Karol Pollak (elektrotechnik): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Dzieciństwo i młodość: Źródło Tygodnik Sanocki podaje, że zmarła w 1911 w wieku 78 lat, więc wychodzi, że urodziła się w 1833, jak słusznie zauważono w dyskusji 7 letnia dziewczynka nie mogła wyjść za mąż i urodzić dziecka.
Linia 28: Linia 28:


== Działalność ==
== Działalność ==
W Berlinie Pollak prowadził fabrykę sprzętu elektrotechnicznego „G. Wehr Telegraphen-Bau-Anstalt”, a następnie powrócił do Wielkiej Brytanii w celu eksploatacji swoich patentów, które przekazał pod zanglicyzowaną formą swojego imienia, jako „Charles Pollak”. W 1886 został dyrektorem paryskiego przedsiębiorstwa eksploatującego tramwaje elektryczne jego pomysłu. Równocześnie pracował nad budową [[Akumulator elektryczny|akumulatorów]], co przyniosło mu duże sukcesy i rozgłos. Założył fabryki akumulatorów „Accomulatoren-Werke System Pollak” we Frankfurcie nad Menem<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika. Wiadomości osobiste | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=319| czasopismo = Gazeta Sanocka | strony = 3 | data = nr 73 z 23 sierpnia 1896}}</ref> i w Liessing w Austrii, również inne firmy produkowały akumulatory na jego licencji. Prezentował akumulatory na Powszechnej Wystawie Krajowej we [[Lwów|Lwowie]] w 1894, podczas której otrzymał dyplom honorowy<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Przemysł i rękodzieła sanoczan na Wyst. krajowej | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=152| czasopismo = Gazeta Sanocka | strony = 2 | data = Numer okazowy z 16 grudnia 1894}}</ref>. W 1899 założył własne laboratorium i prowadził dalsze badania. Łącznie uzyskał 98 patentów na swoje wynalazki.
W Berlinie Pollak prowadził fabrykę sprzętu elektrotechnicznego „G. Wehr Telegraphen-Bau-Anstalt”, a następnie powrócił do Wielkiej Brytanii w celu eksploatacji swoich patentów, które przekazał pod zanglicyzowaną formą swojego imienia, jako „Charles Pollak”. W 1886 został dyrektorem paryskiego przedsiębiorstwa eksploatującego tramwaje elektryczne jego pomysłu. Równocześnie pracował nad budową [[Akumulator elektryczny|akumulatorów]], co przyniosło mu duże sukcesy i rozgłos. Założył fabryki akumulatorów „Accomulatoren-Werke System Pollak” we Frankfurcie nad Menem<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika. Wiadomości osobiste | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=319| czasopismo = Gazeta Sanocka | strony = 3 | data = nr 73 z 23 sierpnia 1896}}</ref> i w Liessing w Austrii. Inne firmy również produkowały akumulatory na jego licencji. Prezentował akumulatory na Powszechnej Wystawie Krajowej we [[Lwów|Lwowie]] w 1894, podczas której otrzymał dyplom honorowy<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Przemysł i rękodzieła sanoczan na Wyst. krajowej | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=152| czasopismo = Gazeta Sanocka | strony = 2 | data = Numer okazowy z 16 grudnia 1894}}</ref>. W 1899 założył własne laboratorium i prowadził dalsze badania. Łącznie uzyskał 98 patentów na swoje wynalazki.


