Zbigniew Religa: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Anulowanie wersji 56990983 autorstwa 178.218.230.195 (dyskusja), bez źródła Znacznik: Anulowanie edycji |
tak właśnie wynika raczej z przypisów |
||
Linia 46: | Linia 46: | ||
=== Przeszczepienie serca === |
=== Przeszczepienie serca === |
||
W Klinice Kardiochirurgii Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii (przekształconym później w Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu) 15 sierpnia 1985 przeprowadził pierwszą operację na sercu. 5 listopada tego samego roku zespół lekarzy pod jego kierownictwem przeprowadził tam pierwszy udany zabieg [[Przeszczepienie serca|przeszczepienia serca]] w Polsce<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.mp.pl/kurier/?aid=43363 | tytuł = Zbigniew Religa nie żyje | data = 8 marca 2009 | data dostępu = 12 marca 2009 | opublikowany = mp.pl}}</ref>. Dawcą serca był człowiek w stanie śpiączki. Po orzeczeniu [[Śmierć mózgu|śmierci mózgu]] |
W Klinice Kardiochirurgii Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii (przekształconym później w Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu) 15 sierpnia 1985 przeprowadził pierwszą operację na sercu. 5 listopada tego samego roku zespół lekarzy pod jego kierownictwem przeprowadził tam pierwszy udany zabieg [[Przeszczepienie serca|przeszczepienia serca]] w Polsce<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.mp.pl/kurier/?aid=43363 | tytuł = Zbigniew Religa nie żyje | data = 8 marca 2009 | data dostępu = 12 marca 2009 | opublikowany = mp.pl}}</ref>. Dawcą serca był człowiek w stanie śpiączki. Po orzeczeniu [[Śmierć mózgu|śmierci mózgu]] zabrano mężczyznę karetką do Zabrza, gdzie dopiero bezpośrednio przed operacją pobrano serce. Biorcą był 62-letni rolnik z [[Krzepice|Krzepic]], który zmarł kilka dni po operacji<ref>{{cytuj stronę| url = https://dziennikzachodni.pl/dzien-w-ktorym-zabilo-slaskie-serce/ar/328968 | tytuł =Dzień, w którym zabiło śląskie serce | data = 5 listopada 2010 | data dostępu = 3 czerwca 2019| opublikowany = dziennikzachodni.pl|autor=Agata Pustułka}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = https://archive.is/cBwV | tytuł = Życie po przeszczepie | data=17 marca 2006|data dostępu = 12 marca 2009 | opublikowany =przeszczep.pl}}</ref>. |
||
Dalszymi osiągnięciami były prace nad wykorzystaniem wszczepialnych urządzeń wspomagających pracę serca oraz nad wyprodukowaniem tzw. sztucznego serca. Zajęła się tym utworzona z inicjatywy Zbigniewa Religi Pracownia Sztucznego Serca Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu. |
Dalszymi osiągnięciami były prace nad wykorzystaniem wszczepialnych urządzeń wspomagających pracę serca oraz nad wyprodukowaniem tzw. sztucznego serca. Zajęła się tym utworzona z inicjatywy Zbigniewa Religi Pracownia Sztucznego Serca Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu. |
Wersja z 17:34, 2 lip 2019
Zbigniew Religa (9 stycznia 2008) | |
Data i miejsce urodzenia |
16 grudnia 1938 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
8 marca 2009 |
Minister zdrowia | |
Okres |
od 31 października 2005 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Prezes Partii Centrum | |
Okres |
od 3 kwietnia 2004 |
Przynależność polityczna | |
Następca | |
Przewodniczący Partii Republikanie | |
Okres |
od 1994 |
Przynależność polityczna | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Zbigniew Eugeniusz Religa (ur. 16 grudnia 1938 w Miedniewicach, zm. 8 marca 2009 w Warszawie[1]) – polski kardiochirurg i polityk.
Senator III (1993–1997) i V kadencji (2001–2005). W latach 2005–2007 minister zdrowia w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza, a następnie w rządzie Jarosława Kaczyńskiego. Od 2007 do 2009 poseł na Sejm VI kadencji. Członek Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu. Kawaler i członek Kapituły Orderu Orła Białego[2]. Objął patronat nad podstawowym programem Fundacji Dzieciom „Zdążyć z Pomocą” (1998).
