Angela Merkel: Różnice pomiędzy wersjami

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
UWAGA! Usunięcie treści (strona pozostała pusta)!
Znaczniki: Usunięcie całej zawartości strony Wycofane blanking (filtr nadużyć) Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
m Wycofano edycje użytkownika 2003:E3:4721:3E91:B8DD:B5C3:D140:DF77 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Augustyński.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 1: Linia 1:
{{Polityk infobox
|polityk = Angela Merkel
|grafika = Angela Merkel (47021083044).jpg
|opis grafiki =
|data urodzenia = [[17 lipca]] [[1954]]
|miejsce urodzenia = [[Hamburg]]
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|funkcja = [[Kanclerze Niemiec|Kanclerz Niemiec]]
|partia = [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna]] (CDU)
|od = 22 listopada 2005
|do =
|poprzednik = [[Gerhard Schröder]]
|następca =
|2 funkcja = [[Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych|Minister Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych]]
|2 partia =
|2 od = 17 listopada 1994
|2 do = 26 października 1998
|2 poprzednik = [[Klaus Töpfer]]
|2 następca = [[Jürgen Trittin]]
|3 funkcja = [[Ministrowie do spraw rodziny, osób starszych, kobiet i młodzieży Niemiec|Minister do spraw Kobiet i Młodzieży]]
|3 partia =
|3 od = 18 stycznia 1991
|3 do = 17 listopada 1994
|3 poprzednik = [[Ursula Lehr]]
|3 następca = [[Claudia Nolte]]
|4 funkcja = Przewodnicząca CDU
|4 partia = [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna]] (CDU)
|4 od = 17 lutego 2000
|4 do = 7 grudnia 2018
|4 poprzednik = [[Wolfgang Schäuble]]
|4 następca = [[Annegret Kramp-Karrenbauer]]
|podpis = Angela Merkel Signature.svg
|odznaczenia = {{order|OZRFN|KW}} [[Plik:Spange des König-Abdulaziz-Ordens.png|40px|Order Króla Abdulaziza al Sauda I klasy (Arabia Saudyjska)]] {{order|SP}} {{order|NOZ|KW}} {{order|OSPE|KW}} {{order|OIH|KW}} {{order|PMW|2}} {{order|OMRI|KWWR}} {{order|UA-OW}} [[Plik:GEO St-George Victory Order BAR.svg|40px|Order Zwycięstwa Świętego Jerzego (Gruzja)]] [[Plik:AUT Honour for Services to the Republic of Austria - 2nd Class BAR.png|40px|Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii II klasy]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160801141251/http://bka.gv.at/site/cob__60350/6597/default.aspx Werner Faymann: „Dank für konstruktive Zusammenarbeit zwischen Deutschland und Österreich”.]</ref>
|commons = Category:Angela Merkel
|quote = Angela Merkel
}}
'''Angela Dorothea Merkel''' z domu Kasner (wym. {{IPA|ˈaŋɡela doʀoˈte:a ˈmɛʁkl̩|De-Angela Merkel-Pronuciation.ogg|n=}}<ref group="uwaga">Także [{{IPA|aŋˈɡe:la doʀoˈte:a ˈmɛʁkl̩}}].</ref>; ur. [[17 lipca]] [[1954]] w [[Hamburg]]u<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Angela Merkel |data dostępu = 2021-07-26 |opublikowany = Encyclopedia Britannica |url = https://www.britannica.com/biography/Angela-Merkel |język = en}}</ref>) – [[Niemcy (naród)|niemiecka]] [[fizyk]], [[polityk]]<ref>{{encyklopedia PWN|id=4009141|tytuł= Merkel Angela|data dostępu=2021-09-17}}</ref>, w latach 2000–2018 przewodnicząca [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej]], od 2005 [[Kanclerz federalny Niemiec|kanclerz Niemiec]]<ref name=":1" /> ([[Język niemiecki|niem.]] ''Bundeskanzlerin''). [[Poseł|Posłanka]] do niemieckiego parlamentu ([[Bundestag]]u) z [[Powiat Vorpommern-Rügen|powiatu Vorpommern-Rügen]] w [[Kraje związkowe Niemiec|kraju związkowym]] [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]].

Według czasopisma „[[Forbes]]” była najbardziej wpływową kobietą świata (2011)<ref>{{cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20170613134348/http://www.rp.pl/artykul/706431-forbes--merkel-najbardziej-wplywowa-kobieta-swiata.html |tytuł = Kanclerz Merkel najbardziej wpływową kobietą świata wg „Forbesa” |autor = jsat |data = 2011-08-24 |opublikowany = rp.pl |data dostępu = 2015-12-13}}</ref>; [[Człowiek Roku tygodnika „Time”]] (2015)<ref>{{Cytuj stronę |url = http://time.com/time-person-of-the-year-2015-angela-merkel/?xid=homepage |tytuł = Angela Merkel, Person of the year |opublikowany = time.com |język = en |data dostępu = 2015-12-09}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://www.businessinsider.com/merkel-is-stepping-back-experts-warn-the-coming-storm-is-powerful-2018-10/?IR=T |tytuł = Merkel is stepping back, experts warn the coming ‘storm’ is ‘powerful’ – Business Insider |opublikowany = businessinsider.com |data dostępu = 2019-08-23}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://edition.cnn.com/2018/10/29/europe/merkel-career-intl/index.html |tytuł = For years, Angela Merkel saw off all challengers. Now, she’s preparing to step aside |opublikowany = CNN |data dostępu = 2019-08-23}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://apnews.com/5a61606ff1f84923b0ebed4015f62550 |tytuł = Merkel won’t seek a 5th term as German chancellor |opublikowany = AP News |data dostępu = 2019-08-23}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://www.nytimes.com/2016/11/13/world/europe/germany-merkel-trump-election.html |tytuł = As Obama Exits World Stage, Angela Merkel May Be the Liberal West’s Last Defender – The New York Times |opublikowany = nytimes.com |język = en |data dostępu = 2019-08-23}}</ref>.

