Antoni Łukasiewicz (podpułkownik): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Dodany link zewnętrzny do dzieł w Polonie |
|||
Linia 14: | Linia 14: | ||
|miejsce śmierci = [[Kijów]] |
|miejsce śmierci = [[Kijów]] |
||
|lata służby = |
|lata służby = |
||
|siły zbrojne = [[Plik:Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png|20px]] [[Armia Austro-Węgier|C. K. Armia]]<br/>[[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]] |
|siły zbrojne = [[Plik:Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png|20px]] [[Armia Austro-Węgier|C. K. Armia]]<br />[[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]] |
||
|jednostki = [[Korpus Kadetów Nr 1]] |
|jednostki = [[Korpus Kadetów Nr 1]] |
||
|stanowiska = wykładowca,<br />komendant korpusu kadetów |
|stanowiska = wykładowca,<br />komendant korpusu kadetów |
||
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]] |
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]] |
||
|późniejsza praca = |
|późniejsza praca = |
||
|odznaczenia = {{order|KW|1}} {{order|MW1918-21}} {{order|MDON}} |
|odznaczenia = {{order|KW|1}} {{order|MW1918-21}} {{order|MDON}} {{order|KJCF}} |
||
|commons = Category:Antoni Łukasiewicz (officer 1880-1940) |
|commons = Category:Antoni Łukasiewicz (officer 1880-1940) |
||
}} |
}} |
||
'''Antoni Jan Aleksander Łukasiewicz''' (ur. [[27 grudnia]] [[1880]] w [[Niepołomice|Niepołomicach]], zm. [[1940]] w [[Kijów|Kijowie]]) – polski nauczyciel, |
'''Antoni Jan Aleksander Łukasiewicz''' (ur. [[27 grudnia]] [[1880]] w [[Niepołomice|Niepołomicach]], zm. [[1940]] w [[Kijów|Kijowie]]) – polski nauczyciel, [[podpułkownik]] naukowo-oświatowy [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], ofiara [[zbrodnia katyńska|zbrodni katyńskiej]]. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Urodził się 27 grudnia 1880 w Niepołomicach jako syn Juliana<ref name="S1909">{{Cytuj książkę | |
Urodził się 27 grudnia 1880 w Niepołomicach jako syn Juliana<ref name="S1909">{{Cytuj książkę |autor = [[Henryk Kopia]] |tytuł = Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/7190 |wydawca = Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych |miejsce = Lwów |data = 1909 |strony = 70}}</ref><ref name="AP">{{Cytuj książkę |autor = [[Alicja Puszka]] |tytuł = Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868-1914) |wydawca = Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego |miejsce = Lublin |data = 1999 |strony = 311 |isbn = 83-87703-59-1}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanydetale_wyszukiwarka_bazy_personalne/83301/ |tytuł = Antoni Łukasiewicz |opublikowany = wbh.wp.mil.pl |data dostępu = 2021-02-06}}</ref>. W 1900 zdał egzamin dojrzałości w [[I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Kazimierza Wielkiego w Bochni|C. K. Gimnazjum w Bochni]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Bochni za rok szkolny 1900 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/400 |miejsce = Kraków |data = 1900 |strony = 60, 61}}</ref><ref name="AP" />. Studiował na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]], najpierw od 1900 do 1902 na Wydziale Prawa, a potem od 1902 do 1905 na Wydziale Filozoficznym na kierunku o specjalności historii i geografii pod opieką naukową prof. [[Wincenty Zakrzewski|Wincentego Zakrzewskiego]] i [[Wiktor Czermak|Wiktora Czermaka]]<ref name="AP" />. |
||
Podjął pracę nauczyciela 1 lutego 1906<ref name="S1909"/>. 25 maja 1906 w Krakowie zdał nauczycielski egzamin podstawowy w zakresie historii i geografii<ref name="AP"/>. Od 26 maja 1906 pracował w [[I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie|C. K. Gimnazjum w Rzeszowie]]<ref name="AP"/>. 23 lipca 1906 został mianowany zastępcą nauczyciela w [[III Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Stefana Batorego we Lwowie|C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie]]<ref>{{Cytuj książkę | |
