Czerwona Gwardia (Rosja): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
przebudowa merytoryczna artykułu, źródła/przypisy
infobox, drobne redakcyjne
Linia 8: Linia 8:
|grafika = Red Guard Vulkan factory.jpg
|grafika = Red Guard Vulkan factory.jpg
|opis grafiki = Uzbrojony oddział Gwardii Czerwonej w fabryce „Wulkan” w [[Petersburg|Piotrogrodzie]]
|opis grafiki = Uzbrojony oddział Gwardii Czerwonej w fabryce „Wulkan” w [[Petersburg|Piotrogrodzie]]
|państwo = [[Republika Rosyjska]]
|państwo = [[Republika Rosyjska]]<br />[[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosja Radziecka]]
|sformowanie = 1917
|sformowanie = 1917
|rozformowanie = 1918
|rozformowanie = 1918
Linia 34: Linia 34:
'''Gwardia Czerwona''' ([[Język rosyjski|ros.]] Красная гвардия) – uzbrojone oddziały [[robotnik]]ów biorące udział w [[Rewolucja październikowa|rewolucji październikowej 1917]] w [[Republika Rosyjska|Rosji]].
'''Gwardia Czerwona''' ([[Język rosyjski|ros.]] Красная гвардия) – uzbrojone oddziały [[robotnik]]ów biorące udział w [[Rewolucja październikowa|rewolucji październikowej 1917]] w [[Republika Rosyjska|Rosji]].