== Życiorys ==
=== Rodzina, młodość i wykształcenie ===
[[Plik:Ludwik Marian Kaźmierczak in the uniform of Haller's Army with fiancée Margarethe.jpg|thumb |left|upright|Ludwik Kaźmierczak z&nbsp;narzeczoną ok. 1919–1920]]
Angela Merkel pochodzi z rodziny o częściowo polskich korzeniach. Dziadek Merkel ze strony ojca, Ludwik Marian Kaźmierczak (1896–1959), pochodził z [[Poznań|Poznania]] i był nieślubnym dzieckiem Anny Kaźmierczak i Ludwika Wojciechowskiego<ref>{{Cytuj |autor = Stefan Kornelius |tytuł = Angela Merkel. Pani Kanclerz |data = 2013 |isbn = 978-83-63622-35-0 |inni = Ewelina Twardoch-Raś (tłum.) |miejsce = Poznań |wydawca = Wydawnictwo Filia grupa Termedia |oclc = 860455790}}</ref>. W 1915 roku został zmobilizowany do [[Armia Cesarstwa Niemieckiego|armii niemieckiej]] i walczył [[Front zachodni (I wojna światowa)|przeciw Francji]]. Następnie w nieznanych okolicznościach znalazł się po drugiej stronie frontu. Służył w armii gen. [[Józef Haller|Józefa Hallera]]. Po [[Rozejm w Compiègne (1918)|kapitulacji Niemiec]] znalazł się w Polsce, możliwe że kontynuował szlak bojowy [[Armia Ochotnicza (II RP)|armii Hallera]] w walkach [[Wojna polsko-ukraińska|przeciw Ukraińcom]] i [[Wojna polsko-bolszewicka|bolszewikom]]. Po wojnie (przed 1923 r.) wyjechał z narzeczoną do [[Berlin]]a{{r|gwhaller}}, a w 1930 roku zdecydował się na zmianę nazwiska rodziny na Kasner<ref name=tvn1>{{cytuj stronę |url = http://www.tvn24.pl/angela-merkel-ma-polskie-korzenie-jej-dziadek-pochodzil-z-poznania,311810,s.html |tytuł = Angela Merkel ma polskie korzenie. Jej dziadek pochodził z Poznania |data = 2013-03-14 |opublikowany = TVN24.pl |język = pl |data dostępu = 2013-03-14}}</ref>. Jego syn, a ojciec Angeli Merkel, [[Horst Kasner]] (ur. 6 sierpnia 1926 w Berlinie, zm. 2 września 2011), był [[pastor]]em kościoła [[Luteranizm|luterańskiego]], a matka, Herlind z d. Jentzsch (ur. 8 lipca 1928 w [[Gdańsk]]u, zm. 10 kwietnia 2019<ref>{{Cytuj |url = https://wiadomosci.wp.pl/niemcy-zmarla-matka-kanclerz-angeli-merkel-6368950740510337a |tytuł = Niemcy. Zmarła matka kanclerz Angeli Merkel – WP Wiadomości |opublikowany = wiadomosci.wp.pl |język = pl |data dostępu = 2019-04-11}}</ref>), nauczycielką [[Łacina|łaciny]] i [[Język angielski|angielskiego]]{{r|welt}}. Dziadkowie Merkel i jej matka do 1936 roku mieszkali w [[Elbląg]]u<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.polskatimes.pl/fakty/swiat/5954,dziadkowie-angeli-merkel-pochodza-z-elblaga,id,t.html |tytuł = Dziadkowie Angeli Merkel pochodzą z Elbląga |nazwisko = Jatczyńska |imię = Natasza |opublikowany = [[Polska Metropolia Warszawska|Polska]] |data = 2008-06-16 |data dostępu = 2011-01-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.bz-berlin.de/artikel-archiv/wir-sind-so-stolz-auf-unsere-andzela-merkel |tytuł = Wir sind so stolz auf unsere Andzela Merkel! |autor = Wendelin Gabrysch |opublikowany = BZ Online |data = 2005-10-16 |język = de |data dostępu = 2017-11-02}}</ref>, a następnie przeprowadzili się do [[Hamburg]]a.