Wykształcenie i kariera zawodowa
Po uzyskaniu w 1956 świadectwa dojrzałości w Szkole im. Bolesława Limanowskiego w Warszawie, rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie. Po ukończeniu studiów w latach 1963–1964 odbył staż podyplomowy, a następnie służbę wojskową (1964–1966). W 1966 rozpoczął pracę w Szpitalu Wolskim w Warszawie, uzyskując w tym czasie specjalizację I i II stopnia z chirurgii. Pracował tam do 1980.
Po zdaniu egzaminów Educational Commission for Foreign Medical Graduates (ECFMG) uzyskał stypendium w Mercy Hospital w stanie Nowy Jork, po czym został oddelegowany na odbycie staży podyplomowych w Stanach Zjednoczonych: w 1973 z chirurgii naczyniowej oraz w 1975 z kardiochirurgii w Sinai Hospital w Detroit. W 1973 uzyskał stopień doktora nauk medycznych, a w 1981 doktora habilitowanego.
W latach 1980–1984 zajmował stanowisko docenta w Klinice Kardiochirurgii Instytutu Kardiologii w Warszawie (Anin) kierowanej przez Wacława Sitkowskiego[3]. Od 1984 kierował Katedrą i Kliniką Kardiochirurgii Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii w Zabrzu.
W latach 1989–1991 był kierownikiem Kliniki Kardiochirurgii Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie. W 1990 został profesorem Śląskiej Akademii Medycznej, a w 1995 prezydent RP Lech Wałęsa nadał mu tytuł naukowy profesora nauk medycznych.
W 1991 powołał do życia i został prezesem rady Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii, która zajmuje się wdrażaniem do praktyki klinicznej najnowszych metod leczenia chorób serca, a także działalnością naukowo-badawczą i szerokim programem szkoleniowo-stypendialnym dla polskich i zagranicznych kadr medycznych.
W latach 1996–1999 był rektorem Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Od 1998 pełnił funkcję krajowego specjalisty ds. kardiochirurgii. W 1998 objął stanowisko kierownika II Kliniki Kardiochirurgii, a w 2001 dyrektora Instytutu Kardiologii w Warszawie. W tym samym roku przeprowadził pierwszy w Polsce zabieg wstrzyknięcia do serca preparatu powodującego powstawanie nowych naczyń krwionośnych.
Przeszczepienie serca
W Klinice Kardiochirurgii Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii (przekształconym później w Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu) 15 sierpnia 1985 przeprowadził pierwszą operację na sercu. 5 listopada tego samego roku zespół lekarzy pod jego kierownictwem przeprowadził tam pierwszy udany zabieg przeszczepienia serca w Polsce[4]. Dawcą serca był człowiek w stanie śpiączki. Po orzeczeniu śmierci mózgu zabrano mężczyznę karetką do Zabrza, gdzie dopiero bezpośrednio przed operacją pobrano serce. Biorcą był 62-letni rolnik z Krzepic, który zmarł kilka dni po operacji[5][6].
Dalszymi osiągnięciami były prace nad wykorzystaniem wszczepialnych urządzeń wspomagających pracę serca oraz nad wyprodukowaniem tzw. sztucznego serca. Zajęła się tym utworzona z inicjatywy Zbigniewa Religi Pracownia Sztucznego Serca Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu.
W 1987 po jednej z kolejnych operacji przeszczepu serca Zbigniew Religa znalazł się na jednym ze zdjęć wykonanych dla magazynu „National Geographic” przez Jamesa Stanfielda, które zostało fotografią tego roku w tym piśmie oraz znalazło się wśród 100 najlepszych zdjęć „NG”[7]. Na zdjęciu Zbigniew Religa siedzi wyczerpany przy stole operacyjnym, na którym leży zoperowany przez niego pacjent. W tle widać jego asystenta (Romualda Cichonia), który ze zmęczenia śpi w kącie sali[8].
