PZL P.24: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Udział w walce: Informacja o działaniach P24 w Grecji, link źródłowy, polski przekład dotyczącego fragmentu. |
→Udział w walce: dr. jęz. do rozbudowy sprzed chwili |
||
Linia 78: | Linia 78: | ||
== Udział w walce == |
== Udział w walce == |
||
[[Plik:GreekPZLP24.jpg|250px|right|Grecki P.24G]] |
[[Plik:GreekPZLP24.jpg|250px|right|Grecki P.24G]] |
||
Samolot służył w [[Tureckie Siły Powietrzne|siłach lotniczych Turcji]], [[Rumuńskie Siły Powietrzne|Rumunii]], [[Bułgarskie Siły Powietrzne|Bułgarii]] i [[Greckie Siły Powietrzne|Grecji]]. Lotnictwo greckie skutecznie i z wysoką oceną użyło go w walkach z agresorem [[Włochy|włoskim]] w latach 1940–1941, mimo stosunku sił samolotów myśliwskich stron 36:179 <ref>[https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/2954187/ta-katorthomata-ton-ellinon-piloton-stis-aeromachies-tou-1940 dane greckie] skrót przekładu: ''Trzon sił myśliwskich |
Samolot służył w [[Tureckie Siły Powietrzne|siłach lotniczych Turcji]], [[Rumuńskie Siły Powietrzne|Rumunii]], [[Bułgarskie Siły Powietrzne|Bułgarii]] i [[Greckie Siły Powietrzne|Grecji]]. Lotnictwo greckie skutecznie i z wysoką oceną użyło go w walkach z agresorem [[Włochy|włoskim]] w latach 1940–1941, mimo stosunku sił samolotów myśliwskich stron 36:179 <ref>[https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/2954187/ta-katorthomata-ton-ellinon-piloton-stis-aeromachies-tou-1940 dane greckie] skrót przekładu: ''Trzon sił myśliwskich stanowiło 36 polskich PZL P.24 wersji F i G, zauważalnie lepszych od maszyn sąsiada. W tej sytuacji greckiemu lotnictwu wojskowemu przyszło zmierzyć się z 463 samolotami włoskimi, z których 179 stanowiły czystej krwi myśliwce"</ref>. |
||
== Opis techniczny == |
== Opis techniczny == |
Wersja z 08:03, 28 paź 2017
PZL P.24 (prototyp) | |
Dane podstawowe | |
Państwo | |
---|---|
Producent | |
Typ | |
Konstrukcja |
metalowa, górnopłat zastrzałowy z płatem Puławskiego |
Załoga |
pilot |
Historia | |
Data oblotu |
maj 1933 |
Lata produkcji |
sierpień 1936–1939 |
Wycofanie ze służby |
1945 |
Liczba egz. |
1 |
Dane techniczne | |
Napęd |
14-cylindrowy silnik gwiazdowy |
Moc |
723 kW (970 KM) |
Wymiary | |
Rozpiętość |
10,68 m |
Długość |
7,81 m |
Wysokość |
2,70 m |
Powierzchnia nośna |
17,90 m² |
Masa | |
Własna |
1329 kg |
Startowa |
2000 kg |
Osiągi | |
Prędkość maks. |
na wysokości 4250 m: 430 km/h |
Prędkość wznoszenia |
11,1 m/s |
Pułap |
10 500 m |
Zasięg |
700 km |
Dane operacyjne | |
Uzbrojenie | |
- 2 × działko Oerlikon FF kal. 20 mm (z zapasem 45 pocisków) pod skrzydłem - 2 × karabin maszynowy Colt Browning M40 kal. 7,9 mm z zapasem 300 naboi (P.24F) - 4 × karabin maszynowy Colt Browning MG 40 (z zapasem po 300 naboi) w płacie - 40 kg bomb | |
Użytkownicy | |
PZL P.24 – polski myśliwiec konstrukcji inżyniera Wsiewołoda Jakimiuka z rodziny myśliwców z płatem polskim, opracowany i produkowany w Państwowych Zakładach Lotniczych.
Historia
PZL P.24 był przeznaczonym na eksport rozwinięciem konstrukcji samolotu PZL P.11, przystosowanym do nieużywanych w Polsce silników Gnome-Rhone. Oblatał go w maju 1933 roku pilot doświadczalny PZL Bolesław Orliński. W roku 1934 Bolesław Orliński ustanowił na nim rekord prędkości dla samolotów myśliwskich z silnikiem gwiazdowym, wynoszący 416 km/h. W tym samym roku, trzeci prototyp P.24/III, nazwany Super P-24bis wystawiono na paryskim salonie lotniczym, gdzie został wysoko oceniony i spotkał się z dużym zainteresowaniem. Samolot demonstrowano ponadto misjom wojskowym licznych państw.