Angela Merkel dorastała w [[Niemiecka Republika Demokratyczna|Niemieckiej Republice Demokratycznej]] (NRD)<ref name=welt>{{cytuj stronę |url = http://www.welt.de/politik/deutschland/article114407379/Kanzlerin-Angela-Merkel-ist-zu-einem-Viertel-Polin.html |tytuł = Kanzlerin Angela Merkel ist zu einem Viertel Polin |język = de |data = 2013-03-13 |opublikowany = welt.de |data dostępu = 2013-03-13}}</ref>, mieszkała w [[Templin]]ie, dokąd rodzina przeprowadziła się z zachodnioniemieckiego Hamburga w kilka miesięcy po jej urodzeniu. Przeprowadzka nastąpiła ze względu na objęcie przez ojca parafii w NRD. Jako pastor pracował on w Templinie do śmierci w 2011 roku. Sama Merkel po ukończeniu szkoły średniej w Templinie udała się do [[Lipsk]]a, gdzie studiowała<ref>{{Cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20140511041350/http://m.wyborcza.pl:80/wyborcza/1,105404,14630119,Miasto__w_ktorym_Angela_Merkel_spedzila_mlodosc__Dlaczego.html |tytuł = Miasto, w którym Angela Merkel spędziła młodość. Dlaczego tak jej tu nie lubią? |autor = Bartosz T. Wieliński |data = 2013-09-19 |praca = Gazeta Wyborcza |opublikowany = Agora SA |język = pl |data dostępu = 2013-09-27}}</ref> [[Fizyka|fizykę]] (1973–1978). Następnie w latach 1978–1990 pracowała w Centralnym Instytucie Chemii Fizycznej Akademii Nauk NRD (''Zentralinstitut für physikalische Chemie der Akademie der Wissenschaften der DDR''). W 1986 r. uzyskała doktorat z [[Chemia fizyczna|chemii fizycznej]]. W tym czasie kilkakrotnie przyjeżdżała do Polski, biorąc udział m.in. w Letnich Szkołach Zaawansowanych Metod Chemii Kwantowej w [[Bachotek|Bachotku]]{{r|DeutscheWelle.Bachotek}}.

=== Kariera polityczna ===
[[Plik:Bundesarchiv Bild 183-1990-0803-017, Lothar de Maiziere und Angela Merkel.jpg|thumb|[[Lothar de Maizière]] i Angela Merkel, sierpień 1990]]
W młodości Angela Merkel należała do komunistycznej organizacji [[Wolna Młodzież Niemiecka]] (FDJ)<ref>{{Cytuj |autor = Alexander Osang |tytuł = Die Schläferin. |czasopismo = Der Spiegel |odn = tak |url = http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-67682698.html}}</ref>, gdzie w latach 80. pełniła funkcję sekretarza ds. kultury<ref>{{Cytuj |tytuł = Bundeskanzlerin Angela Merkel Biografie |data dostępu = 2018-09-18 |opublikowany = deutsche-bundeskanzler.de |url = http://www.deutsche-bundeskanzler.de/merkel_angela.shtml}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Angela Merkel {{!}} Biography, Political Career, & Facts |czasopismo = Encyclopedia Britannica |data dostępu = 2018-09-18 |url = https://www.britannica.com/biography/Angela-Merkel |język = en}}</ref>. W 1989 r., po upadku [[Mur Berliński|Muru Berlińskiego]], zaangażowała się w powstający ruch [[Demokracja|demokratyczny]]. Pod koniec 1989 r. Merkel dołączyła się do nowej partii „Demokratischer Aufbruch” (Demokratyczny Przełom). Po pierwszych demokratycznych wyborach w [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]] pełniła funkcję zastępcy rzecznika rządu [[Lothar de Maizière|Lothara de Maizière’a]]. Po [[Zjednoczenie Niemiec|zjednoczeniu Niemiec]] w październiku 1990 i [[Wybory parlamentarne w Niemczech w 1990 roku|wyborach ogólnoniemieckich]] została deputowaną do [[Bundestag]]u oraz ministrem do spraw kobiet i młodzieży w rządzie [[Helmut Kohl|Helmuta Kohla]]. W 1994 r. została ministrem środowiska, ochrony zasobów naturalnych i bezpieczeństwa jądrowego.

==== Kariera w CDU ====
Kiedy [[Helmut Kohl]] przegrał [[Wybory parlamentarne w Niemczech w 1998 roku|wybory w 1998 r.]], Merkel zajmowała stanowisko sekretarza generalnego [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]]. W wyniku skandalu finansowego, który wybuchł wewnątrz partii, wielu prominentnych polityków CDU zostało skompromitowanych, przede wszystkim były kanclerz [[Helmut Kohl|Kohl]] oraz ówczesny przewodniczący CDU [[Wolfgang Schäuble]]. Merkel oficjalnie skrytykowała swojego byłego szefa [[Helmut Kohl|Helmuta Kohla]] i zastąpiła Schäublego na stanowisku lidera CDU, zostając jednocześnie w 2000 r. pierwszą kobietą na tym stanowisku. 30 maja 2005 została kandydatką CDU i [[Unia Chrześcijańsko-Społeczna w Bawarii|CSU]] na stanowisko [[Kanclerz federalny Niemiec|kanclerza Niemiec]]. Po zapowiedzi rezygnacji z reelekcji ogłoszonej w październiku 2018, oficjalnie przestała rządzić partią 7 grudnia 2018<ref>{{Cytuj stronę |url = https://dorzeczy.pl/swiat/86197/Koniec-ery-Angeli-Merkel-CDU-ma-nowa-szefowa.html |tytuł = Koniec ery Angeli Merkel. CDU ma nową szefową |opublikowany = dorzeczy.pl |data dostępu = 2018-12-08}}</ref>.

==== Kanclerz Niemiec ====
We wrześniu 2005 [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]] pod jej przewodnictwem wraz z [[Unia Chrześcijańsko-Społeczna w Bawarii|CSU]] wygrała [[Wybory parlamentarne w Niemczech w 2005 roku|wybory parlamentarne w Niemczech]]. Po długich negocjacjach z socjaldemokratyczną [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]] 9 października 2005 uzgodniono utworzenie [[Wielka koalicja|wielkiej koalicji]] partii CDU/CSU-SPD. Stanowisko [[Kanclerze Niemiec|kanclerza Niemiec]] przypadło Angeli Merkel, która została pierwszą w Niemczech kobietą na tym stanowisku. 22 listopada 2005 [[Bundestag]] zatwierdził Merkel na stanowisku [[Premier|kanclerza]] Niemiec.

