Słońcówka sówkówka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz” za pomocą gadżetu CzyWiesz |
uzup. |
||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|synonimy = |
|synonimy = |
||
* ''Musca hottentotta'' <small>Linnaeus, 1758</small> |
* ''Musca hottentotta'' <small>Linnaeus, 1758</small> |
||
* ''Aspiloptera hottentotta'' <small>(Linnaeus, 1758)</small> |
|||
* ''Anthrax flava'' <small>Hoffmansegg in Wiedemann, 1818</small> |
* ''Anthrax flava'' <small>Hoffmansegg in Wiedemann, 1818</small> |
||
* ''Villa hottentota var. pamirica'' <small>Belanovsky, 1950</small> |
* ''Villa hottentota'' var. ''pamirica'' <small>Belanovsky, 1950</small> |
||
* ''Nemotelvs primvs'' <small>Schaeffer, 1766</small> |
* ''Nemotelvs primvs'' <small>Schaeffer, 1766</small> |
||
* ''Nemotelvs secvndvs'' <small>Schaeffer, 1766</small> |
* ''Nemotelvs secvndvs'' <small>Schaeffer, 1766</small> |
||
| Linia 27: | Linia 28: | ||
|commons = Category:Villa hottentotta |
|commons = Category:Villa hottentotta |
||
}} |
}} |
||
'''Słońcówka sówkówka'''{{r|insektarium}} (''Villa hottentotta'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[muchówki]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[bujankowate|bujankowatych]] i podrodziny [[Exoprosopinae]]. |
'''Słońcówka sówkówka'''{{r|insektarium}} (''Villa hottentotta'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[muchówki]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[bujankowate|bujankowatych]] i podrodziny [[Exoprosopinae]]. Zamieszkuje [[kraina palearktyczna|Palearktykę]] od [[Półwysep Iberyjski|Półwyspu Iberyjskiego]] po [[Syberia|Syberię]] i [[Chińska Republika Ludowa|Chiny]]. [[Larwa|Larwy]] są [[parazytoidy|parazytoidami]] [[gąsienica (larwa)|gąsienic]] motyli z rodziny [[sówkowate|sówkowatych]]. [[Imago|Owady dorosłe]] żerują na [[nektar (botanika)|nektarze]]. |
||
== Taksonomia == |
== Taksonomia == |
||
| Linia 38: | Linia 39: | ||
Owad ten zasiedla ciepłe i otwarte stanowiska, jak [[murawa kserotermiczna|murawy kserotermiczne]], [[murawa psammofilna|murawy psammofilne]], kwieciste łąki i pobrzeża lasów{{r|insektarium}}. [[Larwa|Larwy]] są [[parazytoidy|parazytoidami]] [[gąsienica (larwa)|gąsienic]] motyli z rodziny [[sówkowate|sówkowatych]], w tym [[rolnica tasiemka|rolnicy tasiemki]]{{r|Falck}}. [[Imago|Owady dorosłe]] żerują na [[nektar (botanika)|nektarze]]{{r|insektarium}}. |
Owad ten zasiedla ciepłe i otwarte stanowiska, jak [[murawa kserotermiczna|murawy kserotermiczne]], [[murawa psammofilna|murawy psammofilne]], kwieciste łąki i pobrzeża lasów{{r|insektarium}}. [[Larwa|Larwy]] są [[parazytoidy|parazytoidami]] [[gąsienica (larwa)|gąsienic]] motyli z rodziny [[sówkowate|sówkowatych]], w tym [[rolnica tasiemka|rolnicy tasiemki]]{{r|Falck}}. [[Imago|Owady dorosłe]] żerują na [[nektar (botanika)|nektarze]]{{r|insektarium}}. |
||
Gatunek [[kraina palearktyczna|palearktyczny]]{{r|Hull}}. W Europie znany jest z [[Portugalia|Portugalii]], [[Hiszpania|Hiszpanii]] |