Podjął pracę nauczyciela 1 lutego 1906<ref name="S1909" />. 25 maja 1906 w Krakowie zdał nauczycielski egzamin podstawowy w zakresie historii i geografii<ref name="AP" />. Od 26 maja 1906 pracował w [[I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie|C. K. Gimnazjum w Rzeszowie]]<ref name="AP" />. 23 lipca 1906 został mianowany zastępcą nauczyciela w [[III Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Stefana Batorego we Lwowie|C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1907 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5180 |miejsce = Lwów |data = 1907 |strony = 59}}</ref>. Uczył tam historii i geografii oraz historii kraju rodzinnego, sprawował kuratorię nad czytelnią młodzieży<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1907 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5180 |miejsce = Lwów |data = 1907 |strony = 56, 58, 88}}</ref>. 30 lipca 1907 został mianowany nauczycielem rzeczywistym w [[I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Stryju|C. K. Gimnazjum w Stryju]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1908 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5181 |miejsce = Lwów |data = 1908 |strony = 26}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1908 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5304 |miejsce = Stryj |data = 1908 |strony = 27}}</ref><ref name="S1909" />. Uczył tam historii i geografii oraz historii kraju rodzinnego, był opiekunem kółka historyczno-naukowego i kółka fotograficznego, zawiadowcą gabinetu geograficznego, kuratorem czytelni młodzieży, kierownikiem zabaw i gier<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1908 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5304 |miejsce = Stryj |data = 1908 |strony = 24, 26, 51–52, 53, 54, 55}}</ref>, w pierwszym polroczu roku szkolmnego 1908/1908 prowadził gimnazjalną kasę oszczędności<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1909 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5488 |miejsce = Stryj |data = 1909 |strony = 27, 28}}</ref>. 24 stycznia 1909 został mianowany nauczycielem w [[IV Państwowe Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie|C. K. IV Gimnazjum we Lwowie]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1909 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5488 |miejsce = Stryj |data = 1909 |strony = 6}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1909 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5649 |miejsce = Lwów |data = 1909 |strony = 51}}</ref><ref name="WK">{{Cytuj książkę |tytuł = Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie |url = http://www.kpbc.ukw.edu.pl/publication/76494 |inni = [[Władysław Kucharski (historyk)|Władysław Kucharski]] (red.) |miejsce = Lwów |data = 1928 |strony = 28, 65 |rozdział = Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie |autor r = Władysław Kucharski |autor r link = Władysław Kucharski (historyk)}}</ref>. Uczył tam historii i geografii oraz dziejów ojczystych, był zawiadowcą gabinetu geograficznego i kierował ćwiczeniami historycznymi, opiekunem kółka historycznego<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1910 |url = http://pbc.up.krakow.pl/publication/5279 |miejsce = Lwów |data = 1910 |strony = 70, 74, 94}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1911 |url = http://pbc.up.krakow.pl/publication/5281 |miejsce = Lwów |data = 1911 |strony = 44, 47, 70}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1912 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5650 |miejsce = Lwów |data = 1912 |strony = 77, 84, 115}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1913 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5651 |miejsce = Lwów |data = 1913 |strony = 23, 25, 49}}</ref><ref name=sprawozdanie1914>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1914 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5653 |miejsce = Lwów |data = 1914 |strony = 34, 36, 65}}</ref>. Od roku szkolnego 1911/1912 otrzymywał zmniejszenie godzin lekcyjnych i od 1912/1913 uczył tylko dziejów ojczystych jako przedmiotu nadobowiązkowego<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1912 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5650 |miejsce = Lwów |data = 1912 |strony = 47}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1913 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5651 |miejsce = Lwów |data = 1913 |strony = 23, 25}}</ref><ref name=sprawozdanie1914 />. W szkole pracował do końca roku szkolnego 1913/1914 w randze c. k. profesora<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za