Działalność polityczna
Jako nastolatek należał do Związku Młodzieży Polskiej[9]. W latach 80. zaangażował się w działalność Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, z ramienia którego bez powodzenia startował w 1989 w wyborach do Senatu. W latach 1993–1997 senator III, a w latach 2001–2005 V kadencji z województwa katowickiego, później z okręgu gliwickiego. Politycznie w 1993 zaangażował się w tworzenie Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform[10], z którego odszedł w 1994, tworząc Partię Republikanie (zarejestrowaną w styczniu 1995; do stycznia 1996 stał na jej czele). Po wejściu Republikanów w skład Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego w 1998 został członkiem tej partii. W 2001 mandat senacki uzyskał z listy komitetu Blok Senat 2001 jako reprezentant Platformy Obywatelskiej (członkowie SKL startowali w tych wyborach jako kandydaci PO). W Senacie zasiadł w klubie Blok Senat 2001. Nie przystąpił do PO, lecz w styczniu 2002 (po przyłączeniu się do SKL Porozumienia Polskich Chrześcijańskich Demokratów) znalazł się w szeregach SKL-Ruch Nowej Polski, rozwiązanego w grudniu 2003.
3 kwietnia 2004 został prezesem założonej przez siebie nowej partii politycznej pod nazwą Centrum (powstałej na miejsce SKL-RNP i Ruchu Społecznego). 27 listopada tego samego roku ustąpił z funkcji i został honorowym prezesem partii.
5 czerwca 2005 oficjalnie zgłosił swoją kandydaturę w wyborach prezydenckich jako kandydat niezależny. Poparcia udzieliły mu macierzysta Partia Centrum oraz Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, Inicjatywa dla Polski, Stronnictwo Demokratyczne, Forum Emerytów i Rencistów, Chrześcijański Ruch Samorządowy, Inicjatywa Młodych i Związek Zawodowy Ojczyzna.
Jego komitet wyborczy został zarejestrowany 16 sierpnia 2005, jednak 2 września tego samego roku, z powodu dużych spadków notowań w sondażach, zrezygnował z ubiegania się o najwyższy urząd w państwie, jednocześnie oficjalnie udzielając poparcia kandydatowi Platformy Obywatelskiej Donaldowi Tuskowi. Później został przewodniczącym Komitetu Honorowego lidera PO.
Od 31 października 2005 do 14 lipca 2006 sprawował urząd ministra zdrowia w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza, a następnie w rządzie Jarosława Kaczyńskiego (od 14 lipca 2006 do 7 września 2007 i od 10 września 2007 do 16 listopada 2007). Od 7 do 10 września 2007 był sekretarzem stanu w Ministerstwie Zdrowia i kierownikiem resortu. 4 lipca 2007 TVN24 podała, że Zbigniew Religa zagroził premierowi Jarosławowi Kaczyńskiemu dymisją, jeśli ten nie zaakceptuje jego pomysłów na reformę systemu ochrony zdrowia, w tym na podwyżkę składki zdrowotnej do 13%.
Jako minister zdrowia przeforsował wprowadzenie od 2008 tzw. podatku Religi, w ramach którego ubezpieczyciele wykonywali ustawowy obowiązek przekazywania Narodowemu Funduszowi Zdrowia opłaty ryczałtowej w wysokości 12% składki z każdej polisy OC. Środki te miały być przeznaczone na finansowanie kosztów leczenia ofiar wypadków drogowych. Podatek ten został zniesiony z dniem 1 stycznia 2009[11].
W sierpniu 2007 znalazł się w grupie osób, które z inicjatywy Artura Balazsa reaktywowały Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe[12], zarejestrowane w następnym miesiącu. W przedterminowych wyborach parlamentarnych w październiku tego samego roku jako przedstawiciel SKL kandydował do Sejmu w okręgu gliwickim z listy Prawa i Sprawiedliwości, zdobył mandat z wynikiem 62 228 głosów. Wyznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego jako marszałek senior 5 listopada 2007 otworzył posiedzenie Sejmu VI kadencji.
