Thietmar z Merseburga: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Wydania kroniki: pierwsze wydanie w druku |
drobne techniczne |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
|imię i nazwisko = Thietmar z Merseburga |
|imię i nazwisko = Thietmar z Merseburga |
||
|imię i nazwisko oryginalne = Thietmar von Merseburg |
|imię i nazwisko oryginalne = Thietmar von Merseburg |
||
|imię przybrane = |
|imię przybrane = |
||
|imię przybrane oryginalne = |
|imię przybrane oryginalne = |
||
|tytuł =Biskup |
|tytuł = Biskup |
||
|grafika = Tafel 1009 Bischof Thietmar v. Merseburg.jpg |
|grafika = Tafel 1009 Bischof Thietmar v. Merseburg.jpg |
||
|opis grafiki =Tablica na fontannie miasta naprzeciwko kościoła św. Stefana w Tangermünde |
|opis grafiki = Tablica na fontannie miasta naprzeciwko kościoła św. Stefana w Tangermünde |
||
|herb = |
|herb = |
||
|dewiza = |
|dewiza = |
||
|dewiza - j. polski = |
|dewiza - j. polski = |
||
|państwo = |
|państwo = |
||
|wariant flagi = |
|wariant flagi = |
||
|data urodzenia = [[25 lipca]] [[975]] |
|data urodzenia = [[25 lipca]] [[975]] |
||
|miejsce urodzenia = [[Walbeck]] |
|miejsce urodzenia = [[Walbeck]] |
||
Linia 18: | Linia 18: | ||
|1. funkcja = [[biskup]] [[Merseburg]]a |
|1. funkcja = [[biskup]] [[Merseburg]]a |
||
|1. funkcja - okres = 1009-1018 |
|1. funkcja - okres = 1009-1018 |
||
|2. funkcja = |
|2. funkcja = |
||
|2. funkcja - okres = |
|2. funkcja - okres = |
||
|wyznanie = [[katolicyzm|katolickie]] |
|wyznanie = [[katolicyzm|katolickie]] |
||
|kościół =[[ |
|kościół = [[kościół rzymskokatolicki|rzymskokatolicki]] |
||
|inkardynacja = |
|inkardynacja = |
||
|data ślubów zakonnych = |
|data ślubów zakonnych = |
||
|data diakonatu = |
|data diakonatu = |
||
|data ordynacji = |
|data ordynacji = |
||
|data święceń = |
|data święceń = |
||
|data nominacji = |
|data nominacji = |
||
|data sakry = 24 kwietnia 1009 |
|data sakry = 24 kwietnia 1009 |
||
|data patriarchatu = |
|data patriarchatu = |
||
|data kreacji = |
|data kreacji = |
||
|papież kreujący = |
|papież kreujący = |
||
|kościół tytularny = |
|kościół tytularny = |
||
|data pontyfikatu = |
|data pontyfikatu = |
||
|odznaczenia = |
|odznaczenia = |
||
|commons = Thietmar von Merseburg |
|commons = Thietmar von Merseburg |
||
|wikiźródła = |
|wikiźródła = |
||
|wikicytaty = Thietmar z Merseburga |
|wikicytaty = Thietmar z Merseburga |
||
|wikinews = |
|wikinews = |
||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Thietmar z Merseburga''' ([[imię]] to odpowiada współczesnemu [[Ditmar|Dietmar]]; ur. [[25 lipca]] [[975]] prawdopodobnie w [[Walbe |
'''Thietmar z Merseburga''' ([[imię]] to odpowiada współczesnemu [[Ditmar|Dietmar]]; ur. [[25 lipca]] [[975]] prawdopodobnie w [[Walbe]]ck, zm. [[1 grudnia]] [[1018]] w [[Merseburg]]u) – [[biskup]] [[Merseburg|merseburski]], [[kronika]]rz, autor ''[[Thietmari merseburgiensis episcopi chronicon|Kroniki]]'', ważnego źródła historii Niemiec i Polski. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
Wersja z 14:06, 13 kwi 2018
Biskup | |
Tablica na fontannie miasta naprzeciwko kościoła św. Stefana w Tangermünde | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce pochówku | ?↗ |
biskup Merseburga | |
Okres sprawowania |
1009-1018 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Sakra biskupia |
24 kwietnia 1009 |
Thietmar z Merseburga (imię to odpowiada współczesnemu Dietmar; ur. 25 lipca 975 prawdopodobnie w Walbeck, zm. 1 grudnia 1018 w Merseburgu) – biskup merseburski, kronikarz, autor Kroniki, ważnego źródła historii Niemiec i Polski.
Życiorys
Trzeci z kolei syn grafa Zygfryda von Walbeck i jego żony, Kunegundy. Elementarne wykształcenie odebrał u Emnildy, ciotki swego ojca, w Quedlinburgu. W roku 987 oddany do klasztoru św. Jana na Górze w Magdeburgu, gdzie przez trzy lata pobierał dalsze nauki pod okiem opata Rykdaga. Decydującym, jeśli chodzi o umysłowość Thietmara, był jednak kolejny etap jego edukacji, kiedy to przyszły kronikarz i biskup uczył się w magdeburskiej szkole katedralnej. Kierowali nią kolejno: mistrz Ekkehard zwany Rudym, a po nim mistrz Geddo. Pobyt w Magdeburgu wywarł również wpływ na jego światopogląd – odtąd stał się gorącym orędownikiem akcji misyjnych wśród Słowian, prowadzonych w ramach zależności od Kościoła i państwa niemieckiego. Nigdy nie znalazła u niego poparcia uniwersalistyczna idea odnowienia Cesarstwa Rzymskiego lansowana przez cesarza Ottona III. Wspierał za to aktywnie jego następcę, Henryka II, który skupiał się głównie na konsolidacji i wzmacnianiu roli Niemiec w Europie, a zwłaszcza w Italii. W 1009 roku zmarł biskup merseburski Bozo. Thietmar został jego następcą. Zmarł w 1018 roku.