lata szkolne 1914/15 i 1915/16 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5652 |miejsce = Lwów |data = 1916 |strony = 30}}</ref><ref name="WK" />. W trakcie pracy nauczycielskiej był sekretarzem (1906–1907), kustoszem (1909) i dyrektorem zarządu (od 1909) Polskiego Muzeum Szkolnego<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = VI. Sprawozdanie Polskiego Muzeum Szkolnego za czas od 1 kwietnia 1908 do 31 marca 1909 |url = https://www.sbc.org.pl/publication/63457 |miejsce = Lwów |data = 1909 |strony = 4}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = XXIX. Sprawozdanie Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych we Lwowie za czas od 1 kwietnia 1912 do 31 marca 1913 |url = http://pbc.biaman.pl/publication/31895 |data = 1913 |strony = 110}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor = [[Alicja Puszka]] |tytuł = Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868-1914) |wydawca = Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego |miejsce = Lublin |data = 1999 |strony = 236 |isbn = 83-87703-59-1}}</ref>. |
||
Po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w 1914 z rezerwy uzupełniającej został powołany do służby w szeregach [[Armia Austro-Węgier|C. K. Armii]] w pierwszej mobilizacji (wraz z 13 innymi nauczycielami IV Gimnazjum)<ref>{{Cytuj książkę | |
Po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w 1914 z rezerwy uzupełniającej został powołany do służby w szeregach [[Armia Austro-Węgier|C. K. Armii]] w pierwszej mobilizacji (wraz z 13 innymi nauczycielami IV Gimnazjum)<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za lata szkolne 1914/15 i 1915/16 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5652 |miejsce = Lwów |data = 1916 |strony = 6}}</ref><ref name="WK" />. Odbył kampanię karpacką, uzyskał stopień podoficerski, około 1916 służył w sądzie polowym na obszarze okupowanym [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za lata szkolne 1914/15 i 1915/16 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5652 |miejsce = Lwów |data = 1916 |strony = 10}}</ref>. 30 września 1916 otrzymał VIII rangę w zawodzie począwszy od 1 października tego roku<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1916/17 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5654 |miejsce = Lwów |data = 1917 |strony = 26}}</ref>. Po zwolnieniu ze służby wojskowej ponownie uczył historii i geografii w IV Gimnazjum od 16 grudnia 1917<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1917/18 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5655 |miejsce = Lwów |data = 1918 |strony = 3, 11}}</ref>. 21 lipca 1918 otrzymał zniżkę służbową dla pełnienia funkcji kustosza Polskiego Muzeum Szkolnego<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1918/19 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5656 |miejsce = Lwów |data = 1919 |strony = 7}}</ref>. W IV Gimnazjum pracował do 14 grudnia 1918<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1918/19 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5656 |miejsce = Lwów |data = 1919 |strony = 4}}</ref>. |
||
Potem, pozostając formalnie profesorem IV Państwowego Gimnazjum we Lwowie, służył w Wojsku Polskim, do którego został przyjęty po odzyskaniu przez Polskę niepodległości<ref>{{Cytuj książkę | |
Potem, pozostając formalnie profesorem IV Państwowego Gimnazjum we Lwowie, służył w Wojsku Polskim, do którego został przyjęty po odzyskaniu przez Polskę niepodległości<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie za rok szkolny 1920/21 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5657 |miejsce = Lwów |data = 1921 |strony = 6}}</ref><ref name="WK" />. W stopniu kapitana przygotował raport pt. ''O ściągnięciu kadetów zbiegłych na Górny Śląsk z Korpusów Nr. 1 (Lwów) i Nr. 2 (Modlin)''; wcześniej został oddelegowany na [[Górny Śląsk]] przez Oddział III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w celu „odszukania i odesłania” kadetów, którzy uciekli tam po wybuchu [[III powstanie śląskie|III powstania śląskiego]] w 1921<ref>{{cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20160304063417/http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,381648,archiwum-wojskowe-ujawnia-historie-kadetow-w-iii-powstaniu-slaskim.html |tytuł = Archiwum Wojskowe ujawnia historię kadetów w III Powstaniu Śląskim |data = 29 kwietnia 2011 |opublikowany = naukawpolsce.pap.pl |data dostępu = 8 grudnia 2014}}</ref>. Został awansowany na stopień [[podpułkownik]]a ze [[Starszeństwo oficerów|starszeństwem]] z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów zawodowych administracji naukowo-oświatowych{{odn|Rocznik Oficerski|1923|s=1411}}{{odn|Rocznik Oficerski|1924|s=1278}}<ref>[http://laurahuta.blogspot.com/2011/02/pk-stanisaw-skwarczynski-dca-3-dywizji.html Dziennik Personalny MSW Nr 4 z 1929 (3)].