Choroba i śmierć
Przez wiele lat był nałogowym palaczem tytoniu. Przyznał też publicznie, że w latach 70. i na początku lat 80. nadużywał alkoholu. Skończył z tym, gdy zaczął u siebie podejrzewać, że zaczyna być uzależniony[13].
30 maja 2007 potwierdził przekazaną przez media informację o swojej chorobie – guzie lewego płuca. Dzień później przeszedł operację, która zakończyła się wycięciem komórek nowotworowych; odbyła się ona 11 dni po wykryciu guza. 5 czerwca tego samego roku został wypisany ze szpitala, tydzień później po wykonaniu badań stwierdzono, że cierpi na nowotwór złośliwy płuc. W tym samym miesiącu wrócił do pracy w Ministerstwie Zdrowia. W lutym 2008 po nawrocie choroby został poddany operacji usunięcia nadnercza i chemioterapii[14]. Przeszedł cztery operacje i dwa cykle chemioterapii[2].
Zmarł 8 marca 2009. Został pochowany 13 marca tego samego roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w tzw. alei profesorskiej (kwatera A-29). Był to pogrzeb świecki o charakterze państwowym z asystą kompanii honorowej Wojska Polskiego. Wzięli w nim udział m.in. prezydent Lech Kaczyński, marszałek Sejmu Bronisław Komorowski i premier Donald Tusk. Na pogrzebie odegrano melodię do „What a Wonderful World”, ulubionej piosenki Zbigniewa Religi[15].
Życie prywatne
Żonaty z Anną Wajszczuk-Religą, adiunktem w Zakładzie Fizjologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Miał dwoje dzieci: córkę Małgorzatę i syna Grzegorza, który także został lekarzem kardiochirurgiem.
Wystąpił w 87. odcinku serialu Na dobre i na złe, w którym zagrał samego siebie, czyli kardiochirurga operującego Annę (Małgorzata Lewińska) chorą na serce, a zarazem dziewczynę Marcina (Maciej Kozłowski)[18]. Był kibicem drużyny piłkarskiej Górnika Zabrze[19].
Przez ostatnie 47 lat życia mieszkał w Warszawie przy al. 3 Maja 2.
Osiągnięcia
Nagrody i odznaczenia
- Order Orła Białego (2008, nadany przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego, w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności na rzecz rozwoju kardiochirurgii, za wybitne osiągnięcia w działalności państwowej i publicznej)[20]
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1998 postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, w uznaniu wybitnych osiągnięć w pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej w dziedzinie medycyny, za zasługi dla rozwoju naukowej współpracy międzynarodowej)[21]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1995, nadany przez prezydenta Lecha Wałęsę, za wybitny wkład w rozwój nauk medycznych, za osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej)[22]
- Krzyż Wielki Orderu Pro Merito Melitensi
- Kawaler Orderu Uśmiechu
- Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”[23]
- Medal im. Tadeusza Kotarbińskiego (2004)
- Medal im. Tadeusza Orłowskiego Polskiego Towarzystwa Chirurgicznego
- Medal Gloria Medicinae Polskiego Towarzystwa Lekarskiego
- Złoty medal Stowarzyszenia Lekarzy Polskich Medicus w Nowym Jorku
- Nagroda im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku
- Krzyż Komandorski Orderu Wynalazczości nadany przez Najwyższą Komisję Odznaczeń Królestwa Belgii
- Doctor honoris causa Lwowskiego Uniwersytetu Medycznego, Akademii Medycznej w Warszawie, Śląskiej Akademii Medycznej, Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Uniwersytetu w Opolu[24]
- „Zielone Serce Przyrodzie” (1999)[25].