Gatunek [[kraina palearktyczna|palearktyczny]]{{r|Hull}}. W Europie znany jest z [[Portugalia|Portugalii]], [[Hiszpania|Hiszpanii]], [[Irlandia|Irlandii]], [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], [[Francja|Francji]], [[Belgia|Belgii]], [[Niemcy|Niemiec]], [[Szwajcaria|Szwajcarii]], [[Austria|Austrii]], [[Włochy|Włoch]], [[Malta|Malty]], [[Dania|Danii]], [[Szwecja|Szwecji]], [[Norwegia|Norwegii]], [[Finlandia|Finlandii]], [[Estonia|Estonii]], [[Łotwa|Łotwy]], [[Litwa|Litwy]], [[Polska|Polski]], [[Czechy|Czech]], [[Słowacja|Słowacji]], [[Węgry|Węgier]], [[Białoruś|Białorusi]], [[Ukraina|Ukrainy]], [[Rumunia|Rumunii]], [[Słowenia|Słowenii]], [[Chorwacja|Chorwacji]], [[Bośnia i Hercegowina|Bośni i Hercegowiny]], [[Serbia|Serbii]], [[Czarnogóra|Czarnogóry]], [[Macedonia Północna|Macedonii Północnej]], [[Albania|Albanii]], [[Grecja|Grecji]] oraz europejskiej części [[Rosja|Rosji]]{{r|fe|cat}}. W Afryce Północnej zamieszkuje [[Maroko]] i [[Algieria|Algierię]]. W Azji znany jest z [[Turcja|Turcji]], , [[Gruzja|Gruzji]], [[Armenia|Armenii]], [[Azerbejdżan]]u, [[Syberia|Syberii]], [[Uzbekistan]]u, [[Turkmenistan]]u, [[Tadżykistan]]u, [[Kirgistan]]u, [[Mongolia|Mongolii]] oraz [[Chińska Republika Ludowa|Chin]]{{r|cat}}. W Polsce jest owadem nieczęstym, ale najpospolitszym z rodzaju słońcówka{{r|insektarium}}. |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy| |
{{Przypisy| |
||
<ref name="cat">{{Cytuj stronę | autor = N.L. Evenhuis, D.J. Greathead | url = http://hbs.bishopmuseum.org/bombcat/worldcat3.pdf | tytuł = World catalog of bee flies (Diptera: Bombyliidae). Revised September 2015 | data = 2015 | opublikowany = Bishop Museum | strony = 290-532 | data dostępu = 2019-04-26 | archiwum = https://web.archive.org/web/20190426055103/http://hbs.bishopmuseum.org/bombcat/worldcat3.pdf}}</ref> |
|||
<ref name="Falck">{{Cytuj pismo | autor = Morten Falck | tytuł = The Norwegian species of Villa Lioy, 1864 (Diptera, Bombyliidae) | czasopismo = Norwegian Journal of Entomology | wolumin = 56 | strony = 120–130 | data = 2009}}</ref> |
<ref name="Falck">{{Cytuj pismo | autor = Morten Falck | tytuł = The Norwegian species of Villa Lioy, 1864 (Diptera, Bombyliidae) | czasopismo = Norwegian Journal of Entomology | wolumin = 56 | strony = 120–130 | data = 2009}}</ref> |
||
<ref name="fe">{{Cytuj stronę | url = https://fauna-eu.org/cdm_dataportal/taxon/c8d0cf42-2f1f-4148-99ad-9ba1887ce7a3 | tytuł = Villa hottentotta (Linnaeus, 1758) | praca = Fauna Europaea | data dostępu = 2021-06-27}}</ref> |
<ref name="fe">{{Cytuj stronę | url = https://fauna-eu.org/cdm_dataportal/taxon/c8d0cf42-2f1f-4148-99ad-9ba1887ce7a3 | tytuł = Villa hottentotta (Linnaeus, 1758) | praca = Fauna Europaea | data dostępu = 2021-06-27}}</ref> |
||
Wersja z 09:58, 2 lip 2021
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| Villa hottentotta | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Imago, samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
słońcówka sówkówka | ||
| Synonimy | |||
| |||
Słońcówka sówkówka[1] (Villa hottentotta) – gatunek muchówki z rodziny bujankowatych i podrodziny Exoprosopinae. Zamieszkuje Palearktykę od Półwyspu Iberyjskiego po Syberię i Chiny. Larwy są parazytoidami gąsienic motyli z rodziny sówkowatych. Owady dorosłe żerują na nektarze.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linnesusza pod nazwą Musca hottentotta[2].
