Próżniactwo społeczne: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
m poprawiam szablony {{przypisy}}/{{uwagi}}
Linia 31: Linia 31:


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
<references />

[[Kategoria:Postawy społeczne]]
[[Kategoria:Postawy społeczne]]
[[Kategoria:Psychologia społeczna]]
[[Kategoria:Psychologia społeczna]]

Wersja z 08:22, 29 gru 2020

Próżniactwo społeczne (ang. social loafing) – w psychologii społecznej: efekt zmniejszenia wysiłku wkładanego przez jednostkę w aktywność wykonywaną wspólnie z innymi[1]. Zjawisko jest powszechne, gdy grupy wykonują zadania addytywne (w których wkład każdego członka jest łączony w jeden wynik grupy). Występuje zarówno podczas zadań wymagających wysiłku umysłowego, jak i fizycznego[2]. Przykładowe zadania, gdzie stwierdzono występowanie próżniactwa to: przeciąganie liny, pływanie, znajdowanie drogi w labiryncie, dawanie napiwków, wymyślanie jak największej ilości zastosowań dla danego przedmiotu czy formu­łowanie sądów i przekonań[1][2][3]. Z efektem próżniactwa społecznego związany jest spadek napięcia emocjonalnego, co może jednak przełożyć się na lepsze wykonywanie skomplikowanych zadań[3].

Czynniki zwiększające efekt

Próżniactwo społeczne może nasilać się wtedy, gdy:

  • członko­wie grupy są zmęczeni;
  • grupa jest mało spójna;
  • zadanie spostrzegane jest jako nudne;
  • zadanie spostrzegane jest jako niezbyt istotne lub mało wartościowe (przy ważnych zadaniach efekt może się odwrócić);
  • zadanie jest jako łatwe do wykonania;
  • członkowie grupy są mało zaangażowani w wykonanie zadania;
  • nie da się stwierdzić, jaki wysiłek wkłada każdy z członków ze­społu;
  • nie ma jasnych standardów wykonania zadania;
  • perspektywa czasowa wykonania zadania jest długa;
  • jednostka przekonana jest, że jej indywidualny wkład ma małe znaczenie dla wykonania zadania[1][2][3].

Mechanizmy wyjaśniające

Proponowane wyjaśnienia fenomenu:

  • Rozproszenie odpowiedzialności – wraz ze wzrostem liczby członków zespołu poczucie odpowiedzialności za efekt pracy rozkłada się na większą ilość ludzi.
  • Kierowanie się zasadą równości – jednostka ogranicza swój wysiłek, gdyż zakłada, że inni nie będą angażować wszystkich swoich sił.
  • Strategia chowania się w tłumie – grupa zapewnia poczucie anonimowości: w warunkach działań grupowych trudniej jest powiązać wynik aktywności z poszczególnymi członkami zespołu.
  • Wypełnianie standardu społecznego – w warunkach pracy grupowej standardy wykonania i oczekiwania wobec poszczególnych członków zespołu nie są zazwyczaj jasne i dobrze sprecyzowane, co sprawia, że podmiot nie wkłada maksymalnego wysiłku[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d Bogdan Wojciszke, Dariusz Doliński, Psychologia społeczna, [w:] Jan Strelau, Dariusz Doliński (red.), Psychologia akademicka, wyd. 2 popr., t. 2, Gdańsk: Gdańske Wydawnictwo Psychologiczne, 2011, s. 293-448, ISBN 978-83-7489-265-0, OCLC 804654832.
  2. a b c Nyla R. Branscombe, Robert A. Baron, Social psychology, wyd. 14, Boston: Pearson, 2017, s. 393-394, ISBN 978-0-13-441096-8, OCLC 937454543.
  3. a b c Elliot Aronson i inni, Social psychology, wyd. 9, Boston: Pearson, 2016, s. 279-282, ISBN 978-0-13-393654-4, OCLC 908146206.