</ref>. W latach 20. był przydzielony do kadry naukowej [[Korpus Kadetów Nr 1|Korpusu Kadetów Nr 1]] w [[garnizon Lwów|garnizonie Lwów]], wykładając tam historię i geografię{{odn|Rocznik Oficerski|1923|s=1508}}{{odn|Rocznik Oficerski|1924|s=1371}}<ref>{{Cytuj książkę |autor = [[Zygmunt Zagórowski]] |tytuł = Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych |url = http://dlibra.umcs.lublin.pl/publication/5013 |wydawca = [[Książnica Polska]] |miejsce = Lwów/Warszawa |data = 1924 |strony = 344}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor = [[Zygmunt Zagórowski]] |tytuł = Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II |url = http://www.pbc.rzeszow.pl/publication/7440 |wydawca = [[Książnica-Atlas]] |miejsce = Warszawa-Lwów |data = 1926 |strony = 340}}</ref><ref name="WK" /><ref>{{cytuj stronę |url = http://www.nto.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20130528/HISTORIALOKALNA/130529585 |tytuł = Jak Karol Chodkiewicz za Polskę zginął |autor = Radosław Dimitrow |data = 6 grudnia 2014 |opublikowany = nto.pl |data dostępu = 8 grudnia 2014}}</ref>. W 1928 był zweryfikowany na liście starszeństwa w Korpusie Oficerów Administracji Dział Naukowo-Oświatowy z lokatą 1{{odn|Rocznik Oficerski|1928|s=821}}. W 1929 był komendantem Korpusu Kadetów Nr 1<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = P. Ppłk. Antoni Łukasiewicz, nowy Komendant K. K. Nr 1. |url = https://www.wbc.poznan.pl/publication/390784 |czasopismo = [[Orlęta (czasopismo Korpusu Kadetów Nr 1)|Orlęta]] |wydawca = [[Korpus Kadetów Nr 1]] |wolumin = Nr 1 |strony = 3 |data = maj 1929}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = http://www.cracovia-leopolis.pl/index.php?pokaz=art&id=1289 |tytuł = Kadeci II Rzeczypospolitej |autor = Zenon Malik |opublikowany = cracovia-leopolis.pl |data dostępu = 8 grudnia 2014}}</ref>. Został przeniesiony w [[stan spoczynku]] z dniem 31 sierpnia 1929<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej |url = https://www.wbc.poznan.pl/publication/54120 |czasopismo = [[Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych]] |wydawca = [[Ministerstwo Spraw Wojskowych]] |wolumin = Nr 4 |strony = 72 |data = 14 lutego 1929}}</ref>. W 1934 był podpułkownikiem administracji przeniesionym w stan spoczynku i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto{{odn|Rocznik Oficerski Rezerw|1934|s=387}}. Ponadto był nauczycielem historii i geografii w szkołach średnich<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie za rok szkolny 1927/28 |url = http://pbc.up.krakow.pl/publication/1293 |wydawca = [[Korpus Kadetów Nr 1]] |miejsce = Lwów |data = 1928 |strony = 4}}</ref>. |
||
[[Plik:Grób Antoniego Łukasiewicza.jpg|mały|Grób symboliczny Antoniego Łukasiewicza na Cmentarzu Bródnowskim]] |
[[Plik:Grób Antoniego Łukasiewicza.jpg|mały|Grób symboliczny Antoniego Łukasiewicza na Cmentarzu Bródnowskim]] |
||
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej 1939]] i [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów. Na wiosnę 1940 został zamordowany przez [[NKWD]]. Jego nazwisko znalazło się na tzw. [[Ukraińska Lista Katyńska|Ukraińskiej Liście Katyńskiej]] opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/5-41 oznaczony numerem 1740; dosłownie określony jako ''Anatol Łukasiewicz'')<ref>{{Cytuj stronę | |