W 2009 ponownie wygrała wybory parlamentarne. Tym razem lepszy wynik wyborczy pozwolił jej zastąpić wielką koalicję koalicją z [[Wolna Partia Demokratyczna|FDP]].

W 2013 po raz trzeci wygrała wybory parlamentarne. Jednak wskutek porażki w wyborach jej partnera koalicyjnego ([[Wolna Partia Demokratyczna|FDP]]) ponownie zawiązała koalicję z SPD (tzw. [[Wielka koalicja|wielką koalicję]]).

W 2017 w wyborach parlamentarnych odniosła po raz czwarty zwycięstwo. Wobec deklaracji SPD o zerwaniu koalicji z CDU-CSU spodziewane było zawarcie koalicji rządzącej CDU/CSU-FDP-Zieloni, tzw. [[Koalicja jamajska|koalicji jamajskiej]], jednak w listopadzie rozmowy o koalicji zostały zakończone niepowodzeniem. CDU/CSU podjęło wówczas od grudnia negocjacje z SPD<ref>{{Cytuj |autor = Bartosz T. Wieliński |tytuł = Merkel na emeryturę, polityczny chaos w kraju – co się stanie, gdy w niedzielę socjaldemokraci dadzą niemieckiej kanclerz kosza? |czasopismo = wyborcza.pl |data = 2018-01-19 |data dostępu = 2018-01-19 |url = http://wyborcza.pl/7,75399,22921198,merkel-na-emeryture-polityczny-chaos-w-kraju-co-sie-stanie.html |język = pl-PL}}</ref>. Porozumienie koalicyjne CDU, CSU i SPD zawarto jednak dopiero 12 marca 2018<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.welt.de/politik/deutschland/article174465986/169-Tage-nach-der-Wahl-GroKo-Spitzen-unterzeichnen-Koalitionsvertrag.html |tytuł = GroKo-Spitzen unterzeichnen den Koalitionsvertrag |data = 12 marca 2018 |opublikowany = welt.de |język = de |data dostępu = 2019-05-12}}</ref>, a 14 marca 2018 Bundestag zatwierdził powołanie Angeli Merkel na urząd kanclerza. Następnie dokonano zaprzysiężenia członków jej [[Czwarty rząd Angeli Merkel|czwartego rządu]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20180315161156/https://www.bundestag.de/dokumente/textarchiv/2018/kw11-de-kanzlerwahl-regierung-vereidigung/546772 |tytuł = Minister und Ministerinnen der neuen Bundesregierung vereidigt |data = 14 marca 2018 |opublikowany = bundestag.de |język = de |data dostępu = 2019-05-12}}</ref>.

W październiku 2018 ogłosiła, że nie będzie ubiegała się o reelekcję w [[Wybory parlamentarne w Niemczech w 2021 roku|wyborach parlamentarnych]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.bbc.com/news/world-europe-46020745 |tytuł = Angela Merkel to step down as German chancellor in 2021 |opublikowany = bbc.com, 29 października 2018 |język = en |data dostępu = 2021-09-16}}</ref>, zaplanowanych na 26 września 2021<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C772820%2Cniemcy-wybory-do-bundestagu-odbeda-sie-26-wrzesnia-2021-roku.html |tytuł = Niemcy: wybory do Bundestagu odbędą się 26 września 2021 roku |opublikowany = pap.pl, 9 grudnia 2020 |data dostępu = 2021-09-16}}</ref>. Ogłaszając decyzję Angela Merkel stała się pierwszym kanclerzem w powojennej historii Niemiec nieubiegającym się o ponowny wybór<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.dw.com/pl/komentarz-wy%C5%9Bcig-bez-faworyta/a-59032852 |tytuł = Komentarz: Wyścig bez faworyta |opublikowany = dw.com, 30 sierpnia 2021 |data dostępu = 2021-09-16}}</ref>.

Merkel jest porównywana często do byłej premier Wielkiej Brytanii [[Margaret Thatcher]] (obie są uznawane za silne kobiety-polityków) i z tego powodu nazywana jest ''Żelazną Dziewczynką'' (Kanclerz [[Helmut Kohl|Kohl]] zwykł mawiać o Merkel ''das Mädchen'' – dziewczynka) lub po prostu ''Angie'' (przydomek nadała jej niemiecka prasa). Angela Merkel po zaprzysiężeniu na kanclerza, wstawiła do swego gabinetu portret carycy [[Katarzyna II Wielka|Katarzyny II]] pochodzącej z Pomorza (ze Szczecina), rejonu, z którym Angela Merkel jest szczególnie związana<ref name=telegraph>{{cytuj stronę |url = http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/germany/1503746/Merkel-takes-office-as-Chancellor-but-clouds-are-already-gathering.html |tytuł = Merkel takes office as Chancellor but clouds are already gathering |nazwisko = Connolly |imię = Kate |opublikowany = [[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |data = 2005-11-23 |język = en |data dostępu = 2011-01-18}}</ref>.

===== Polityka europejska =====
[[Plik:EPPcongressWarsaw.jpg|mały|Angela Merkel na kongresie [[Europejska Partia Ludowa|EPP]] w Warszawie, 2009]]
W 2007 r. poparła inicjatywę [[Nicolas Sarkozy|Nicolasa Sarkozy’ego]] polegającą na powołaniu „[[Grupa mędrców|rady starszych]]” [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] Przemawiając podczas obchodów 50. rocznicy powstania [[Związek Wypędzonych|Związku Wypędzonych]] poparła ideę budowy [[Centrum przeciwko Wypędzeniom]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.tvn24.pl/12691,1525779,1,1,merkel-na-rocznicy-zwiazku-wypedzonych,wiadomosc.html |tytuł = Merkel na rocznicy Związku Wypędzonych |opublikowany = [[TVN24.pl]] |data = 2007-10-22 |data dostępu = 2011-01-18}}</ref>.