Ponieważ prototypy P.24 były oparte na konstrukcji samolotu PZL P.11a, a w tym czasie wdrożono do produkcji w Polsce ulepszoną i zmienioną konstrukcyjnie wersję P.11c, podobne zmiany wprowadzono we wzorcu wersji seryjnej P.24, oblatanym wiosną 1936. Zaadaptowano w nim między innymi nowy tył kadłuba i usterzenie z P.11c oraz obniżono oś silnika w celu uzyskania lepszej widoczności. Samolot ten wdrożono do produkcji pod oznaczeniem PZL P.24A.
W następnych latach opracowano nowe wersje B, C, E różniące się uzbrojeniem, oraz wersje F i G z mocniejszym silnikiem. Samolot został zakupiony przez takie kraje jak Turcja (wersje A i C), Bułgaria (B), Grecja (F i G) i Rumunia (E). Ponadto Rumunia i Turcja nabyły licencję na produkcję P.24. W Turcji w zakładach TFK Kayseri wyprodukowano łącznie 40 samolotów PZL P.24, w wersjach P.24A i P.24C. Część tych samolotów następnie przebudowano na wersję PZL P.24G. Jeden z takich samolotów znajduje się w tureckim muzeum lotnictwa (tur. Havacilik Müzesi) w miejscowości Yesilköy koło Stambułu. W Rumunii w zakładach IAR wyprodukowano 25 samolotów w wersji PZL P.24E. Licencyjny PZL P.24E stał się podstawą opracowania oryginalnej rumuńskiej konstrukcji myśliwca IAR-80. Nowy myśliwiec zbudowano w układzie dolnopłata, natomiast z PZL P.24E zachowano kadłub z całością wyposażenia wewnętrznego i silnik. W 1937 roku opracowano wersje PZL P.24H, ewentualnie dla lotnictwa polskiego. Natomiast w 1939 roku opracowano wersję PZL P.24J dla lotnictwa bułgarskiego. Prawdopodobnie prototyp PZL P.24/III przerobiono na wersję PZL P.11g Kobuz, wmontowując inny silnik i kilka elementów z PZL P.11c. We wrześniu 1939 r. w Polsce na Okęciu znajdował się kadłub prototypu PZL P.24J. 3 września rozpoczęto prace nad jego ukończeniem, jednak zdołano tylko przynitować jeden element. Poza tym pomalowano usterzenie.
Udział w walce
Samolot służył w siłach lotniczych Turcji, Rumunii, Bułgarii i Grecji. Lotnictwo greckie skutecznie i z wysoką oceną użyło go w walkach z agresorem włoskim w latach 1940–1941, mimo stosunku sił samolotów myśliwskich stron 36:179 [1].
Opis techniczny
Całkowicie metalowy górnopłat zastrzałowy, z płatem Puławskiego (lub "płatem polskim"). Podwozie samolotu klasyczne dwukołowe stałe z płozą ogonową. Kabina pilota jednomiejscowa, zamknięta. Uzbrojenie stanowiły dwa działka kaliber 20mm i 2 karabiny maszynowe kal. 7.9 mm lub 4 km-y oraz 50 kilogramów bomb. Silnik gwiazdowy w P.24A, B, C i E Gnome-Rhone 14K (930 KM), w P.24F i G Gnome-Rhone 14N o mocy 970 KM.
Wersje
- P.24/I - samolot myśliwski, prototyp (stosowano usterzenie pionowe z PZL P.11a).
- P.24/II - samolot myśliwski, drugi prototyp.
- P.24/III- samolot myśliwski, wzór dla egzemplarzy seryjnych.
- P.24A - samolot myśliwski, pierwsza wersja seryjna.
- P.24B - samolot myśliwski.
- P.24C - samolot myśliwski.
- P.24D - samolot myśliwski, wersja planowana, nie weszła do produkcji.
- P.24E - samolot myśliwski.
- P.24F - samolot myśliwski, pierwsza wersja z mocniejszym silnikiem.
- P.24G - samolot myśliwski.
- P.24H - samolot myśliwski, prawdopodobnie wersja dla Polski.
- P.24J - samolot myśliwski, wersja eksportowa, zbudowano kadłub dla prototypu.