W 1922 powrócił do Polski i w 1923 roku założył fabrykę akumulatorów w [[Biała Krakowska|Białej]], która istnieje do dziś. Firma rozpoczęła działalność pod nazwą ''Polskie Towarzystwo Akumulatorowe'', a współzałożycielem jej był profesor [[Ignacy Mościcki]], późniejszy prezydent Polski<ref name=enersys>{{Cytuj stronę | url = http://www.hawker.pl/pl/fabryka/historia | tytuł = Historia EnerSys Sp. z o.o. | opublikowany = [http://enersys.com.pl EnerSys Sp. z o.o.] | język = pl | data dostępu = 2018-12-17}}</ref>. Pollak był pierwszym dyrektorem fabryki.
W 1922 powrócił do Polski i w 1923 roku założył fabrykę akumulatorów w [[Biała Krakowska|Białej]], która istnieje do dziś. Firma rozpoczęła działalność pod nazwą ''Polskie Towarzystwo Akumulatorowe'', a współzałożycielem jej był profesor [[Ignacy Mościcki]], późniejszy prezydent Polski<ref name=enersys>{{Cytuj stronę | url = http://www.hawker.pl/pl/fabryka/historia | tytuł = Historia EnerSys Sp. z o.o. | opublikowany = [http://enersys.com.pl EnerSys Sp. z o.o.] | język = pl | data dostępu = 2018-12-17}}</ref>. Pollak był pierwszym dyrektorem fabryki.

Wersja z 10:44, 4 lut 2021

Karol Pollak
Franciszek Karol Pollak
„polski Edison”
{{{alt grafiki}}}
Data i miejsce urodzenia

15 listopada 1859
Sanok

Data i miejsce śmierci

17 grudnia 1928
Biała

Zawód, zajęcie

wynalazca, przemysłowiec

Narodowość

polska

Rodzice

Karol, Maria

Krewni i powinowaci

m.in. Michał (rodzeństwo)

Multimedia w Wikimedia Commons
Akumulator konstrukcji Karola Pollaka
Nagrobek Karola Pollaka w Bielsku-Białej

Karol Franciszek Pollak (ur. 15 listopada 1859 w Sanoku, zm. 17 grudnia 1928 w Białej[1]) – polski elektrotechnik, przedsiębiorca i wynalazca.

Dzieciństwo i młodość

Był synem pochodzącego z Moraw oraz osiadłego w Sanoku drukarza, księgarza i wydawcy Karola Pollaka (1818–1880)[2] i Marii, z domu Zaręba (1833-1911)[3][4]. Właściwie nazywał się Franciszek Karol Pollak, jednak używał imienia Karol[5][6]. Miał dziesięcioro rodzeństwa, w tym m.in. Mariannę (zm. 11 maja 1863 w wieku 5,5 lat)[7], Antoniego (zm. 24 sierpnia 1863 mając 1 rok i 5 miesięcy)[8], Michała (ur. 1865, z wykształcenia handlowiec, dziennikarz, księgarz, kontynuujący tradycje ojca)[5], Helenę (ur. 1867[5], od 1904 zamężna z Wojciechem Ślączką)[9][5], Maria Wanda (ur. 1869[5], zm. 1894[10]), Józefa (zm. 1872 w wieku 1,5 roku[11]), Jadwigę (ur. 1872, od 1910 zamężna z Mieczysławem Kulikowskim[12][5]), Elżbietę (1877-1913, po mężu Chabińska)[5][13].

Uczył się w Sanoku, Stryju i Lwowie, wykazując duże uzdolnienia techniczne. W latach młodości pracował wykonując instalacje elektryczne. W 1883 rozpoczął pracę w laboratoriach brytyjskiej firmy „The Patent Utilisation Co”. Już w tym okresie skonstruował i opatentował kilka wynalazków. W 1885 studiował elektronikę na politechnice w Berlinie-Charlottenburgu.

Działalność

W Berlinie Pollak prowadził fabrykę sprzętu elektrotechnicznego „G. Wehr Telegraphen-Bau-Anstalt”, a następnie powrócił do Wielkiej Brytanii w celu eksploatacji swoich patentów, które przekazał pod zanglicyzowaną formą swojego imienia, jako „Charles Pollak”. W 1886 został dyrektorem paryskiego przedsiębiorstwa eksploatującego tramwaje elektryczne jego pomysłu. Równocześnie pracował nad budową akumulatorów, co przyniosło mu duże sukcesy i rozgłos. Założył fabryki akumulatorów „Accomulatoren-Werke System Pollak” we Frankfurcie nad Menem[14] i w Liessing w Austrii. Inne firmy również produkowały akumulatory na jego licencji. Prezentował akumulatory na Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie w 1894, podczas której otrzymał dyplom honorowy[15]. W 1899 założył własne laboratorium i prowadził dalsze badania. Łącznie uzyskał 98 patentów na swoje wynalazki.

