Attyka (architektura): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
drobne techniczne |
ort.ktoś napisał Attykę z małej litery |
||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
'''Attyka''' ([[język francuski|franc.]] ''(étage) attique'', z [[język grecki|grec.]] ''Attikos'') – górny element [[elewacja|elewacji]] budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu [[pinakiel|sterczyn]], osłaniający [[dach]]. Pełni dwojaką funkcję: estetyczną jako architektoniczny element dekoracyjny oraz użytkowo-konstrukcyjną jako zabezpieczenie sąsiednich budynków przed przeniesieniem się ognia w przypadku pożaru. Attyka stanowi mur ogniowy, jeśli jest wykonana z materiału niepalnego o wytrzymałości ogniowej min. 1 godzina i grubości min. 25 cm, np. z pełnej cegły ceramicznej, silikatu, czy też bloczków betonowych. |
'''Attyka''' ([[język francuski|franc.]] ''(étage) attique'', z [[język grecki|grec.]] ''Attikos'') – górny element [[elewacja|elewacji]] budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu [[pinakiel|sterczyn]], osłaniający [[dach]]. Pełni dwojaką funkcję: estetyczną jako architektoniczny element dekoracyjny oraz użytkowo-konstrukcyjną jako zabezpieczenie sąsiednich budynków przed przeniesieniem się ognia w przypadku pożaru. Attyka stanowi mur ogniowy, jeśli jest wykonana z materiału niepalnego o wytrzymałości ogniowej min. 1 godzina i grubości min. 25 cm, np. z pełnej cegły ceramicznej, silikatu, czy też bloczków betonowych. |
||
W zależności od ukształtowania rozróżnia się |
W zależności od ukształtowania rozróżnia się Attyki: |
||
* pełne – stosowane głównie w [[Średniowiecze|średniowieczu]] |
* pełne – stosowane głównie w [[Średniowiecze|średniowieczu]] |
||
* ażurowe (balustradowe i arkadowe) – [[renesans]] i [[barok]] |
* ażurowe (balustradowe i arkadowe) – [[renesans]] i [[barok]] |
||
Wersja z 18:29, 11 lut 2020
zamek w Baranowie Sandomierskim
Attyka (franc. (étage) attique, z grec. Attikos) – górny element elewacji budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu sterczyn, osłaniający dach. Pełni dwojaką funkcję: estetyczną jako architektoniczny element dekoracyjny oraz użytkowo-konstrukcyjną jako zabezpieczenie sąsiednich budynków przed przeniesieniem się ognia w przypadku pożaru. Attyka stanowi mur ogniowy, jeśli jest wykonana z materiału niepalnego o wytrzymałości ogniowej min. 1 godzina i grubości min. 25 cm, np. z pełnej cegły ceramicznej, silikatu, czy też bloczków betonowych.
W zależności od ukształtowania rozróżnia się Attyki:
- pełne – stosowane głównie w średniowieczu
- ażurowe (balustradowe i arkadowe) – renesans i barok
- uskokowe lub schodkowe – klasycyzm przełomu XVIII i XIX wieku
- grzebieniowe (zwane polskimi) – stosowane w 2. połowie XVI wieku
Attyka stosowana była w starożytności (Grecja, Rzym), a także ponownie (w zmienionej formie) od XVI wieku. Charakterystyczna dla renesansowej architektury Polski, Czech i ówczesnych Górnych Węgier była ozdobą zamków, pałaców, kościołów, ratuszów oraz bram miejskich i kamienic. Do najpiękniejszych attyk polskich należą attyki: krakowskich sukiennic (1557), ratuszów w Tarnowie i Sandomierzu (2. połowa XVI wieku) oraz Szydłowcu.
Bardzo rozbudowane formy przyjmowała zwłaszcza w manieryzmie (mieszczańskie kamienice Celejowska oraz Przybyłów w Kazimierzu Dolnym), Kamienica Konopiców w Lublinie, Kamienica Chociszewska w Lublinie, Kamienica Królewska we Lwowie.
Na Dolnym Śląsku występuje odmiana attyki, charakterystyczna dla tego regionu - attyka śląska - o zakończeniu w formach półkoli, ćwierćkoli, np. attyka w kamienicy "Pod Złotą Koroną" przy Rynku nr 29 we Wrocławiu.
Attyki były też stosowane na Kresach na terenie dzisiejszej Ukrainy (Ostróg, Międzybóż, Lwów) i Litwy (Ostra Brama w Wilnie, Zamek Dolny w Wilnie)
W okresie socrealizmu w Warszawie attykami ozdobiono między innymi Pałac Kultury i Nauki, a w Krakowie budynek "S" Centrum Administracyjnego w Nowej Hucie.
Bibliografia
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 16, 17. ISBN 83-85001-89-1.