Wzór przemysłowy

Wzór przemysłowy (ang. industrial design) – pojęcie z pogranicza prawa własności intelektualnej i sztuki użytkowej. Wzornictwo przemysłowe jest działalnością twórczą, której celem jest określenie zewnętrznych cech przedmiotów wytwarzanych przemysłowo, które to cechy określają strukturalne i funkcjonalne relacje, jakie dany wzór przemysłowy czynią całością spójną, i to zarówno z punktu widzenia producenta, jak i użytkownika.

„Wzornictwo przemysłowe zmierza do objęcia tych wszystkich aspektów otoczenia człowieka, które albo są uwarunkowane produkcją przemysłową albo są jej bezpośrednim rezultatem”.

Definicja formalno-prawna

Według polskiej definicji zawartej w ustawie Prawo własności przemysłowej jest to „nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.” (np. kształt naczynia, meble, glazura itp.).

Za wytwór uważa się także:

• przedmiot składający się z wielu wymienialnych części składowych umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie (wytwór złożony, np. układanka)
• część składową, jeżeli po jej włączeniu do wytworu złożonego, pozostaje widoczna w trakcie jego zwykłego używania (nie dotyczy to np. naprawy wytworu)
• część składową, jeżeli może być przedmiotem samodzielnego obrotu (np. lusterko samochodowe).

Ochrona wzoru przemysłowego nie obejmuje cech wytworu:

• wynikających wyłącznie z jego funkcji technicznej (np. gwint nakrętki o indywidualnym kształcie)
• które muszą być odtworzone w dokładnej formie i wymiarach w celu umożliwienia mechanicznego połączenia go lub współdziałania z innym wytworem (np. mocowanie lusterka samochodowego).

Rejestracją i udzielaniem praw do wzorów przemysłowych zajmuje się w Polsce Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. Ochrona prawna wzoru przemysłowego w Polsce może maksymalnie trwać przez 25 lat (dzielone na pięć 5-letnich okresów ochronnych). Urząd wydaje uprawnionemu dokument w postaci Świadectwa Rejestracji na Prawo z Rejestracji wzoru przemysłowego.

Ochroną wzorów przemysłowych Wspólnoty (ang. registered Community design, RCD) zajmuje się Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (dawny Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego).

Zobacz też

• patent
• wynalazek
• wzór użytkowy
• znak towarowy

Linki zewnętrzne

• Wzór przemysłowy wspólnotowy – czym się różni i jak wygląda dokument OHIM.