Morfologia
Muchówka o ciele długości od 11 do 19 mm, ubarwionym czarno i porośniętym złotymi łuskami oraz złotymi, żółtymi i czarnymi włoskami[3]. Ubarwieniem i pokrojem ciała upodobniona jest do żądłówek[1]. Niemal kulista głowa[4] ma na twarzy oprócz łusek włoski barwy żółtej[3]. Łuski na potylicy są złociście żółte[5]. Tułów jest krótki, lekko wypukły na przedzie i wyraźnie spłaszczony z tyłu[4]. Tarczka ma szczecinki tarczkowe brzeżne ubarwione czarno. Przezmianki są żółte[3]. Na tegulach brak kontrastowego ubarwienia srebrnego, występują tam łuski ciemnobrązowe, czasem zmieszane z żółtobiałymi. Skrzydła są przezroczyste, tylko na przedniej krawędzi i u nasady delikatnie jasnobrązowawo lub żółtawo przyciemnione[1][5]. Odnóża tylnej pary mają na stronie grzbietowej łuski dorównujące długością szczecinkom tam umieszczonym[5] Odwłok jest krótki i szeroki[4]. Na przednich krawędziach tergitów od drugiego wzwyż łuskowate włoski układają się w jasne lub żółte przepaski[4], u samicy wyraźniej odgraniczone niż u samców[1]. W przypadku tergitów od drugiego do czwartego przepaski te po bokach zajmują całą ich szerokość, prawie sięgając tylnych ich naroży. Na tergicie trzecim u samicy szerokość jasnej przepaski jest podobna jak na tergicie czwartym, ewentualnie niewiele mniejsza[3][5]. Po bokach tergitów piątego i szóstego obu płci występują kępy czarnych włosków. Wierzchołek odwłoka u samicy ma wieniec długich, zakrzywionych szczecinek[3].
Ekologia i występowanie
Owad ten zasiedla ciepłe i otwarte stanowiska, jak murawy kserotermiczne, murawy psammofilne, kwieciste łąki i pobrzeża lasów[1]. Larwy są parazytoidami gąsienic motyli z rodziny sówkowatych, w tym rolnicy tasiemki[5]. Owady dorosłe żerują na nektarze[1].
Gatunek palearktyczny[4]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Albanii, Grecji oraz europejskiej części Rosji[2][6]. W Afryce Północnej zamieszkuje Maroko i Algierię. W Azji znany jest z Turcji, , Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Syberii, Uzbekistanu, Turkmenistanu, Tadżykistanu, Kirgistanu, Mongolii oraz Chin[6]. W Polsce jest owadem nieczęstym, ale najpospolitszym z rodzaju słońcówka[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Villa hottentotta – Słońcówka sówkówka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-06-27].
- ↑ a b Villa hottentotta (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-06-27].
- ↑ a b c d e Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
- ↑ a b c d e Frank M. Hull, Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9.
- ↑ a b c d e Morten Falck. The Norwegian species of Villa Lioy, 1864 (Diptera, Bombyliidae). „Norwegian Journal of Entomology”. 56, s. 120–130, 2009.
- ↑ a b N.L. Evenhuis, D.J. Greathead: World catalog of bee flies (Diptera: Bombyliidae). Revised September 2015. Bishop Museum, 2015. s. 290-532. [dostęp 2019-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].