Dane
Ogólne charakterystyki
Dane techniczne | P.24/I,II | P.24/III | P.24A | P.24B, C | P.24E | P.24F, G |
---|---|---|---|---|---|---|
Masa własna kg | 1230 | 1262 | 1327 | 1327 | 1340 | 1329 |
Masa całkowita kg | 1680 | 1724 | 1902 | 1870 | 1900 | 2000 |
Paliwo l | 336 | 336 | 336 | 336 | 336 | 360 |
Rozpiętość m | 10,57 | 10,57 | 10,71 | 10,71 | 10,71 | 10,68 |
Długość m | 7,50 | 7,50 | 7,50 | 7,50 | 7,50 | 7,81 |
Wysokość m | 2,68 | 2,70 | 2,69 | 2,69 | 2,69 | 2,69 |
Powierzchnia nośna m² | 17,90 | 17,90 | 17,90 | 17,90 | 17,90 | 17,90 |
Silnik | Gnome-Rone 14Kds | Gnome-Rone 14Kfs | Gnome-Rone 14Kfs | Gnome-Rone 14Kfs | Gnome-Rone 14KIIc32 | Gnome-Rone 14N-07 |
Moc kW/KM | 559/760 | 661/900 | 661/900 | 661/900 | 661/900 | 700/970 |
Prędkość maksymalna km/h | 388 | 416 | 410 | 410 | 408 | 430 |
Pułap m | 9800 | 10500 | 9000 | 9000 | 10000 | 10500 |
Wznoszenie m/s | 10 | 11,5 | 11 | 11 | 11 | 11,1 |
Zasięg km | 600 | 600 | 700 | 700 | 700 | 700 |
Uzbrojenie
- P.24/I - 2 działka w kadłubie
- P.24/II - bez uzbrojenia
- P.24/III - 2 działka Oerlikon FF 20 mm pod skrzydłami, 2 km Colt-Browning MG40 7,9 w skrzydłach
- P.24A, E, F - 2 działka Oerlikon FF 20 mm pod skrzydłami, 2 km Colt-Browning MG40 7,9 w skrzydłach, bomby 4 x 12,5 kg lub 2 x 50 kg
- P.24B - 4 km Colt-Browning MG40 7,9 w skrzydłach, 2 zaczepy SW 2x12 na 4 12,5 kg bomby
- P.24C - 4 km Colt-Browning MG40 7,9 w skrzydłach, 2 zaczepy na 12,5 kg bomby
- P.24D - 2 km w skrzydłach
- P.24G - 4 karabiny maszynowe Colt Browning MG 40, bomby 4 x 12,5 kg lub 2 x 50 kg
- P.24H - 2 działka Oerlikon FF 20 mm w skrzydłach
- P.24J - 4 działka Oerlikon FF 20 mm w skrzydłach
Muzealne P.24
W muzeum w Stambule eksponowany jest jeden egzemplarz PZL P.24G. Według niepotwierdzonej informacji, zamieszczonej w LAI, w Turcji miałyby znajdować się jeszcze trzy inne myśliwce tego typu[2].
Fotografie eksponatu z dwoma różnymi numerami taktycznymi - 2015 (taki widniał na kadłubie jeszcze w 1991 roku) i 2145, jakie można znaleźć w zasobach sieciowych, zostały wykonane w tej samej sali z takim samym kolistym podłożem, zaś w tle można się dopatrzyć tego samego dwupłata. Przypuszczalnie przedstawiają ten sam samolot. Ciekawostką jest towarzyszący eksponatowi manekin, który na zmianę "zareagował" inną pozą, a ponadto ma inną albo inaczej zapiętą czapkę. Ten właśnie samolot można zobaczyć w Stambule.
Inny egzemplarz samolotu P.24, z numerem bocznym 2017, znajduje się w muzeum w Ankarze[3], ale może to być jedynie makieta.
- ↑ dane greckie skrót przekładu: Trzon sił myśliwskich stanowiło 36 polskich PZL P.24 wersji F i G, zauważalnie lepszych od maszyn sąsiada. W tej sytuacji greckiemu lotnictwu wojskowemu przyszło zmierzyć się z 463 samolotami włoskimi, z których 179 stanowiły czystej krwi myśliwce"
- ↑ PZL P.24 w Turcji, LAI 3/1991, s. 55-57
- ↑ turkish p.z.l. p24 | Flickr - Photo Sharing!
Linki zewnętrzne
- Zdjęcie tureckiego P.24G w muzeum. [dostęp 31 stycznia 2010].
- Opis PZL P.24. [dostęp 31 stycznia 2010].
- Opis i zdjęcia PZL P.24 z Muzeum Lotnictwa Tureckiego w Stambule. [dostęp 10 września 2011].
- Artykuł o PZL P.24 E. [dostęp 30 grudnia 2012].