zdecydował się na przyłączenie księstwa do Polski, ale w zamian za hołd lenny oddał całość spadku Siemowitowi III. Dodatkowo władca Mazowsza zobowiązał się nie wchodzić w sojusze z wrogami [[Polska|Polski]], umorzyć dług i zwrócić ziemię płocką [[Polska|Polsce]] (gdyby jednak Kazimierz Wielki zmarł bezpotomnie, księstwo płockie i to bez obowiązku lennego miało wrócić w ręce Siemowita). Trwałym nabytkiem Siemowita było również otrzymane od króla, a wydzielone z [[Małopolska|Małopolski]] tzw. [[Zapilcze]] – między rzekami [[Pilica|Pilicą]] i [[Radomka (dopływ Wisły)|Radomką]]. |
||
O tego momentu współpraca pomiędzy Siemowitem a [[Kazimierz Wielki|Kazimierzem Wielkim]] układała się wręcz wzorowo. W [[1363]] r. książę mazowiecki wziął udział w uroczystościach zaślubin (w [[Kraków|Krakowie]]) wnuczki [[Kazimierz Wielki|Kazimierza]] |
O tego momentu współpraca pomiędzy Siemowitem a [[Kazimierz III Wielki|Kazimierzem Wielkim]] układała się wręcz wzorowo. W [[1363]] r. książę mazowiecki wziął udział w uroczystościach zaślubin (w [[Kraków|Krakowie]]) wnuczki [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza]] – [[Elżbieta pomorska|Elżbiety]] i cesarza rzymskiego [[Karol IV Luksemburski|Karola IV]]. We wrześniu [[1364]] r. uczestniczył również w słynnym zjeździe monarchów w Krakowie i uczcie u [[Wierzynek|Wierzynka]]. Kolejnym przejawem ścisłej i dobrze układającej się współpracy było wydanie w [[1369]] r. córki Siemowita [[Małgorzata mazowiecka (1352/1356-po 1409)|Małgorzaty]] za wnuka [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]], noszącego to samo imię – [[Kazimierz IV słupski|Kaźka Słupskiego]]. Rangę ślubu zwiększa fakt, że w tym czasie [[Kazimierz IV słupski|Kaźko]] był usynowiony przez króla [[Polska|Polski]] i był jednym z dwóch obok [[Ludwik Węgierski|Ludwika Andegaweńskiego]] kandydatów do spadku po polskim monarsze. |
||
W listopadzie [[1370]] r. zmarł [[Kazimierz Wielki]]. Zgodnie z układami z lat [[1351]], [[1355]] i [[1359]] Siemowit III stawał się na powrót w pełni niezależnym władcą. Do [[Mazowsze|Mazowsza]] przyłączono wówczas należące dotąd do [[Kazimierz Wielki|Kazimierza Wielkiego]]: [[Płock]], [[Wizna|Wiznę]], [[Wyszogród]] i [[Zakroczym]], co pozwoliło na powrót zjednoczyć [[Mazowsze]] w granicach dzielnicy [[Siemowit I |
W listopadzie [[1370]] r. zmarł [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]]. Zgodnie z układami z lat [[1351]], [[1355]] i [[1359]] Siemowit III stawał się na powrót w pełni niezależnym władcą. Do [[Mazowsze|Mazowsza]] przyłączono wówczas należące dotąd do [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]]: [[Płock]], [[Wizna|Wiznę]], [[Wyszogród]] i [[Zakroczym]], co pozwoliło na powrót zjednoczyć [[Mazowsze]] w granicach dzielnicy [[Siemowit I|Siemowita I]]. |
||
Po [[1370]] r. obserwujemy zanik aktywniejszej polityki Siemowita III. Mogło być to spowodowane zarówno wiekiem księcia, jak i faktem zrealizowania założonych celów politycznych |
Po [[1370]] r. obserwujemy zanik aktywniejszej polityki Siemowita III. Mogło być to spowodowane zarówno wiekiem księcia, jak i faktem zrealizowania założonych celów politycznych – zjednoczenia i usamodzielnienia [[Mazowsze|Mazowsza]]. |
||
W polityce wewnętrznej wielkim dokonaniem Siemowita było spisanie i wydanie w [[1377]] r. mazowieckiego prawa zwyczajowego. Nie bez znaczenia były również: reforma sądownictwa, administracji i skarbu książęcego poprzez wprowadzanie groszowego systemu monetarnego. Książę wprowadził także szeroko na [[Mazowsze]] lokacje miejscowości na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Ważnym aspektem polityki Siemowita była również rozbudowa i umocnienia zamków na [[Mazowsze|Mazowszu]] (księciu przypisuje się inicjatywę budowy zamków w [[Zamek w Gostyninie|Gostyninie]] i [[Zamek w Rawie Mazowieckiej|Rawie]]). |
