Szałwia wieszcza: Różnice pomiędzy wersjami

Szałwia wieszcza
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	szałwia
Gatunek	szałwia wieszcza
	Nazwa systematyczna
	Salvia divinorum Epling & Jativa; Bot. Mus. Leafl. 20:75. 1962
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:08, 27 mar 2021

Szałwia wieszcza (Salvia divinorum) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.). Nazywany jest także szałwią proroczą, boską szałwią, szałwią czarownika. Występuje endemicznie w Sierra Mazateca w Meksyku na wysokościach 300–1800 m n.p.m.

Morfologia

Pokrój: Roślina osiągająca 0,5–1,5 m wysokości (podczas wegetacji), a podczas kwitnienia wypuszcza pęd generatywny zakończony kwiatostanem, osiągający 3 m.

Łodyga: Dęta, krucha, o przekroju kwadratowym. Przy potarciu wydziela charakterystyczny zapach.
Liście: Naprzemianległe, eliptyczne z ostrym końcem, o nieregularnych brzegach, osiągające do 30 cm długości i 10 cm szerokości. Błyszczące, w dotyku aksamitne, w smaku bardzo gorzkie.
Kwiaty: Zebrane po 3 do 12 w kwiatostany, purpurowobiałe, bądź niebieskobiałe.

Biologia i ekologia

Bylina. Roślina kwitnie rzadko, od października do czerwca. Rozmnażana przez "szczepki". Występuje w poszyciu lasu.

Skład chemiczny

Jej główny składnik aktywny to salwinoryna A – stanowiąca ok. 96% składników psychoaktywnych, zawarta głównie w liściach; poza tym zawiera nieaktywną salwinorynę B (4%) i salwinorynę C (poniżej 1%) oraz szereg innych związków dwuterpenowych (m.in. salwinoryny D – G, diwinatoryny C – E, alkohol preskwalenowy i (E)-fitol^[3]). W 2001 r. pojawiły się doniesienia o silnym działaniu salwinoryny C^{[potrzebny przypis]} po wykonaniu badań na szczurach, czego nie potwierdziły późniejsze badania^[4].

Historia

Pierwszy opis tej rośliny w zachodniej literaturze został sporządzony przez szwedzkiego antropologa Jean Basseta w 1939 r. Badał on grzyby psylocybinowe w otoczeniu Mazateków i jako pierwszy zanotował używanie przez nich szałwii na uroczystościach religijnych.

Dokładniejsze informacje o szałwii zanotował Gordon Wasson i Albert Hofmann podczas podróży do Meksyku. Zdobyli materiał roślinny, który zidentyfikowano jako nowy gatunek, mianowicie Salvia divinorium. Gordon Wasson jako pierwszy biały człowiek zażył szałwię podczas obrzędu w 1961 roku. Mazatecka szamanka przygotowała mu napój, wyciskając do wody sok ze świeżych liści. Efekty opisał jako „tańczące kolory w wyrafinowanych trójwymiarowych wzorach”.

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Badania na szczurach uzależnionych od kokainy i metamfetaminy wykazały, że umożliwienie im dostępu do salwinoryny A pozwalało na zaprzestanie pobierania przez nie narkotyków. Jednocześnie nie stwierdzono uzależnienia od salwinoryny A. Prowadzący te badania Thomas Prisinzano, specjalista z chemii produktów medycznych i naturalnych na State University of Iowa uważa w związku z tym, że możliwe jest wykorzystanie szałwii wieszczej do leczenia uzależnień narkotykowych. Szałwia ma poza tym działanie przeciwbólowe identyczne z opioidami^[5].

Udokumentowany został także przypadek działania antydepresyjnego^[6] i w badaniach ankietowych wśród użytkowników szałwii stwierdzono poprawę nastroju i trwające ponad dobę oddziaływanie antydepresyjne u 25,5% korzystających z szałwii^[7]. Większe konsekwencje (w tym prowadzące do uznania szałwii przez niektóre państwa za nielegalny środek odurzający) miały rzadsze przypadki działań depresyjnych stwierdzane u 4% użytkowników. Szczególne znaczenie miał nagłośniony przez media amerykańskie przypadek Bretta Chidestera z 2006 roku, u którego prawdopodobnie w związku z używaniem szałwii rozwinęła się depresja, która doprowadziła do samobójstwa^[5].