Po [[Rewolucja lutowa 1917|rewolucji lutowej 1917]] i obaleniu cesarza [[Mikołaj II Romanow|Mikołaja II]], oddziały Gwardii Czerwonej od kwietnia masowo powstawały w [[fabryka]]ch, rekrutowane wśród członków partii [[Socjalizm|socjalistycznych]] i [[Związek zawodowy|związków zawodowych]] w których duże wpływy mieli [[bolszewicy]]<ref name="Ency">{{Cytuj książkę | nazwisko = | imię = | autor link = | tom = 1 | tytuł = Nowa encyklopedia powszechna PWN | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 1995 | strony = 845-846 | isbn = 83-01-11097-X}}</ref>. W czasie masowych demonstracji antyrządowych w [[Petersburg|Piotrogrodzie]] zwanych [[Kryzys lipcowy|kryzysem lipcowym]], czerwonogwardziści {{Data|1917-07-17}} lipca obsadzili kluczowe punkty w mieście (między innymi na dworcach [[Dworzec Fiński (Petersburg)|Fińskim]] i [[Dworzec Moskiewski (Petersburg)|Nikołajewskim]])<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Pipes | imię = Richard | autor link = | tytuł = Rewolucja rosyjska | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 1994 | strony = | isbn = 83-01-11521-1}}</ref>. Pod koniec sierpnia 1917, gdy przywódca bolszewików [[Włodzimierz Lenin]] ukrywał się w [[Wielkie Księstwo Finlandii|Finlandii]], generał [[Ławr Korniłow]], głównodowodzący armii rosyjskiej, wysłał wojska z frontu do Piotrogrodu – sytuacja wyglądała na próbę wojskowego puczu ([[sprawa Korniłowa]]). Premier [[Aleksander Kiereński]] zwrócił się do [[Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich|Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich]] – w tym do bolszewików – o pomoc, pozwalając rewolucjonistom organizować robotników w Gwardii Czerwonej w celu obrony Piotrogrodu przed wojskiem Korniłowa. Wzmocniło to Gwardię która otrzymała dodatkowe uzbrojenie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Pipes | imię = Richard | autor link = | tytuł = The Russian Revolution: 1899–1919 | wydawca = Collins Harvill | miejsce = Londyn | rok = 1990 | strony = | isbn = 978-0-679-73660-8}}</ref>. Razem ze zrewoltowanymi marynarzami i żołnierzami garnizonu piotrogrodzkiego oddziały Gwardii Czerwonej liczące wówczas około 200 tysięcy osób wzięły udział w przewrocie bolszewickim zapoczątkowującym rewolucję październikową, zdobyciu [[Pałac Zimowy|pałacu Zimowego]] i aresztowaniu ministrów [[Rząd Tymczasowy Rosji|Rządu Tymczasowego]] {{Data|1917-11-08}}<ref name="Ency" />.
Po [[Rewolucja lutowa 1917|rewolucji lutowej 1917]] i obaleniu cesarza [[Mikołaj II Romanow|Mikołaja II]], oddziały Gwardii Czerwonej od kwietnia masowo powstawały w [[fabryka]]ch, rekrutowane wśród członków partii [[Socjalizm|socjalistycznych]] i [[Związek zawodowy|związków zawodowych]] w których duże wpływy mieli [[bolszewicy]]<ref name="Ency">{{Cytuj książkę | nazwisko = | imię = | autor link = | tom = 1 | tytuł = Nowa encyklopedia powszechna PWN | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 1995 | strony = 845-846 | isbn = 83-01-11097-X}}</ref>. W czasie masowych demonstracji antyrządowych w [[Petersburg|Piotrogrodzie]] zwanych [[Kryzys lipcowy|kryzysem lipcowym]], czerwonogwardziści {{Data|1917-07-17}} lipca obsadzili kluczowe punkty w mieście (między innymi na dworcach [[Dworzec Fiński (Petersburg)|Fińskim]] i [[Dworzec Moskiewski (Petersburg)|Nikołajewskim]])<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Pipes | imię = Richard | autor link = | tytuł = Rewolucja rosyjska | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 1994 | strony = | isbn = 83-01-11521-1}}</ref>. Pod koniec sierpnia 1917, gdy przywódca bolszewików [[Włodzimierz Lenin]] ukrywał się w [[Wielkie Księstwo Finlandii|Finlandii]], generał [[Ławr Korniłow]], głównodowodzący armii rosyjskiej, wysłał wojska z frontu do Piotrogrodu – sytuacja wyglądała na próbę wojskowego puczu i przeszła do historii jako [[sprawa Korniłowa]]. Premier [[Aleksander Kiereński]] zwrócił się do [[Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich|Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich]] – w tym do bolszewików – o pomoc, pozwalając rewolucjonistom organizować robotników w Gwardii Czerwonej w celu obrony Piotrogrodu przed wojskiem Korniłowa. Wzmocniło to Gwardię która otrzymała dodatkowe uzbrojenie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Pipes | imię = Richard | autor link = | tytuł = The Russian Revolution: 1899–1919 | wydawca = Collins Harvill | miejsce = Londyn | rok = 1990 | strony = | isbn = 978-0-679-73660-8}}</ref>.
Oddziały Gwardii Czerwonej liczące wówczas około 200 tysięcy osób, razem ze zrewoltowanymi marynarzami i żołnierzami garnizonu piotrogrodzkiego wzięły udział w przewrocie bolszewickim zapoczątkowującym rewolucję październikową, zdobyciu [[Pałac Zimowy|pałacu Zimowego]] i aresztowaniu ministrów rosyjskiego [[Rząd Tymczasowy Rosji|Rządu Tymczasowego]] {{Data|1917-11-08}}<ref name="Ency" />.


Od listopada 1917 Gwardia Czerwona pełniła funkcje policyjne i ochraniała ważne obiekty. W styczniu 1918 została włączona do [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]<ref name="Ency" />.
Od listopada 1917 Gwardia Czerwona pełniła funkcje policyjne i ochraniała ważne obiekty. W styczniu 1918 została włączona do [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]<ref name="Ency" />.
Linia 45: Linia 47:
<center><gallery>
<center><gallery>
Plik:First Red Guards in Petrograd, fall 1917 cropped.jpg|Członkowie jednego z pierwszych oddziałów Gwardii Czerwonej w Piotrogrodzie
Plik:First Red Guards in Petrograd, fall 1917 cropped.jpg|Członkowie jednego z pierwszych oddziałów Gwardii Czerwonej w Piotrogrodzie
Plik:Red Guards patrol at the fire in the street.jpg|Patrol Gwardii Czerwonej w Piotrogrodzie na ulicy przy ognisku
Plik:Red Guards patrol at the fire in the street.jpg|Patrol Gwardii Czerwonej na ulicy w Piotrogrodzie przy ognisku
Plik:Red guard unit Petrograd 1917.jpg|Zmotoryzowany oddział Gwardii Czerwonej w Piotrogrodzie
Plik:Red guard unit Petrograd 1917.jpg|Zmotoryzowany oddział Gwardii Czerwonej w Piotrogrodzie
Plik:Members of red guard at rest in bourgeois flat.jpg|''Członkowie Gwardii Czerwonej odpoczywają w burżuazyjnym mieszkaniu'' (karykatura)
Plik:Members of red guard at rest in bourgeois flat.jpg|''Członkowie Gwardii Czerwonej odpoczywają w burżuazyjnym mieszkaniu'' (karykatura)