- Honorowy Obywatel Miasta Zabrze (16 września 2002)[26]
- Patron Szkoły Podstawowej w Miedniewicach (1998)[27], Szkoły Policealnej „Medyk” w Olsztynie (2010), Liceum Ogólnokształcącego w Gilowicach (2015)
- Honorowy patron Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii[28]
Programy naukowo-badawcze
- transplantacje serca i płuc
- chirurgiczne leczenie niewydolności mięśnia sercowego
- kliniczne zastosowanie sztucznego serca
- stworzenie polskiej zastawki biologicznej i prototypu sztucznego serca
- operacyjne leczenie zatorowości płucnej
Publikacje
Był autorem lub współautorem ponad 160 prac naukowych, ponad 100 prelekcji oraz 3 książek i 2 wywiadów-rzek:
- Zarys kardiochirurgii, 1993 (pierwszy w Polsce podręcznik z dziedziny kardiochirurgii), ISBN 83-200-1732-7
- Przeszczep serca, 1998, ISBN 83-906412-2-4
- Kardiochirurgia dziecięca, 2003 (praca zbiorowa), ISBN 83-7164-338-1
- Serce do polityki: Rozmowa ze Zbigniewem Religą, 2006 (wywiad rzeka przeprowadzony przez Huberta Swolkienia), ISBN 83-922904-0-2
- Zbigniew Religa. Człowiek z sercem w dłoni, 2009 (wywiad rzeka przeprowadzony przez Jana Osieckiego), ISBN 978-83-7648-019-0
Członkostwo w towarzystwach naukowych
- International Society for Heart Transplantation[29]
- European Association for Cardio-Thoracic Surgeons
- European Society of Artificial Organs[30]
- American College of Angiology
- Polskie Towarzystwo Chirurgiczne
- Polskie Towarzystwo Kardiologiczne
- Polskie Towarzystwo Transplantologiczne[31]
Upamiętnienie
- 7 marca 2013, w przeddzień czwartej rocznicy śmierci Zbigniewa Religi, na ścianie domu przy al. 3 Maja 2 w Warszawie odsłonięto tablicę poświęconą Zbigniewowi Relidze.
- Powstały filmy dokumentalne poświęcone osobie Zbigniewa Religi: Na otwartym sercu (1986), Profesor Religa (1993), Profesor od serca. Zbigniew Religa (2011).
- 7 października 2014 odbyła się premiera filmu w reżyserii Łukasza Palkowskiego pt. Bogowie, poświęconego pierwszej udanej próbie przeszczepu serca. W postać Zbigniewa Religi wcielił się Tomasz Kot[32]. Obraz otrzymał Złote Lwy za najlepszy film podczas 39. Festiwalu Filmowego w Gdyni. Nagrodzone zostały również m.in. scenariusz i główna rola męska (Tomasz Kot)[33].
Przypisy
- ↑ Profesor Zbigniew Religa nie żyje. dziennik.pl, 8 marca 2009. [dostęp 12 lipca 2010].
- ↑ a b Jacek Zawadzki: Po dwóch latach walki z chorobą odszedł Zbigniew Religa. gazeta.pl, 8 marca 2009. [dostęp 15 września 2013].
- ↑ Wspomnienia o prof. dr. hab. n. med. Wacławie Sitkowskim. termedia.pl. [dostęp 14 września 2014].
- ↑ Zbigniew Religa nie żyje. mp.pl, 8 marca 2009. [dostęp 12 marca 2009].
- ↑ Agata Pustułka: Dzień, w którym zabiło śląskie serce. dziennikzachodni.pl, 5 listopada 2010. [dostęp 3 czerwca 2019].
- ↑ Życie po przeszczepie. przeszczep.pl, 17 marca 2006. [dostęp 12 marca 2009].
- ↑ Człowiek serca. przeglad-urologiczny.pl. [dostęp 12 marca 2009].
- ↑ NG 100 best pictures. ngm.com. [dostęp 13 marca 2009]. (ang.).
- ↑ Jan Osiecki: Religa: Ból to jedyna rzecz, której się boję. wyborcza.pl, 9 marca 2009. [dostęp 11 października 2014].
- ↑ Religa prezesem BBWR. rp.pl, 8 stycznia 1994. [dostęp 8 marca 2009].
- ↑ Ubezpieczenia komunikacyjne w Polsce w latach 2006–2008. Komisja Ubezpieczeń Komunikacyjnych PIU, Warszawa, październik 2009. [dostęp 24 listopada 2011].