Wywód genealogiczny
Lotar I z Walbeck (zm. 929), graf Walbeck | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lotar II z Walbeck (zm. 964), graf Walbeck | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zygfryd z Walbeck (zm. 990), graf Walbeck | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bruno I z Kwerfurtu | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Matylda (zm. 991) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Thietmar z Merseburga | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lotar ze Stade (zm. 929), graf Stade | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Henryk I ze Stade (zm. po 974), graf Stade | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Swanhilda | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kunegunda (zm. 997) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kronika
- Osobny artykuł:
Kronikę Thietmar napisał po łacinie. Tytuł oryginału to Thietmari merseburgiensis episcopi chronicon. Swoje dzieło pisał od 1012 roku aż do śmierci.
Kronika w części obejmującej schyłek IX wieku i znaczną część wieku X opiera się na znanych Thietmarowi dziełach historiograficznych i hagiograficznych. Jej wartość jednak wzrasta w tych partiach, w których Thietmar korzysta z tradycji ustnej oraz z własnego doświadczenia jako świadka wydarzeń. Poza dziejami Merseburga i państwa niemieckiego, Thietmar zawarł w niej również wiele informacji dotyczących historii Europy, także ziem polskich. Zrelacjonował m.in. zjazd gnieźnieński i wojny cesarza Henryka II z księciem Bolesławem I Chrobrym. Thietmar bardzo niekorzystnie przedstawiał Słowian, co być może wiąże się z jego rodzinnymi tradycjami[1]
Zachowało się ono w tzw. rękopisie Drezdeńskim, w postaci 192 kart pergaminu, na których Thietmar osobiście nanosił poprawki. Do 1945 roku przechowywany był w saskiej bibliotece krajowej w Dreźnie, która została spalona podczas bombardowania aliantów w 1945 roku. Egzemplarz częściowo spłonął. Do odczytania możliwe są jedynie pojedyncze karty, nadal przechowywane w Dreźnie. Jednak dzięki opublikowaniu rękopisu w 1905 roku w postaci faksymile przetrwał do naszych czasów cały tekst. Niemal kompletny tekst „Kroniki” zachował się w dwunastowiecznym rękopisie pochodzącym z klasztoru Corvey w Niemczech. Ponieważ tekst „Kroniki” w wielu szczegółach różni się od wersji drezdeńskiej, a do tekstu Thietmara dodano ewidentnie uzupełnienia z dziejów klasztoru, utarło się całość nazywać „przeróbką korwejską”. W świetle najnowszych ustaleń owe drobne zmiany zostały wprowadzone przez samego Thietmara tuż przed śmiercią.
Wydania kroniki
- 1580 editio princeps: pierwsze wydanie w druku
- 1606 pierwszy przekład na niemiecki
- 1862 pierwszy przekład na polski
- 1905 faksymile
- 1935 edycja tekstu łacińskiego[2]
- 1953 przekład na polski: Kronika Thietmara (wersje łac. i pl.), tłum. i red. M. Z. Jedlicki, Poznań 1953 s.224.
- 2005 Kronika Thietmara (wersja pl.), tłum. M. Z. Jedlicki, Kraków 2005.
Przypisy
- ↑ Dziadek ojca Thietmara (Lotar von Walbeck) oraz dziadek matki Thietmara (Lotar von Stade) zginęli w bitwie z Redarami w 929 roku. Natomiast jego ojciec Zygfryd von Walbeck ledwo uszedł z życiem z bitwy pod Cedynią.
- ↑ Die Chronik des Bischofs Thietmar von Merseburg und ihre korveier Überarbeitung, ed. R. Holtzmann, Monumenta Germaniae Historica scriptores rerum germanicarum, nova series, t. IX], Berlin 1935. Wydanie to oddaje tekst dwóch rękopisów dzieła Thietmara, przy czym tekst podstawowy przedrukowany jest w polskim wydaniu M. Z. Jedlickiego, ale bez aparatu krytycznego. Edycja dostępna na http://www.mgh-bibliothek.de/digilib/thietmar.html wraz z reprodukcją rękopisów.
Bibliografia
- Paweł Jasienica, Trzej kronikarze, Czytelnik Warszawa 1993, ISBN 83-07-02211-8.
- Dithmar. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-11-17]. (ang.).
- ISNI: 0000000110242124
- VIAF: 32792310
- LCCN: nr90002217
- GND: 118757083
- LIBRIS: 20dgksll567gg86
- BnF: 145004449
- SUDOC: 059617098
- NKC: jn19990008486
- DBNL: mers010
- BNE: XX1452837
- NTA: 071351035
- BIBSYS: 97051126
- Open Library: OL847801A
- PLWABN: 9810566081005606
- NUKAT: n00018188
- J9U: 987007301679205171
- LNB: 000071824
- CONOR: 22489699
- LIH: LNB:Qis;=B9
- WorldCat: lccn-nr90002217