== Życie prywatne ==
W 1977 r. poślubiła studenta fizyki Ulricha Merkela. Małżeństwo to zakończyło się rozwodem w 1982<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.hdg.de/lemo/html/biografien/MerkelAngela/index.html |tytuł = Biographie: Angela Merkel |język = de |opublikowany = Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland |data dostępu = 2011-01-18}}</ref>. Jej drugi mąż to profesor chemii kwantowej [[Joachim Sauer]], który rzadko angażuje się w życie publiczne. Angela Merkel nie ma dzieci, ale jej mąż Joachim Sauer ma dwóch dorosłych synów<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.cbsnews.com/news/germanys-first-fella/ |tytuł = Germany’s First Fella. Angela Merkel Is Germany’s Chancellor; But Her Husband Stays Out Of The Spotlight |autor = James M Klatell |opublikowany = [[CBS|CBS News]] |data = 2006-08-09 |język = en |data dostępu = 2011-01-18}}</ref>.

Mówi biegle po angielsku i rosyjsku. W młodości planowała karierę łyżwiarki figurowej<ref>[http://wyborcza.pl/10,82983,22411276,spadochroniarz-z-brukseli-kontra-zelazna-kanclerz-kto-bedzie.html „Spadochroniarz z Brukseli” kontra „żelazna kanclerz”. Kto będzie rządził w Niemczech?]</ref>.
{{familytree/start}}
{{familytree | | | | | | | | | | | |}}
{{familytree | | | | | | | | | | | |}}
{{familytree | | | | | | | | | | | |}}
{{familytree | | | | | |ak| | | | | | | |ak=Apolonia Kaźmierczak<br />z domu Bilewicz<br />(1826–1903)<ref name="gwhaller">{{cytuj stronę |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,13607990,Dziadek_Angeli_Merkel_byl_w_armii_Hallera__Walczyl.html |tytuł = Dziadek Angeli Merkel był w armii Hallera. Walczył z Niemcami? |autor = Piotr Bojarski |data = 2013-03-22 |praca = Gazeta.pl Wiadomości |opublikowany = Gazeta Wyborcza |język = pl |data dostępu = 2013-03-24}}</ref>}}
{{familytree | | | | | | |!| | | | | | |}}
{{familytree | |lr|v|ar|y|lw| | | | | | | |lr=Ludwik Rychlicki<br />(1866–1942){{r|gwhaller}}|ar=Anna Rychlicka{{r|gwhaller}}<br />z domu Kaźmierczak<br />(1867–1943)|lw=Ludwig Wojciechowski{{r|gwhaller}}}}
{{familytree | | | | |!| | | |!| | | | | | | | | |}}
{{familytree | | | |lar| |lk|v|mk| |xx|v|gj|lar=Józef{{r|gwhaller}} (1902–1970)<br />Helena{{r|gwhaller}} (1903–1908)<br />Marianna{{r|gwhaller}} (1904–1913)<br />Jan{{r|gwhaller}} (1906–1986)|lk=Ludwig Kasner<br />(Ludwig Kazmierczak)<br />(1896–1959)|mk=Margerethe Kasner{{r|gwhaller}}<br />(Margerethe Drage (ok. 1900-))|xx=Willi Jentsch|gj=Gertrude Jentzsch<br />z domu Drange{{r|gwhaller}}}}
{{familytree | | | | |!| | | | | |!| | | | | | | |!}}
{{familytree | | | |inne| | | |hk|-|v|-|-|-|hj| | | | | |inne=inni potomkowie|hk=[[Horst Kasner]]<br />(Horst Kazmierczak)<br />(1926–2011){{r|welt}}|hj=Herlind Jentzsch (1928–2019){{r|gwhaller}}}}
{{familytree | | | | | | | | | | | | | |!| | | | | |}}
{{familytree | | | | | | | | |um|-|am|-|js| | |um=Ulrich Merkel|am='''Angela Merkel'''<br />ur. 1954| js=Joachim Sauer}}
{{familytree/end}}

== Nagrody i wyróżnienia ==
* Doktoraty honoris causa
** [[Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie|Uniwersytet Hebrajski]] (2007)<ref>{{Cytuj |tytuł = Merkel wierzy w powodzenie procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie {{!}} DW {{!}} 01.04.2007 |data dostępu = 2021-07-26 |opublikowany = Deutsche Welle (www.dw.com) |url = https://www.dw.com/pl/merkel-wierzy-w-powodzenie-procesu-pokojowego-na-bliskim-wschodzie/a-2685475 |język = pl}}</ref><ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Angela Merkel odebrała doktorat hc. Politechniki Wrocławskiej |data dostępu = 2021-07-26 |opublikowany = Nauka w Polsce |url = https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C249201%2Cangela-merkel-odebrala-doktorat-hc-politechniki-wroclawskiej.html |język = pl}}</ref>
** [[Uniwersytet w Lipsku]] (3 czerwca 2008)<ref>{{Cytuj |tytuł = Angela Merkel |data dostępu = 2021-07-26 |opublikowany = Filmweb |url = https://www.filmweb.pl/person/Angela+Merkel-643295 |język = pl}}</ref><ref name=":0" />
** [[Politechnika Wrocławska]] (25 września 2008)<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.portal.pwr.wroc.pl/75517,241.dhtml |tytuł = Tytuły doktora honoris causa nadane przez Politechnikę Wrocławską |opublikowany = portal.pwr.wroc.pl |data = |data dostępu = 23 lutego 2011}}</ref>
** [[Uniwersytet w Bernie]]
** [[Uniwersytet Telawiwski]]
** [[Uniwersytet Harvarda]] (30 maja 2019)<ref>{{Cytuj |tytuł = Angela Merkel uhonorowana doktoratem honoris causa na Harvardzie |data dostępu = 2021-07-26 |opublikowany = PolskieRadio24.pl |url = https://polskieradio24.pl/art1223_2317410}}</ref>
* [[Nagroda Karola Wielkiego]] (2008)<ref>{{encyklopedia PWN|id=2337762|tytuł=Karola Wielkiego, Międzynarodowa Nagroda – laureaci|data dostępu=2021-07-26}}</ref>