W polityce wewnętrznej wielkim dokonaniem Siemowita było spisanie i wydanie w [[1377]] r. mazowieckiego prawa zwyczajowego. Nie bez znaczenia były również: reforma sądownictwa, administracji i skarbu książęcego poprzez wprowadzanie groszowego systemu monetarnego. Książę wprowadził także szeroko na [[Mazowsze]] lokacje miejscowości na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Ważnym aspektem polityki Siemowita była również rozbudowa i umocnienia zamków na [[Mazowsze|Mazowszu]] (księciu przypisuje się inicjatywę budowy zamków w [[Zamek w Gostyninie|Gostyninie]] i [[Zamek w Rawie Mazowieckiej|Rawie]]). |
||
Pełnię władzy nad zjednoczonym [[Mazowsze]]m Siemowit III zachował do przełomu [[1373]] i [[1374]] r., kiedy to zdecydował się wydzielić dzielnice warszawską i rawską swoim synom [[Siemowit IV|Siemowitowi IV]] i [[Janusz I Starszy|Januszowi]]. Księciu Januszowi przypadły też tereny, które później stworzyły [[ziemia łomżyńska|ziemię łomżyńską]]. |
Pełnię władzy nad zjednoczonym [[Mazowsze]]m Siemowit III zachował do przełomu [[1373]] i [[1374]] r., kiedy to zdecydował się wydzielić dzielnice warszawską i rawską swoim synom [[Siemowit IV|Siemowitowi IV]] i [[Janusz I Starszy|Januszowi]]. Księciu Januszowi przypadły też tereny, które później stworzyły [[ziemia łomżyńska|ziemię łomżyńską]]. |
||
Siemowit III był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą małżonką była Eufemia, córka [[ |
Siemowit III był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą małżonką była Eufemia, córka [[Książęta opawscy|księcia opawskiego]] [[Mikołaj II opawski|Mikołaja II]]. Z małżeństwa tego książę doczekał się wspomnianych wcześniej dwóch synów – [[Siemowit IV|Siemowita]] i [[Janusz I Starszy|Janusza]], oraz trzech córek – Anny – późniejszej dominikanki w [[Racibórz|Raciborzu]] (zm. [[1403]]), Eufemii – późniejszej żony [[Władysław Opolczyk|Władysława Opolczyka]] (zm. [[1418]]/[[1424]]) oraz [[Małgorzata mazowiecka (1352/1356-po 1409)|Małgorzaty]] – żony [[Kazimierz IV słupski|Kaźka Słupskiego]] (zm. [[1396]]). Drugą żoną mazowieckiego [[Piastowie|Piasta]] była [[Anna ziębicka|Anna]] córka [[książęta ziębiccy|księcia ziębickiego]] [[Bolko II ziębicki|Bolka II]] lub jego syna [[Mikołaj Mały ziębicki|Mikołaja Małego]]. Z małżeństwa tego pochodziło trzech synów. Dwóch najstarszych, z których jeden nosił najprawdopodobniej podwójne imię [[Stanisław Siemowit mazowiecki|Stanisław Siemowit]] zmarło w dzieciństwie. Najmłodszy [[Henryk mazowiecki|Henryk]] został biskupem płockim. |
||
Siemowit III mazowiecki |
Siemowit III mazowiecki – uważany przez historyków za jednego najwybitniejszych władców [[Mazowsze|Mazowsza]] – zmarł [[16 czerwca]] [[1381]] r. i został pochowany w katedrze w [[Płock]]u. |
||
== Ciekawostka == |
== Ciekawostka == |
||
Jego powszechnie znana chorobliwa zazdrość wobec żony stała się inspiracją dla [[Zimowa opowieść| |
Jego powszechnie znana chorobliwa zazdrość wobec żony stała się inspiracją dla [[Zimowa opowieść|''Zimowej opowieści'']] [[William Szekspir|Williama Szekspira]]. |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* [http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,Hold_lenny_ksiecia_mazowieckiego_Siemowita_III_zlozony_Kazimierzowi_Wielkiemu_dnia_27_XII_1355_roku,gid,175525,cid,1845.htm Hołd lenny księcia mazowieckiego Siemowita III złożony Kazimierzowi Wielkiemu dnia 27 XII 1355 roku] |