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej 1939]] i [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów. Na wiosnę 1940 został zamordowany przez [[NKWD]]. Jego nazwisko znalazło się na tzw. [[Ukraińska Lista Katyńska|Ukraińskiej Liście Katyńskiej]] opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/5-41 oznaczony numerem 1740; dosłownie określony jako ''Anatol Łukasiewicz'')<ref>{{Cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20190331224951/http://katyn.ipn.gov.pl/download/42/13503/ZESZYT04-StraceninaUkrainie.pdf |tytuł = Ukraińska Lista Katyńska |data = 1994 |opublikowany = [[Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa]] |strony = 55 |data dostępu = 2015-06-17}}</ref>. Ofiary tej części [[zbrodnia katyńska|zbrodni katyńskiej]] zostały pochowane na otwartym w 2012 [[Polski Cmentarz Wojenny w Kijowie-Bykowni|Polskim Cmentarzu Wojennym]] w [[Kijów|Kijowie]]-[[Bykownia|Bykowni]]. Jego grób symboliczny znajduje się na [[Cmentarz Bródnowski|cmentarzu bródnowskim]] w Warszawie (kw. 12F-3-5). |
||
== Publikacja == |
== Publikacja == |
||
* ''Stosunek Słowaczyzny do Polski'' (1907)<ref>{{Cytuj książkę | |
* ''Stosunek Słowaczyzny do Polski'' (1907)<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1907 |url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5180 |miejsce = Lwów |data = 1907 |strony = 1–53}}</ref> |
||
* ''Poszczególne przedmioty nauki gimnazyalnej w świetle nowych planów. 3. Historya i geografia'' (1911)<ref>{{Cytuj książkę | |
* ''Poszczególne przedmioty nauki gimnazyalnej w świetle nowych planów. 3. Historya i geografia'' (1911)<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1911 |url = http://pbc.up.krakow.pl/publication/5281 |miejsce = Lwów |data = 1911 |strony = 18–23}}</ref> |
||
== Odznaczenia == |
== Odznaczenia == |
||
Linia 44: | Linia 44: | ||
* [[Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921]] |
* [[Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921]] |
||
* [[Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]] |
* [[Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]] |
||
* [[Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych]] – Austro-Węgry<ref>{{Cytuj książkę | |
* [[Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych]] – Austro-Węgry<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918 |url = https://alex.onb.ac.at/cgi-content/alex?aid=shb&datum=1918&size=45&page=1398 |miejsce = Wiedeń |data = 1918 |strony = 1018}}</ref> |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Linia 50: | Linia 50: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj książkę| |
* {{Cytuj książkę |tytuł = Rocznik Oficerski 1923 |url = http://www.wbc.poznan.pl/publication/108145 |wydawca = [[Ministerstwo Spraw Wojskowych]] |miejsce = Warszawa |data = 1923 |odn = {{odn/id|Rocznik Oficerski|1923}}}} |
||
* {{Cytuj książkę| |
* {{Cytuj książkę |tytuł = Rocznik Oficerski 1924 |url = http://www.wbc.poznan.pl/publication/42263 |wydawca = [[Ministerstwo Spraw Wojskowych]] |miejsce = Warszawa |data = 1924 |odn = {{odn/id|Rocznik Oficerski|1924}}}} |
||
* {{Cytuj książkę| |
* {{Cytuj książkę |tytuł = Rocznik Oficerski 1928 |url = http://www.wbc.poznan.pl/publication/42533 |wydawca = [[Ministerstwo Spraw Wojskowych]] |miejsce = Warszawa |data = 1928 |odn = {{odn/id|Rocznik Oficerski|1928}}}} |
||
* {{Cytuj książkę| |
* {{Cytuj książkę |tytuł = Rocznik Oficerski Rezerw 1934 |url = http://www.wbc.poznan.pl/publication/39606 |wydawca = [[Ministerstwo Spraw Wojskowych]] |miejsce = Warszawa |data = 1934 |odn = {{odn/id|Rocznik Oficerski Rezerw|1934}}}} |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
Wersja z 10:34, 17 cze 2021
podpułkownik naukowo-oświatowy | |
Data i miejsce urodzenia |
27 grudnia 1880 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1940 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
wykładowca, |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Antoni Jan Aleksander Łukasiewicz (ur. 27 grudnia 1880 w Niepołomicach, zm. 1940 w Kijowie) – polski nauczyciel, podpułkownik naukowo-oświatowy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się 27 grudnia 1880 w Niepołomicach jako syn Juliana[1][2][3]. W 1900 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Bochni[4][2]. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, najpierw od 1900 do 1902 na Wydziale Prawa, a potem od 1902 do 1905 na Wydziale Filozoficznym na kierunku o specjalności historii i geografii pod opieką naukową prof. Wincentego Zakrzewskiego i Wiktora Czermaka[2].
