Świesz: Różnice pomiędzy wersjami
52°32′42″N 18°33′15″E/52,545000 18,554167| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Uaktualnienie linku do źródła - zmiana lokalizacji strony źródłowej |
m Dodanie przypisu do strony ze zdjęciami miejscowości Świesz. |
||
| Linia 53: | Linia 53: | ||
== Krótki opis == |
== Krótki opis == |
||
[[Wieś]] typowo rolnicza, zwodociągowana. Znajdują się w niej 82 budynki mieszkalne. Powierzchnia gruntów ogółem wynosi 346,10 [[hektar|ha]], w tym: [[użytki rolne]] 326,02 ha (94,2 %); grunty orne 305,51 ha (88,3 % wszystkich gruntów)<ref name=autonazwa1>[http://www.ugbyton.samorzady.pl/?a=78 UrzÄ…d Gminy BytoÅ„ – Biuletyn Informacji Publicznej / Charakterystyka soÅ‚ectwa Åšwiesz<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. W Świeszu znajduje się zabytkowy zespół dworsko-parkowy położony nad [[jezioro Świesz|Jeziorem Świesz]]. |
[[Wieś]] typowo rolnicza<ref>{{Cytuj | url=http://dstasz.rf.gd/swiesz/swiesz-foto.html | tytuł=Strona Dariusza Staszkiewicza-Zdjęcia Świesza<> | opublikowany=dstasz.rf.gd | data dostępu=2020-02-12}}</ref>, zwodociągowana. Znajdują się w niej 82 budynki mieszkalne. Powierzchnia gruntów ogółem wynosi 346,10 [[hektar|ha]], w tym: [[użytki rolne]] 326,02 ha (94,2 %); grunty orne 305,51 ha (88,3 % wszystkich gruntów)<ref name=autonazwa1>[http://www.ugbyton.samorzady.pl/?a=78 UrzÄ…d Gminy BytoÅ„ – Biuletyn Informacji Publicznej / Charakterystyka soÅ‚ectwa Åšwiesz<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. W Świeszu znajduje się zabytkowy zespół dworsko-parkowy położony nad [[jezioro Świesz|Jeziorem Świesz]]. |
||
Wersja z 11:49, 12 lut 2020
| Artykuł |
52°32′42″N 18°33′15″E |
|---|---|
| - błąd |
38 m |
| WD |
52°36'N, 18°37'E |
| - błąd |
20321 m |
| Odległość |
659 m |
| wieś | |
 Jezioro Świesz – w tle centrum wsi Świesz | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
320[1] |
| Strefa numeracyjna |
54 |
| Kod pocztowy |
88-231 |
| Tablice rejestracyjne |
CRA |
| SIMC |
0860116 |
Położenie na mapie gminy Bytoń  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu radziejowskiego  | |
| 52°32′42″N 18°33′15″E/52,545000 18,554167
| |
Świesz (dawniej: Świsz[2]) − wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Bytoń.
Grupy wyznaniowe
Świesz przynależy do parafii Bytoń, dekanatu piotrkowskiego, diecezji włocławskiej.
Podział administracyjny
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.
Demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 320 mieszkańców[1]. Jest drugą co do wielkości miejscowością gminy Bytoń.
Krótki opis
Wieś typowo rolnicza[3], zwodociągowana. Znajdują się w niej 82 budynki mieszkalne. Powierzchnia gruntów ogółem wynosi 346,10 ha, w tym: użytki rolne 326,02 ha (94,2 %); grunty orne 305,51 ha (88,3 % wszystkich gruntów)[4]. W Świeszu znajduje się zabytkowy zespół dworsko-parkowy położony nad Jeziorem Świesz.
Położenie i warunki geograficzne
Świesz znajduje się na obszarze Wysoczyzny Kujawskiej. Zasadnicze rysy rzeźby związane są z działalnością lądolodu i wód subglacyjnych. Wysokości względne wynoszą od 2 do 20 m, a spadki (nachylenie) terenu od 5 do 8 %. Świesz jest położony na terenie szczególnie zagrożonym deficytem wody. Obszar ten charakteryzuje się najmniejszymi w Polsce rocznymi opadami atmosferycznymi (około 500 mm). Na miesiące letnie przypada największa ilość opadów. Suma opadów od kwietnia do sierpnia wynosi tu mniej niż 250 mm. Wiatry w tym rejonie mają przeważnie kierunek z sektora zachodniego i południowo-zachodniego. Średnia roczna temperatura wynosi +7,8 °C, natomiast średnia roczna temperatura dla miesięcy najcieplejszych i najzimniejszych wynosi odpowiednio +18,2 °C dla lipca i -2,7 °C dla lutego[5].
