Hancha

Hancha

Nazwa koreańska
Hangul 한자 Hancha 漢字 Transkrypcja poprawiona hanja Transkrypcja MCR hancha Wymowa (IPA) hɐːn.t͈͡ɕɐ

Hancha, hanja (한자, 漢字; dosł. „znaki Han”) lub Hanmun (한문; 漢文), czasami tłumaczone jako „znaki sinokoreańskie” – koreańska nazwa dla znaków chińskich. Dokładnie rzecz biorąc, nazwa ta tyczy się tylko tych znaków, które zostały zapożyczone do języka koreańskiego, a ich wymowa dopasowana do wymowy koreańskiej. W przeciwieństwie do japońskich kanji, znaki hancha nie były modyfikowane i zachowały wygląd podobny do tradycyjnych znaków chińskich.

Historia

Hancha zyskała wielką popularność w Korei dzięki szybko rozprzestrzeniającemu się buddyzmowi. Jednakże to nie teksty religijne były głównym źródłem wiedzy o znakach, ale Cheonjamun (Księga tysiąca znaków). Hancha była jedynym systemem pisma aż do czasu, kiedy król Sejong Wielki wprowadził w XV wieku hangul. Jednakże wraz z wprowadzeniem hangula nie zaprzestano nauczania starego systemu. Przed zaprojektowaniem hangula próbowano bezskutecznie wprowadzać systemy Hyangchal (향찰; 鄕札), Gugyeol (口訣) i Idu (이두; 吏讀).

Oficjalnie od 1949 roku pisma hancha nie stosuje się w Korei Północnej. W Korei Południowej jego użycie zanikło i zostało ono zastąpione przez hangul.

Nauka

Hancha jest cały czas nauczana w szkołach średnich w Korei Południowej w trakcie nieobowiązkowych kursów. Edukacja zaczyna się na poziomie klasy 7 (w gimnazjum) i trwa aż do ukończenia szkoły średniej w klasie 12. W gimnazjum uczy się 900 znaków, kolejne 900 w szkole średniej. Kolejnych znaków naucza się na uniwersytetach.

Wymowa

Wymowa znaków hancha nie jest identyczna z ich chińskimi odpowiednikami. Przykładowo, 印刷 („druk, drukowanie”) w dialekcie mandaryńskim języka chińskiego wymawia się yìnshuā, zaś w języku koreańskim inswae (인쇄). 女 („kobieta”) w mandaryńskim to nǚ, w koreańskim yeoja (여자) (w dialektach południowokoreańskich, gdy znak 女 stoi na początku zdania, wymawia się go jako yeo (여) ze względu na zanik spółgłoski „n” poprzedzającej „i” lub „y”). W innych przypadkach wymowa jest ta sama. Kolejnym przykładem znaku mającego zmienną wymowę jest 龍 („smok”) o chińskiej wymowie lóng, który w języku koreańskim wypowiadany jest jako ryong (룡), o ile słowo nie stoi na pozycji początkowej zdania, bądź yong, gdy je rozpoczyna.

Słownictwo

Poniższa tabela przedstawia różnice pomiędzy słowami koreańskimi a chińskimi.

Polski	Chiński	Koreański (hancha)	Koreański (hangul)
list	信 (xìn)	片紙	편지 (pyeonji)
chusteczka	草紙 (cǎozhǐ)	休紙	휴지 (hyuji)
prezent	贈品 (zèngpǐn)	膳物	선물 (seonmul)
rachunek	帳單 (zhàngdān)	外上	외상 (oesang)
stół kuchenny	餐桌 (cānzhuō)	食卓	식탁 (siktak)
czek	支票 (zhīpiào)	手票	수표 (supyo)
wizytówka	名片 lub 咭片 (míngpiàn lub jīpiàn)	名啣	명함 (myeongham)
pokojówka	女傭 (nǚyōng)	食母	식모 (singmo)
odwołać, zakazać	取締 (qǔdì)	休止	휴지 (hyuji)
uczyć	學習 (xuéxí)	工夫	공부 (gongbu)
bardzo	非常 (fēicháng)	大端	대단 (daedan)
więzień	囚犯 (qiúfàn)	囚徒	수도 (sudo)

Czasami słowa chińskie i koreańskie zbudowane są z tych samych znaków, ale ich kolejność jest zamieniona.

Polski	Chiński	Koreański (hancha)	Koreański (hangul)
południe*	正午 (zhèngwǔ)	午正	오정 (ojeong)
kompas	羅盤針 (zuópánzhēn)	羅針盤	나침반 (nachimban)

* Kolejność taka, jak w języku chińskim (jeong-o), jest także często spotykana w języku koreańskim.

Niektóre sinokoreańskie słowa zaczerpnięte zostały z odczytania kun japońskich znaków kanji.

Polski	Japoński	Koreański (hancha)	Koreański (hangul)	Chińska wymowa wyrazu koreańskiego	Chiński
Aikido	合気道	合氣道	합기도	合氣道	合氣道
	aikidō	habgido		héqìdào	héqìdào
zbierać, organizować	組み立て	組立	조립	組立	組裝 lub 組合
	kumitate	jolip		zǔlì	zǔzhuāng lub zǔhé
wyprzedaż	大売出し	大賣出	대매출	大賣出	大拍賣
	ōuridashi	daemaechul		dàmàichū	dàpāimài
budynek	建物	建物	건물	建物	建築物 lub 建物
	tatemono	geonmul		jiànwù	jiànzhúwù lub jiànwù
szacowanie	見積もり	見積	견적	見積	估算
	mitsumori	gyeonjeog		jiànjī	gūsuàn
akcje (giełdowe)	株式	株式	주식	株式	股份
	kabushiki	jusig		zhūshì	gǔfèn
mecz	試合	試合	시합	試合	比賽
	shiai	sihab		shìhé	bǐsài
procedura, proces	手続き	手續	수속	手續	程序
	tetsudzuki	susog		shǒuxù	chéngxù

Zobacz też

• kanji – japoński odpowiednik hancha

Linki zewnętrzne

• Nauka znaków hancha online (w języku angielskim)