Podjął pracę nauczyciela 1 lutego 1906[1]. 25 maja 1906 w Krakowie zdał nauczycielski egzamin podstawowy w zakresie historii i geografii[2]. Od 26 maja 1906 pracował w C. K. Gimnazjum w Rzeszowie[2]. 23 lipca 1906 został mianowany zastępcą nauczyciela w C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie[5]. Uczył tam historii i geografii oraz historii kraju rodzinnego, sprawował kuratorię nad czytelnią młodzieży[6]. 30 lipca 1907 został mianowany nauczycielem rzeczywistym w C. K. Gimnazjum w Stryju[7][8][1]. Uczył tam historii i geografii oraz historii kraju rodzinnego, był opiekunem kółka historyczno-naukowego i kółka fotograficznego, zawiadowcą gabinetu geograficznego, kuratorem czytelni młodzieży, kierownikiem zabaw i gier[9], w pierwszym polroczu roku szkolmnego 1908/1908 prowadził gimnazjalną kasę oszczędności[10]. 24 stycznia 1909 został mianowany nauczycielem w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie[11][12][13]. Uczył tam historii i geografii oraz dziejów ojczystych, był zawiadowcą gabinetu geograficznego i kierował ćwiczeniami historycznymi, opiekunem kółka historycznego[14][15][16][17][18]. Od roku szkolnego 1911/1912 otrzymywał zmniejszenie godzin lekcyjnych i od 1912/1913 uczył tylko dziejów ojczystych jako przedmiotu nadobowiązkowego[19][20][18]. W szkole pracował do końca roku szkolnego 1913/1914 w randze c. k. profesora[21][13]. W trakcie pracy nauczycielskiej był sekretarzem (1906–1907), kustoszem (1909) i dyrektorem zarządu (od 1909) Polskiego Muzeum Szkolnego[22][23][24].
Po wybuchu I wojny światowej w 1914 z rezerwy uzupełniającej został powołany do służby w szeregach C. K. Armii w pierwszej mobilizacji (wraz z 13 innymi nauczycielami IV Gimnazjum)[25][13]. Odbył kampanię karpacką, uzyskał stopień podoficerski, około 1916 służył w sądzie polowym na obszarze okupowanym Królestwa Polskiego[26]. 30 września 1916 otrzymał VIII rangę w zawodzie począwszy od 1 października tego roku[27]. Po zwolnieniu ze służby wojskowej ponownie uczył historii i geografii w IV Gimnazjum od 16 grudnia 1917[28]. 21 lipca 1918 otrzymał zniżkę służbową dla pełnienia funkcji kustosza Polskiego Muzeum Szkolnego[29]. W IV Gimnazjum pracował do 14 grudnia 1918[30].
Potem, pozostając formalnie profesorem IV Państwowego Gimnazjum we Lwowie, służył w Wojsku Polskim, do którego został przyjęty po odzyskaniu przez Polskę niepodległości[31][13]. W stopniu kapitana przygotował raport pt. O ściągnięciu kadetów zbiegłych na Górny Śląsk z Korpusów Nr. 1 (Lwów) i Nr. 2 (Modlin); wcześniej został oddelegowany na Górny Śląsk przez Oddział III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w celu „odszukania i odesłania” kadetów, którzy uciekli tam po wybuchu III powstania śląskiego w 1921[32]. Został awansowany na stopień podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów zawodowych administracji naukowo-oświatowych[33][34][35]. W latach 20. był przydzielony do kadry naukowej Korpusu Kadetów Nr 1 w garnizonie Lwów, wykładając tam historię i geografię[36][37][38][39][13][40]. W 1928 był zweryfikowany na liście starszeństwa w Korpusie Oficerów Administracji Dział Naukowo-Oświatowy z lokatą 1[41]. W 1929 był komendantem Korpusu Kadetów Nr 1[42][43]. Został przeniesiony w stan spoczynku z dniem 31 sierpnia 1929[44]. W 1934 był podpułkownikiem administracji przeniesionym w stan spoczynku i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto[45]. Ponadto był nauczycielem historii i geografii w szkołach średnich[46].
Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej 1939 i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów. Na wiosnę 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/5-41 oznaczony numerem 1740; dosłownie określony jako Anatol Łukasiewicz)[47]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni. Jego grób symboliczny znajduje się na cmentarzu bródnowskim w Warszawie (kw. 12F-3-5).
Publikacja
- Stosunek Słowaczyzny do Polski (1907)[48]
- Poszczególne przedmioty nauki gimnazyalnej w świetle nowych planów. 3. Historya i geografia (1911)[49]
Odznaczenia
- Krzyż Walecznych (przed 1923)[50]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych – Austro-Węgry[51]
Przypisy
- ↑ a b c Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 70.