Historia
Najwcześniejsza udokumentowana wzmianka o Świeszu pochodzi z 1557 roku. Wieś Świesz w parafii Kaczewo składała się wtedy z 2 gospodarstw. W 2. połowie XVI wieku właścicielem Świesza był Andrea Świeżewski[6]. W 2. połowie XVII wieku właścicielem Świesza był Andrzej Gąsiorowski herbu Ślepowron, wojewoda bydgoski[7]. W roku 1673 wzmiankowane jest w Świeszu istnienie kaplicy pod wezwaniem św.Rocha. Uposażeniem kaplicy były 2 łany ziemi w dobrach królewskich Bytoń, zwane Głuszkowska i Mądrzycka nadane w tymże roku. Według informacji z wizytacji kanonicznej z 1761 roku kaplica była drewniana z prezbiterium i nawą oraz wieżą służącą jako dzwonnica. Kaplica posiadała często odnawiany ołtarz główny pod wezwaniem św. Rocha (z tabernakulum do przechowywania Najświętszego Sakramentu) oraz 2 ołtarze boczne: św. Macieja (św. Mateusza) i św. Augustyna. Była wyposażona we własne srebrne naczynia liturgiczne. Opiekę duszpasterską nad kaplicą sprawowali franciszkanie z Radziejowa. Właściciele majątku utrzymywali organistę. Według informacji z wizytacji kanonicznej z 1778 roku mieszkańcy wsi Świesz rzadko uczęszczali do bytońskiego kościoła parafialnego, gdyż korzystali z miejscowej kaplicy. Według informacji z wizytacji kanonicznej z 1786 roku kaplica była bardzo zaniedbana i chyliła się ku upadkowi[7].
Około 1803 roku majątek nabył Franciszek Ksawery Dmochowski, poeta, działacz społeczny, tłumacz, publicysta[8]. W dworku w Świeszu w latach 1805-1808 Franciszek Ksawery Dmochowski (znany m.in. z pierwszego polskiego tłumaczenia Iliady Homera) tłumaczył na język polski Eneidę Wergiliusza. Dzieje majątku na początku XIX wieku zostały spisane przez Franciszka Salezego Dmochowskiego – syna Franciszka Ksawerego Dmochowskiego - w jego pamiętnikach pt. Wspomnienia od 1806 do 1830 roku[9]. Franciszek Salezy Dmochowski sprzedał majątek Świesz w 1822 roku.
W drugiej połowie XIX wieku dobra Świesz składały się z folwarków Świesz i Trojaczek o łącznej powierzchni 1592 mórg. Na folwark Świesz przypadało:
- 550 mórg gruntów ornych i ogrodów
- 87 mórg łąk
- 51 mórg pastwisk
- 80 mórg lasu
- 37 mórg jeziora i stawy (zarybione Jezioro Świesz)
- 27 mórg nieużytków
- 7 budynków murowanych
- 4 budynki drewniane
Sama wieś Świesz liczyła w tym czasie 15 zagród i 30 mórg[10].
W latach 1886-1939 dwór był w posiadaniu rodziny Zaleskich herbu Rawicz. Po zakończeniu II wojny światowej dwór wraz z otaczającym go parkiem został upaństwowiony i szybko uległ dewastacji. W 1988 roku zespół pałacowo-parkowy wykupił Janusz Migdalski, profesor ówczesnej Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy.
Ochrona przyrody
W 2009 roku ustanowiono pomnikiem przyrody grupę drzew rosnących w parku dworskim[11]:
- 3 lipy drobnolistne o obwodach: 346, 370 i 415 cm
- dąb szypułkowy o obwodzie 291 cm.
Ciekawostki
- w wyremontowanym dworze mieści się prywatne muzeum, w którym można zobaczyć galerię obrazów, dawnych sprzętów. Miejsce mają również wystawy czasowe, takie jak Żniwa na Kujawach, na których zgromadzono dzieła malarzy polskich i niemieckich. W muzealnych zbiorach znajdują się eksponaty związane z epoką napoleońską i Księstwem Warszawskim oraz polskie ziemiaństwem. W księgozbiorze znajduje się pierwszy przekład Iliady Homera
- wokół dworu rosną szpalery dorodnych lip. Jest ich tam około 50. Są to jedne z najstarszych okazów lip w Polsce. Franciszek Salezy Dmochowski w swoich pamiętnikach porównywał je do lip w ogrodzie Saskim w Warszawie[12].
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” pod redakcją Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego i Władysława Walewskiego wydany w Warszawie w 1880 roku, tom XI
- ↑ Strona Dariusza Staszkiewicza-Zdjęcia Świesza<> [online], dstasz.rf.gd [dostęp 2020-02-12].
- ↑ UrzÄ…d Gminy BytoÅ„ – Biuletyn Informacji Publicznej / Charakterystyka soÅ‚ectwa Åšwiesz
- ↑ Strona Dariusza Staszkiewicza-Świesz [online], dstasz.rf.gd [dostęp 2020-02-12].
- ↑ "Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym" Wielkopolska, tom II , Adolf Pawiński
- ↑ a b Poznańskie Zeszyty Humanistyczne XIII pod red. naukową Adama Czabańskiego, Poznań 2009
- ↑ „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, tom XI
- ↑ Franciszek Salezy Dmochowski, Wspomnienia od 1806 do 1830 roku, Wydawnictwo J.Jaworski Warszawa 1858
- ↑ „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego tom XI
- ↑ Uchwała nr XXVIII/147/09 Rady Gminy Bytoń z dnia 9 grudnia 2009 roku (DZ. URZ. WOJ. KUJ-POM. 2010.30.348). [dostęp 14-06-2012].
- ↑ Franciszek Salezy Dmochowski, Wspomnienia od 1806 do 1830 roku.