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="DeutscheWelle.Bachotek">{{cytuj stronę |url = https://www.dw.com/pl/angela-merkel-była-w-polsce-kiedy-w-berlinie-rozbijali-mur/a-55137687 |tytuł = Angela Merkel była w Polsce, kiedy w Berlinie rozbijali mur |nazwisko = Gwóźdź-Pallokat |imię = Magdalena |nazwisko2 = Domagała-Pereira |imię2 = Katarzyna |data = 2020-10-03 |opublikowany = Deutsche Welle |język = pl |data dostępu = 2021-02-02}}</ref>
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.angela-merkel.de Angela Merkel – strona prywatna]

{{Kanclerze Niemiec}}
{{Czwarty rząd Helmuta Kohla}}
{{Piąty rząd Helmuta Kohla}}
{{Grupa szablonów
|tytuł = Rządy Angeli Merkel (od 2005)
|lista =
{{Pierwszy rząd Angeli Merkel}}
{{Drugi rząd Angeli Merkel}}
{{Trzeci rząd Angeli Merkel}}
{{Czwarty rząd Angeli Merkel}}
}}
{{Przewodniczący CDU}}
{{Szefowie państw i rządów Europy}}
{{Przewodniczący Rady Europejskiej}}
{{Człowiek roku tygodnika Time}}
{{Człowiek Roku tygodnika „Wprost”}}
{{Nagroda Karola Wielkiego}}
{{Rada Europejska}}
{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Merkel, Angela}}
[[Kategoria:Niemieccy chemicy]]
[[Kategoria:Niemieccy fizycy XX wieku]]
[[Kategoria:Niemieccy fizycy XXI wieku]]
[[Kategoria:Politycy CDU]]
[[Kategoria:Deputowani Bundestagu]]
[[Kategoria:Kanclerze Niemiec]]
[[Kategoria:Niemieccy ministrowie]]
[[Kategoria:Działacze CDU (NRD)]]
[[Kategoria:Działacze FDJ (NRD)]]
[[Kategoria:Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Lipsku]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Infanta Henryka (Portugalia)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi (Norwegia)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Prezydenckim Medalem Wolności]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Słońca Peru]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Stara Płanina]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej]]
[[Kategoria:Laureaci Międzynarodowej Nagrody Karola Wielkiego]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Politechniki Wrocławskiej]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa uczelni w Izraelu]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa uczelni w Niemczech]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa uczelni w Szwajcarii]]
[[Kategoria:Ludzie roku tygodnika Wprost]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Berlinem]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Hamburgu]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1954]]

Wersja z 21:26, 26 wrz 2021

Angela Merkel
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 lipca 1954
Hamburg

Kanclerz Niemiec
Okres

od 22 listopada 2005

Przynależność polityczna

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU)

Poprzednik

Gerhard Schröder

Minister Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych
Okres

od 17 listopada 1994
do 26 października 1998

Poprzednik

Klaus Töpfer

Następca

Jürgen Trittin

Minister do spraw Kobiet i Młodzieży
Okres

od 18 stycznia 1991
do 17 listopada 1994

Poprzednik

Ursula Lehr

Następca

Claudia Nolte

Przewodnicząca CDU
Okres

od 17 lutego 2000
do 7 grudnia 2018

Przynależność polityczna

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU)

Poprzednik

Wolfgang Schäuble

Następca

Annegret Kramp-Karrenbauer

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN Order Króla Abdulaziza al Sauda I klasy (Arabia Saudyjska) Order Stara Płanina (Bułgaria) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Zasługi Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem Order Wolności (Ukraina) Order Zwycięstwa Świętego Jerzego (Gruzja) Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii II klasy[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Angela Dorothea Merkel z domu Kasner (wym. ˈaŋɡela doʀoˈte:a ˈmɛʁkl̩ ( odsłuchaj)[a]; ur. 17 lipca 1954 w Hamburgu[2]) – niemiecka fizyk, polityk[3], w latach 2000–2018 przewodnicząca Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej, od 2005 kanclerz Niemiec[2] (niem. Bundeskanzlerin). Posłanka do niemieckiego parlamentu (Bundestagu) z powiatu Vorpommern-Rügen w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie.

Według czasopisma „Forbes” była najbardziej wpływową kobietą świata (2011)[4]; Człowiek Roku tygodnika „Time” (2015)[5][6][7][8][9].