W 1922 powrócił do Polski i w 1923 roku założył fabrykę akumulatorów w Białej, która istnieje do dziś. Firma rozpoczęła działalność pod nazwą Polskie Towarzystwo Akumulatorowe, a współzałożycielem jej był profesor Ignacy Mościcki, późniejszy prezydent Polski[16]. Pollak był pierwszym dyrektorem fabryki.

Pollak był nazywany Polskim Edisonem[16]. W 1924 otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej. Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z około 1924/1925 został uznany przynależnym do gminy Sanok[17].

Najważniejsze wynalazki

Jego liczne wynalazki dotyczą różnych dziedzin, są wśród nich napędy elektryczne, opracowanie maszyny drukarskiej do druku w kolorze i rodzaj mikrofonu. Główna działalność dotyczyła jednak chemicznych źródeł energii – ogniw galwanicznych i akumulatorów elektrycznych. Posiadał on patent na produkcję akumulatorów ołowiowo-kwasowych.

Prostownik mostkowy z patentu Karola Pollaka

Skonstruował także prostowniki komutatorowe i elektrolityczne. Jako pierwszy zaproponował w 1895 zastosowanie prostowniczego układu mostkowego[18].

W 1896 Karol Pollak wynalazł również kondensator elektrolityczny[19].

Przypisy

  1. ↑ Pollak Karol Franciszek, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2014-02-26].
  2. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 180–182, 184, 187. ISBN 83-909787-0-9.
  3. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 42 z 8 października 1911. 
  4. ↑ Alojzy Zielecki, Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 450.
  5. ↑ a b c d e f g Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 23 (poz. 55).
  6. ↑ Jadwiga Zaleska: Karol Pollak – typographus sanocensis i dzieje jego drukarni. W: Rocznik Sanocki 1986. T. VI: 1986. Rzeszów: Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka, 1988, s. 28. ISBN 83-03-02288-1.
  7. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 109 (poz. 78).
  8. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 111 (poz. 100).
  9. ↑ Księga małżeństw 1888–1905 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 219 (poz. 21).
  10. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 224 (poz. 184).
  11. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 258 (poz. 29).
  12. ↑ Księga małżeństw 1905–1912 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 86 (poz. 45).
  13. ↑ Kronika. Zmarli. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 13 z 23 marca 1913. 
  14. ↑ Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 73 z 23 sierpnia 1896. 
  15. ↑ Przemysł i rękodzieła sanoczan na Wyst. krajowej. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Numer okazowy z 16 grudnia 1894. 
  16. ↑ a b Historia EnerSys Sp. z o.o.. EnerSys Sp. z o.o.. [dostęp 2018-12-17]. (pol.).
  17. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 385 (poz. 126).
  18. ↑ Patent brytyjski 24398.
  19. ↑ Patent niemiecki D.R.P. 92564.

Bibliografia

  • Jadwiga Zaleska: Karol Pollak – typographus sanocensis i dzieje jego drukarni. W: Rocznik Sanocki 1986. T. VI: 1986. Rzeszów: Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka, 1988, s. 28–29. ISBN 83-03-02288-1.
  • Encyklopedia PWN, Tom 2, Warszawa 1991.
  • Jerzy Kubiatowski (J. K.), Pollak Karol, w: Słownik polskich pionierów techniki (pod redakcją Bolesława Orłowskiego), Katowice 1984, s. 166–167
  • Karol Pollak. sejm-wielki.pl. [dostęp 2014-10-25].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karol_Pollak_(elektrotechnik)&oldid=62243038”