- ↑ a b c d e Alicja Puszka: Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868-1914). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999, s. 311. ISBN 83-87703-59-1.
- ↑ Antoni Łukasiewicz. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2021-02-06].
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Bochni za rok szkolny 1900. Kraków: 1900, s. 60, 61.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1907. Lwów: 1907, s. 59.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1907. Lwów: 1907, s. 56, 58, 88.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1908. Lwów: 1908, s. 26.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1908. Stryj: 1908, s. 27.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1908. Stryj: 1908, s. 24, 26, 51–52, 53, 54, 55.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1909. Stryj: 1909, s. 27, 28.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1909. Stryj: 1909, s. 6.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1909. Lwów: 1909, s. 51.
- ↑ a b c d e Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. W: Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Władysław Kucharski (red.). Lwów: 1928, s. 28, 65.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1910. Lwów: 1910, s. 70, 74, 94.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1911. Lwów: 1911, s. 44, 47, 70.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1912. Lwów: 1912, s. 77, 84, 115.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1913. Lwów: 1913, s. 23, 25, 49.
- ↑ a b Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1914. Lwów: 1914, s. 34, 36, 65.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1912. Lwów: 1912, s. 47.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1913. Lwów: 1913, s. 23, 25.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za lata szkolne 1914/15 i 1915/16. Lwów: 1916, s. 30.
- ↑ VI. Sprawozdanie Polskiego Muzeum Szkolnego za czas od 1 kwietnia 1908 do 31 marca 1909. Lwów: 1909, s. 4.
- ↑ XXIX. Sprawozdanie Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych we Lwowie za czas od 1 kwietnia 1912 do 31 marca 1913. 1913, s. 110.
- ↑ Alicja Puszka: Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868-1914). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999, s. 236. ISBN 83-87703-59-1.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za lata szkolne 1914/15 i 1915/16. Lwów: 1916, s. 6.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za lata szkolne 1914/15 i 1915/16. Lwów: 1916, s. 10.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1916/17. Lwów: 1917, s. 26.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1917/18. Lwów: 1918, s. 3, 11.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1918/19. Lwów: 1919, s. 7.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1918/19. Lwów: 1919, s. 4.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie za rok szkolny 1920/21. Lwów: 1921, s. 6.
- ↑ Archiwum Wojskowe ujawnia historię kadetów w III Powstaniu Śląskim. naukawpolsce.pap.pl, 29 kwietnia 2011. [dostęp 8 grudnia 2014].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1411.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1278.
- ↑ Dziennik Personalny MSW Nr 4 z 1929 (3).
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1508.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1371.
- ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Lwów/Warszawa: Książnica Polska, 1924, s. 344.
- ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 340.
- ↑ Radosław Dimitrow: Jak Karol Chodkiewicz za Polskę zginął. nto.pl, 6 grudnia 2014. [dostęp 8 grudnia 2014].
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 821.
- ↑ P. Ppłk. Antoni Łukasiewicz, nowy Komendant K. K. Nr 1.. „Orlęta”. Nr 1, s. 3, maj 1929. Korpus Kadetów Nr 1.
- ↑ Zenon Malik: Kadeci II Rzeczypospolitej. cracovia-leopolis.pl. [dostęp 8 grudnia 2014].
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 72, 14 lutego 1929. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 387.
- ↑ Sprawozdanie za rok szkolny 1927/28. Lwów: Korpus Kadetów Nr 1, 1928, s. 4.
- ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 55. [dostęp 2015-06-17].
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1907. Lwów: 1907, s. 1–53.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1911. Lwów: 1911, s. 18–23.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1411, 1508.
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1018.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
Linki zewnętrzne
- Dzieła Antoniego Łukasiewicza w bibliotece Polona
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego (okres zaborów)
- Galicyjscy nauczyciele
- Ludzie urodzeni w Niepołomicach
- Ludzie związani z Bochnią
- Nauczyciele II Rzeczypospolitej
- Nauczyciele związani ze Lwowem
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Podpułkownicy naukowo-oświatowi II Rzeczypospolitej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Jubileuszowym dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polscy nauczyciele geografii
- Polscy nauczyciele historii
- Wojskowi związani ze Lwowem
- Wykładowcy uczelni i szkół wojskowych II Rzeczypospolitej
- Zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej
- Urodzeni w 1880
- Zmarli w 1940
- Pochowani na Cmentarzu Bródnowskim - grób symboliczny