Życiorys

Rodzina, młodość i wykształcenie

Ludwik Kaźmierczak z narzeczoną ok. 1919–1920

Angela Merkel pochodzi z rodziny o częściowo polskich korzeniach. Dziadek Merkel ze strony ojca, Ludwik Marian Kaźmierczak (1896–1959), pochodził z Poznania i był nieślubnym dzieckiem Anny Kaźmierczak i Ludwika Wojciechowskiego[10]. W 1915 roku został zmobilizowany do armii niemieckiej i walczył przeciw Francji. Następnie w nieznanych okolicznościach znalazł się po drugiej stronie frontu. Służył w armii gen. Józefa Hallera. Po kapitulacji Niemiec znalazł się w Polsce, możliwe że kontynuował szlak bojowy armii Hallera w walkach przeciw Ukraińcom i bolszewikom. Po wojnie (przed 1923 r.) wyjechał z narzeczoną do Berlina[11], a w 1930 roku zdecydował się na zmianę nazwiska rodziny na Kasner[12]. Jego syn, a ojciec Angeli Merkel, Horst Kasner (ur. 6 sierpnia 1926 w Berlinie, zm. 2 września 2011), był pastorem kościoła luterańskiego, a matka, Herlind z d. Jentzsch (ur. 8 lipca 1928 w Gdańsku, zm. 10 kwietnia 2019[13]), nauczycielką łaciny i angielskiego[14]. Dziadkowie Merkel i jej matka do 1936 roku mieszkali w Elblągu[15][16], a następnie przeprowadzili się do Hamburga.

Angela Merkel dorastała w Niemieckiej Republice Demokratycznej (NRD)[14], mieszkała w Templinie, dokąd rodzina przeprowadziła się z zachodnioniemieckiego Hamburga w kilka miesięcy po jej urodzeniu. Przeprowadzka nastąpiła ze względu na objęcie przez ojca parafii w NRD. Jako pastor pracował on w Templinie do śmierci w 2011 roku. Sama Merkel po ukończeniu szkoły średniej w Templinie udała się do Lipska, gdzie studiowała[17] fizykę (1973–1978). Następnie w latach 1978–1990 pracowała w Centralnym Instytucie Chemii Fizycznej Akademii Nauk NRD (Zentralinstitut für physikalische Chemie der Akademie der Wissenschaften der DDR). W 1986 r. uzyskała doktorat z chemii fizycznej. W tym czasie kilkakrotnie przyjeżdżała do Polski, biorąc udział m.in. w Letnich Szkołach Zaawansowanych Metod Chemii Kwantowej w Bachotku[18].

Kariera polityczna

Lothar de Maizière i Angela Merkel, sierpień 1990

W młodości Angela Merkel należała do komunistycznej organizacji Wolna Młodzież Niemiecka (FDJ)[19], gdzie w latach 80. pełniła funkcję sekretarza ds. kultury[20][21]. W 1989 r., po upadku Muru Berlińskiego, zaangażowała się w powstający ruch demokratyczny. Pod koniec 1989 r. Merkel dołączyła się do nowej partii „Demokratischer Aufbruch” (Demokratyczny Przełom). Po pierwszych demokratycznych wyborach w NRD pełniła funkcję zastępcy rzecznika rządu Lothara de Maizière’a. Po zjednoczeniu Niemiec w październiku 1990 i wyborach ogólnoniemieckich została deputowaną do Bundestagu oraz ministrem do spraw kobiet i młodzieży w rządzie Helmuta Kohla. W 1994 r. została ministrem środowiska, ochrony zasobów naturalnych i bezpieczeństwa jądrowego.

Kariera w CDU

Kiedy Helmut Kohl przegrał wybory w 1998 r., Merkel zajmowała stanowisko sekretarza generalnego CDU. W wyniku skandalu finansowego, który wybuchł wewnątrz partii, wielu prominentnych polityków CDU zostało skompromitowanych, przede wszystkim były kanclerz Kohl oraz ówczesny przewodniczący CDU Wolfgang Schäuble. Merkel oficjalnie skrytykowała swojego byłego szefa Helmuta Kohla i zastąpiła Schäublego na stanowisku lidera CDU, zostając jednocześnie w 2000 r. pierwszą kobietą na tym stanowisku. 30 maja 2005 została kandydatką CDU i CSU na stanowisko kanclerza Niemiec. Po zapowiedzi rezygnacji z reelekcji ogłoszonej w październiku 2018, oficjalnie przestała rządzić partią 7 grudnia 2018[22].

Kanclerz Niemiec

We wrześniu 2005 CDU pod jej przewodnictwem wraz z CSU wygrała wybory parlamentarne w Niemczech. Po długich negocjacjach z socjaldemokratyczną SPD 9 października 2005 uzgodniono utworzenie wielkiej koalicji partii CDU/CSU-SPD. Stanowisko kanclerza Niemiec przypadło Angeli Merkel, która została pierwszą w Niemczech kobietą na tym stanowisku. 22 listopada 2005 Bundestag zatwierdził Merkel na stanowisku kanclerza Niemiec.

W 2009 ponownie wygrała wybory parlamentarne. Tym razem lepszy wynik wyborczy pozwolił jej zastąpić wielką koalicję koalicją z FDP.

W 2013 po raz trzeci wygrała wybory parlamentarne. Jednak wskutek porażki w wyborach jej partnera koalicyjnego (FDP) ponownie zawiązała koalicję z SPD (tzw. wielką koalicję).