- ↑ Michał Krzymowski: Religa zapisał się do partii Balazsa. wprost.pl, 19 października 2007. [dostęp 15 września 2013].
- ↑ Religa o zazdrości, alkoholu i dowodach wdzięczności. tvn24.pl, 13 stycznia 2008. [dostęp 8 marca 2009].
- ↑ Zbigniew Religa o włos od śmierci. dziennik.pl, 2 marca 2008. [dostęp 12 lipca 2010].
- ↑ Pogrzeb Religi przy muzyce Armstronga. onet.pl, 13 marca 2009. [dostęp 10 kwietnia 2011].
- ↑ Bitwa o Kościół. Kraków: Salwator, 2011, s. 26.
- ↑ Religa: utwierdzam się w przekonaniu, że Boga nie ma. wp.pl, 31 października 2008. [dostęp 8 marca 2009].
- ↑ Zbigniew Religa w bazie filmpolski.pl. [dostęp 18 lutego 2010].
- ↑ Jacek Sarzało: Religa: Serce mi się kraje. sport.pl, 5 grudnia 2005. [dostęp 8 marca 2009].
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 27, poz. 373
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 42, poz. 596
- ↑ M.P. z 1996 r. nr 15, poz. 192
- ↑ Kto jest kim w polskiej medycynie. Warszawa: Interpress, 1987, s. 554.
- ↑ Doktorzy Honoris Causa UO. uni.opole.pl. [dostęp 16 lutego 2011].
- ↑ Zielone małżeństwo. „Tygodnik Sanocki”. nr 10 (382), s. 4, 5 marca 1999.
- ↑ Nagrody, wyróżnienia. frk.pl, 21 września 2012.
- ↑ Szkoła Podstawowa im. Prof. Zbigniewa Religi w Miedniewicach. miedniewice.republika.pl. [dostęp 18 lutego 2010].
- ↑ Prof. Religa patronem Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii. wp.pl, 17 kwietnia 2009. [dostęp 14 września 2012].
- ↑ Teresa Białek: Doktoraty Honoris Causa Dla Naukowców Z SUM – Zbigniew Religa. Centrum Dokumentacji Dziejów Medycyny i Farmacji Górnego Śląska. [dostęp 9 marca 2009].
- ↑ Nota biograficzna na stronie wp.pl. wp.pl. [dostęp 9 marca 2009].
- ↑ Zbigniew Religa. wajszczuk.v.pl. [dostęp 8 marca 2009].
- ↑ Bogowie w bazie Filmweb. [dostęp 4 października 2014].
- ↑ 39. Festiwal Filmowy w Gdyni: Złote Lwy dla Bogów Palkowskiego. Film o Relidze podbił serca jury i publiczności. polskieradio.pl, 21 września 2014. [dostęp 4 października 2014].
Bibliografia
- Strona sejmowa posła VI kadencji. [dostęp 16 lutego 2011].
- Zbigniew Religa: Walczę do końca. pulsmedycyny.com.pl, 11 stycznia 2009. [dostęp 16 lutego 2011].
- {{{osoba}}}, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) .[martwy link] [dostęp 16 lutego 2011].
- Absolwenci Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
- Członkowie Kapituły Orderu Orła Białego (III Rzeczpospolita)
- Członkowie Związku Młodzieży Polskiej
- Doktorzy honoris causa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Opolskiego
- Doktorzy honoris causa Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
- Działacze PRON
- Honorowi obywatele Zabrza
- Kandydaci na urząd Prezydenta RP
- Ministrowie zdrowia III Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni odznaką honorową „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Orderem Uśmiechu
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polacy odznaczeni Orderem Pro Merito Melitensi
- Politycy Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform
- Politycy Partii Centrum
- Politycy Partii Republikanie
- Politycy Prawa i Sprawiedliwości
- Politycy Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego
- Polscy chirurdzy
- Polscy kardiochirurdzy
- Polscy transplantolodzy
- Posłowie z okręgu Gliwice
- Rektorzy Śląskiego Uniwersytetu Medycznego
- Senatorowie z województwa śląskiego (od 2001)
- Wykładowcy Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
- Urodzeni w 1938
- Zmarli w 2009