Wersja z 18:42, 18 wrz 2020

Gwardia Czerwona
Красная гвардия
Ilustracja
Uzbrojony oddział Gwardii Czerwonej w fabryce „Wulkan” w Piotrogrodzie
Historia
Państwo

Republika Rosyjska
Rosja Radziecka

Sformowanie

1917

Rozformowanie

1918

Tradycje
Kontynuacja

Armia Czerwona

Konflikty zbrojne
Rewolucja październikowa
Organizacja
Rodzaj wojsk

paramilitarny

Podległość

Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji (bolszewicy)

Gwardia Czerwona (ros. Красная гвардия) – uzbrojone oddziały robotników biorące udział w rewolucji październikowej 1917 w Rosji.

Po rewolucji lutowej 1917 i obaleniu cesarza Mikołaja II, oddziały Gwardii Czerwonej od kwietnia masowo powstawały w fabrykach, rekrutowane wśród członków partii socjalistycznych i związków zawodowych w których duże wpływy mieli bolszewicy[1]. W czasie masowych demonstracji antyrządowych w Piotrogrodzie zwanych kryzysem lipcowym, czerwonogwardziści 4 lipca?/17 lipca 1917 lipca obsadzili kluczowe punkty w mieście (między innymi na dworcach Fińskim i Nikołajewskim)[2]. Pod koniec sierpnia 1917, gdy przywódca bolszewików Włodzimierz Lenin ukrywał się w Finlandii, generał Ławr Korniłow, głównodowodzący armii rosyjskiej, wysłał wojska z frontu do Piotrogrodu – sytuacja wyglądała na próbę wojskowego puczu i przeszła do historii jako sprawa Korniłowa. Premier Aleksander Kiereński zwrócił się do Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich – w tym do bolszewików – o pomoc, pozwalając rewolucjonistom organizować robotników w Gwardii Czerwonej w celu obrony Piotrogrodu przed wojskiem Korniłowa. Wzmocniło to Gwardię która otrzymała dodatkowe uzbrojenie[3].

Oddziały Gwardii Czerwonej liczące wówczas około 200 tysięcy osób, razem ze zrewoltowanymi marynarzami i żołnierzami garnizonu piotrogrodzkiego wzięły udział w przewrocie bolszewickim zapoczątkowującym rewolucję październikową, zdobyciu pałacu Zimowego i aresztowaniu ministrów rosyjskiego Rządu Tymczasowego 26 października?/8 listopada 1917[1].

Od listopada 1917 Gwardia Czerwona pełniła funkcje policyjne i ochraniała ważne obiekty. W styczniu 1918 została włączona do Armii Czerwonej[1].

Polacy w Gwardii Czerwonej

 Zobacz też kategorię: Żołnierze Gwardii Czerwonej (rosyjskiej)
UWAGA: sugestia dodatkowej zawartości w nieistniejącej kategorii - trzeba poprawić link.

Żołnierzami Gwardii Czerwonej byli między innymi późniejsi generałowie Armii Czerwonej i ludowego Wojska Polskiego Karol Świerczewski, Stanisław Grochoczyński i Aleksander Romeyko.

Galeria

Przypisy

  1. a b c Nowa encyklopedia powszechna PWN. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 845-846. ISBN 83-01-11097-X.
  2. Richard Pipes: Rewolucja rosyjska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. ISBN 83-01-11521-1.
  3. Richard Pipes: The Russian Revolution: 1899–1919. Londyn: Collins Harvill, 1990. ISBN 978-0-679-73660-8.