* [http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,Hold_lenny_ksiecia_mazowieckiego_Siemowita_III_zlozony_Kazimierzowi_Wielkiemu_dnia_27_XII_1355_roku,gid,175525,cid,1845.htm Hołd lenny księcia mazowieckiego Siemowita III złożony Kazimierzowi Wielkiemu dnia 27 XII 1355 roku] |
||
{{Władcy Mazowsza}} |
{{Władcy Mazowsza}} |
||
Wersja z 17:05, 17 wrz 2017
 |
Ten artykuł od 2014-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
 pieczęć Siemowita III | |
| Książę warszawski razem z Kazimierzem I warszawskim | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Książę czerski do 1349 razem z Kazimierzem I warszawskim | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca |
on sam |
| Książę rawski do 1349 razem z Kazimierzem I warszawskim | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca |
on sam |
| Książę warszawski | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca |
on sam |
| Książę płocki | |
| Okres |
od 1370 |
| Poprzednik | |
| Następca |
on sam |
| Książę mazowiecki | |
| Okres | |
| Poprzednik |
on sam |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
ok. 1320 |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | |
| Żona |
Eufemia |
| Dzieci |
Siemowit IV |
(1313–1345)
Siemowit III (Ziemowit) mazowiecki (ur. ok. 1320, zm. 16 czerwca 1381) – od 1341 r. współrządził razem z bratem Kazimierzem I w Warszawie i Czersku, od 1345 w ziemi rawskiej, od ok. 1349 r. w wyniku podziału książę na Czersku, Liwie i Rawie, od 1351 r. w Gostyninie, od 1351 r. lennik króla Polski Kazimierza Wielkiego, od 1352 r. zastawny książę płocki, od 1355 r. w Warszawie i Sochaczewie, od 1370 r. władca suwerenny, także na Płocku, od 1370 w Zakroczymiu i Wiźnie, od 1373/1374 wydzielił synom dzielnice w Warszawie i Rawie.
Życiorys
Siemowit III był drugim pod względem starszeństwa synem księcia mazowieckiego Trojdena I i córki władcy Halicza Jerzego I – Marii.
W źródłach Siemowit po raz pierwszy pojawia się dopiero przy okazji objęcia spadku po zmarłym w 1341 r. ojcu, kiedy to razem z młodszym bratem Kazimierzem odziedziczył Księstwo czerskie. Cztery lata później władztwo młodych Trojdenowiców zostało dodatkowo powiększone o Rawę Mazowiecką dzięki bezpotomnej śmierci stryja Siemowita II.
Około 1349 r. Siemowit III i Kazimierz zdecydowali się na podział ojcowizny, dzięki czemu starszy Siemowit został księciem w Czersku, Rawie i Liwie, natomiast młodszy Kazimierz zadowolił się środkową częścią Mazowsza z niewielką ówcześnie Warszawą.
Pierwsze lata samodzielnych rządów Siemowita upłynęły pod znakiem równoważenia wpływów sąsiednich potęg – Krzyżaków, Polski Kazimierza Wielkiego i Czech Luksemburgów. Część historyków przypuszcza, że ok. 1346 r. Trojdenowice złożyli hołd lenny cesarzowi Karolowi IV. Inni zaś uważają, że zależności tej zostali poddani dopiero w 1351 r., tzn. po przejęciu spadku po Bolesławie III, który wcześniej już był czeskim lennikiem.
W 1351 r. władztwa braci zostały powiększone dodatkowo dzięki układowi z Kazimierzem Wielkim z 18 września o Gostynin (Siemowit) i Sochaczew (Kazimierz I warszawski) odziedziczone po bezdzietnym kuzynie – Bolesławie III (w tym też momencie Kazimierz I warszawski, a być może i Siemowit III złożyli władcy Polski hołd lenny anulując wcześniejsze układy z Czechami).
Po 1351 r. obserwujemy powolne przechodzenie książąt mazowieckich pod zwierzchnictwo Polski. Jedną z ważniejszych kart przetargowych stała się przyłączona do Polski po śmierci Bolesława III – ziemia płocka, którą w bliżej nieznanym momencie pomiędzy 1351 a 1355 r. Kazimierz Wielki zastawił za 2000 grzywien Trojdenowicom.