Niektórzy naukowcy nie wykluczają szerokich zastosowań terapeutycznych związków czynnych zawartych w szałwii wieszczej. Potencjalnie mogą mieć one duże znaczenie w leczeniu nie tylko depresji, ale także choroby Alzheimera, schizofrenii, bólów przewlekłych, a nawet AIDS. W tym kontekście zagrożeniem dla rozwoju badań nad zastosowaniami leczniczymi szałwii wieszczej, może być uznanie jej za nielegalny narkotyk^[8].

Legalność

Na mocy nowelizacji z dnia 20 marca 2009 r. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii posiadanie roślin żywych, suszu, nasion, wyciągów oraz ekstraktów z szałwii wieszczej jest od 8 maja 2009 roku nielegalne w Polsce^[9].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ David Y.W.D.Y.W. Lee David Y.W.D.Y.W. i inni, New neoclerodane diterpenoids isolated from the leaves of Salvia divinorum and their binding affinities for human κ opioid receptors, „Bioorganic & Medicinal Chemistry”, 13 (19), 2005, s. 5635–5639, DOI: 10.1016/j.bmc.2005.05.054 .
↑ Munro TA, Rizzacasa MA. salwinorynas D-F, new neoclerodane diterpenoids from Salvia divinorum, and an improved method for the isolation of salwinoryna A. „J. Nat. Prod.”. 66 (5), s. 703–5, 2003. DOI: 10.1021/np0205699. PMID: 12762813.
↑ ^a ^b Julie Masis: Mexican drug gains U.S. following. [w:] Reuters AlertNet/bdnews24.com [on-line]. 2007. [dostęp 2012-06-05]. (ang.).
↑ Karl R. Hanes: Antidepressant Effects of the Herb Salvia Divinorum: A Case Report. [w:] Journal of Clinical Psychopharmacology [on-line]. 2001. [dostęp 2008-08-05]. (ang.).
↑ Matthew Baggott, E. & F. Erowid: A Survey of Salvia divinorum Users. [w:] Erowid Extracts 6: 12–14 [on-line]. 2004. [dostęp 2008-08-05]. (ang.).
↑ Sarah Viren: `Magic mint' Salvia drug gains attention. [w:] Houston Chronicle [on-line]. 2007. [dostęp 2008-08-05]. (ang.).
↑ Dz.U. z 2009 r. nr 63, poz. 520

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[3] David Y.W.D.Y.W. Lee David Y.W.D.Y.W. i inni, New neoclerodane diterpenoids isolated from the leaves of Salvia divinorum and their binding affinities for human κ opioid receptors, „Bioorganic & Medicinal Chemistry”, 13 (19), 2005, s. 5635–5639, DOI: 10.1016/j.bmc.2005.05.054 .

[pmid12762813-4] Munro TA, Rizzacasa MA. salwinorynas D-F, new neoclerodane diterpenoids from Salvia divinorum, and an improved method for the isolation of salwinoryna A. „J. Nat. Prod.”. 66 (5), s. 703–5, 2003. DOI: 10.1021/np0205699. PMID: 12762813.

[masis-5] Julie Masis: Mexican drug gains U.S. following. [w:] Reuters AlertNet/bdnews24.com [on-line]. 2007. [dostęp 2012-06-05]. (ang.).

[6] Karl R. Hanes: Antidepressant Effects of the Herb Salvia Divinorum: A Case Report. [w:] Journal of Clinical Psychopharmacology [on-line]. 2001. [dostęp 2008-08-05]. (ang.).

[erowid-7] Matthew Baggott, E. & F. Erowid: A Survey of Salvia divinorum Users. [w:] Erowid Extracts 6: 12–14 [on-line]. 2004. [dostęp 2008-08-05]. (ang.).

[viren-8] Sarah Viren: `Magic mint' Salvia drug gains attention. [w:] Houston Chronicle [on-line]. 2007. [dostęp 2008-08-05]. (ang.).

[dzust-9] Dz.U. z 2009 r. nr 63, poz. 520

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Linia 22: / Linia 22: @@
  |cytat                = Bot. Mus. Leafl. 20:75. 1962
  |synonimy             =
- |IUCN id              =
- |status IUCN          =
  |wikispecies          =
  |commons              = Category:Salvia divinorum