W 1355 r. niespodziewanie zmarł książę warszawski Kazimierz. Realna stała się wtedy groźba inkorporacji jego władztwa do korony polskiej. Kazimierz Wielki chcąc jednak ściślej podporządkować sobie całość Mazowsza – nie zdecydował się na przyłączenie księstwa do Polski, ale w zamian za hołd lenny oddał całość spadku Siemowitowi III. Dodatkowo władca Mazowsza zobowiązał się nie wchodzić w sojusze z wrogami Polski, umorzyć dług i zwrócić ziemię płocką Polsce (gdyby jednak Kazimierz Wielki zmarł bezpotomnie, księstwo płockie i to bez obowiązku lennego miało wrócić w ręce Siemowita). Trwałym nabytkiem Siemowita było również otrzymane od króla, a wydzielone z Małopolski tzw. Zapilcze – między rzekami Pilicą i Radomką.
O tego momentu współpraca pomiędzy Siemowitem a Kazimierzem Wielkim układała się wręcz wzorowo. W 1363 r. książę mazowiecki wziął udział w uroczystościach zaślubin (w Krakowie) wnuczki Kazimierza – Elżbiety i cesarza rzymskiego Karola IV. We wrześniu 1364 r. uczestniczył również w słynnym zjeździe monarchów w Krakowie i uczcie u Wierzynka. Kolejnym przejawem ścisłej i dobrze układającej się współpracy było wydanie w 1369 r. córki Siemowita Małgorzaty za wnuka Kazimierza Wielkiego, noszącego to samo imię – Kaźka Słupskiego. Rangę ślubu zwiększa fakt, że w tym czasie Kaźko był usynowiony przez króla Polski i był jednym z dwóch obok Ludwika Andegaweńskiego kandydatów do spadku po polskim monarsze.
W listopadzie 1370 r. zmarł Kazimierz Wielki. Zgodnie z układami z lat 1351, 1355 i 1359 Siemowit III stawał się na powrót w pełni niezależnym władcą. Do Mazowsza przyłączono wówczas należące dotąd do Kazimierza Wielkiego: Płock, Wiznę, Wyszogród i Zakroczym, co pozwoliło na powrót zjednoczyć Mazowsze w granicach dzielnicy Siemowita I.
Po 1370 r. obserwujemy zanik aktywniejszej polityki Siemowita III. Mogło być to spowodowane zarówno wiekiem księcia, jak i faktem zrealizowania założonych celów politycznych – zjednoczenia i usamodzielnienia Mazowsza.
W polityce wewnętrznej wielkim dokonaniem Siemowita było spisanie i wydanie w 1377 r. mazowieckiego prawa zwyczajowego. Nie bez znaczenia były również: reforma sądownictwa, administracji i skarbu książęcego poprzez wprowadzanie groszowego systemu monetarnego. Książę wprowadził także szeroko na Mazowsze lokacje miejscowości na prawie chełmińskim. Ważnym aspektem polityki Siemowita była również rozbudowa i umocnienia zamków na Mazowszu (księciu przypisuje się inicjatywę budowy zamków w Gostyninie i Rawie).
Pełnię władzy nad zjednoczonym Mazowszem Siemowit III zachował do przełomu 1373 i 1374 r., kiedy to zdecydował się wydzielić dzielnice warszawską i rawską swoim synom Siemowitowi IV i Januszowi. Księciu Januszowi przypadły też tereny, które później stworzyły ziemię łomżyńską.
Siemowit III był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą małżonką była Eufemia, córka księcia opawskiego Mikołaja II. Z małżeństwa tego książę doczekał się wspomnianych wcześniej dwóch synów – Siemowita i Janusza, oraz trzech córek – Anny – późniejszej dominikanki w Raciborzu (zm. 1403), Eufemii – późniejszej żony Władysława Opolczyka (zm. 1418/1424) oraz Małgorzaty – żony Kaźka Słupskiego (zm. 1396). Drugą żoną mazowieckiego Piasta była Anna córka księcia ziębickiego Bolka II lub jego syna Mikołaja Małego. Z małżeństwa tego pochodziło trzech synów. Dwóch najstarszych, z których jeden nosił najprawdopodobniej podwójne imię Stanisław Siemowit zmarło w dzieciństwie. Najmłodszy Henryk został biskupem płockim.
Siemowit III mazowiecki – uważany przez historyków za jednego najwybitniejszych władców Mazowsza – zmarł 16 czerwca 1381 r. i został pochowany w katedrze w Płocku.
Ciekawostka
Jego powszechnie znana chorobliwa zazdrość wobec żony stała się inspiracją dla Zimowej opowieści Williama Szekspira.