W 2017 w wyborach parlamentarnych odniosła po raz czwarty zwycięstwo. Wobec deklaracji SPD o zerwaniu koalicji z CDU-CSU spodziewane było zawarcie koalicji rządzącej CDU/CSU-FDP-Zieloni, tzw. koalicji jamajskiej, jednak w listopadzie rozmowy o koalicji zostały zakończone niepowodzeniem. CDU/CSU podjęło wówczas od grudnia negocjacje z SPD[23]. Porozumienie koalicyjne CDU, CSU i SPD zawarto jednak dopiero 12 marca 2018[24], a 14 marca 2018 Bundestag zatwierdził powołanie Angeli Merkel na urząd kanclerza. Następnie dokonano zaprzysiężenia członków jej czwartego rządu[25].

W październiku 2018 ogłosiła, że nie będzie ubiegała się o reelekcję w wyborach parlamentarnych[26], zaplanowanych na 26 września 2021[27]. Ogłaszając decyzję Angela Merkel stała się pierwszym kanclerzem w powojennej historii Niemiec nieubiegającym się o ponowny wybór[28].

Merkel jest porównywana często do byłej premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher (obie są uznawane za silne kobiety-polityków) i z tego powodu nazywana jest Żelazną Dziewczynką (Kanclerz Kohl zwykł mawiać o Merkel das Mädchen – dziewczynka) lub po prostu Angie (przydomek nadała jej niemiecka prasa). Angela Merkel po zaprzysiężeniu na kanclerza, wstawiła do swego gabinetu portret carycy Katarzyny II pochodzącej z Pomorza (ze Szczecina), rejonu, z którym Angela Merkel jest szczególnie związana[29].

Polityka europejska
Angela Merkel na kongresie EPP w Warszawie, 2009

W 2007 r. poparła inicjatywę Nicolasa Sarkozy’ego polegającą na powołaniu „rady starszych” Unii Europejskiej Przemawiając podczas obchodów 50. rocznicy powstania Związku Wypędzonych poparła ideę budowy Centrum przeciwko Wypędzeniom[30].

Życie prywatne

W 1977 r. poślubiła studenta fizyki Ulricha Merkela. Małżeństwo to zakończyło się rozwodem w 1982[31]. Jej drugi mąż to profesor chemii kwantowej Joachim Sauer, który rzadko angażuje się w życie publiczne. Angela Merkel nie ma dzieci, ale jej mąż Joachim Sauer ma dwóch dorosłych synów[32].

Mówi biegle po angielsku i rosyjsku. W młodości planowała karierę łyżwiarki figurowej[33].

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Apolonia Kaźmierczak
z domu Bilewicz
(1826–1903)[11]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ludwik Rychlicki
(1866–1942)[11]
 
Anna Rychlicka[11]
z domu Kaźmierczak
(1867–1943)
 
Ludwig Wojciechowski[11]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Józef[11] (1902–1970)
Helena[11] (1903–1908)
Marianna[11] (1904–1913)
Jan[11] (1906–1986)
 
Ludwig Kasner
(Ludwig Kazmierczak)
(1896–1959)
 
Margerethe Kasner[11]
(Margerethe Drage (ok. 1900-))
 
Willi Jentsch
 
Gertrude Jentzsch
z domu Drange[11]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
inni potomkowie
 
 
 
Horst Kasner
(Horst Kazmierczak)
(1926–2011)[14]
 
 
 
 
 
Herlind Jentzsch (1928–2019)[11]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ulrich Merkel
 
Angela Merkel
ur. 1954
 
Joachim Sauer
 
 
 
 

Nagrody i wyróżnienia

Uwagi

  1. ↑ Także [aŋˈɡe:la doʀoˈte:a ˈmɛʁkl̩].

Przypisy

  1. ↑ Werner Faymann: „Dank für konstruktive Zusammenarbeit zwischen Deutschland und Österreich”.
  2. ↑ a b Angela Merkel [online], Encyclopedia Britannica [dostęp 2021-07-26] (ang.).
  3. ↑ Merkel Angela, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-09-17].
  4. ↑ jsat: Kanclerz Merkel najbardziej wpływową kobietą świata wg „Forbesa”. rp.pl, 2011-08-24. [dostęp 2015-12-13].
  5. ↑ Angela Merkel, Person of the year. time.com. [dostęp 2015-12-09]. (ang.).
  6. ↑ Merkel is stepping back, experts warn the coming ‘storm’ is ‘powerful’ – Business Insider [online], businessinsider.com [dostęp 2019-08-23].
  7. ↑ For years, Angela Merkel saw off all challengers. Now, she’s preparing to step aside [online], CNN [dostęp 2019-08-23].
  8. ↑ Merkel won’t seek a 5th term as German chancellor [online], AP News [dostęp 2019-08-23].
  9. ↑ As Obama Exits World Stage, Angela Merkel May Be the Liberal West’s Last Defender – The New York Times [online], nytimes.com [dostęp 2019-08-23] (ang.).
  10. ↑ Stefan Kornelius, Angela Merkel. Pani Kanclerz, Ewelina Twardoch-Raś (tłum.), Poznań: Wydawnictwo Filia grupa Termedia, 2013, ISBN 978-83-63622-35-0, OCLC 860455790.
  11. ↑ a b c d e f g h i j k l Piotr Bojarski: Dziadek Angeli Merkel był w armii Hallera. Walczył z Niemcami?. [w:] Gazeta.pl Wiadomości [on-line]. Gazeta Wyborcza, 2013-03-22. [dostęp 2013-03-24]. (pol.).
  12. ↑ Angela Merkel ma polskie korzenie. Jej dziadek pochodził z Poznania. TVN24.pl, 2013-03-14. [dostęp 2013-03-14]. (pol.).
  13. ↑ Niemcy. Zmarła matka kanclerz Angeli Merkel – WP Wiadomości [online], wiadomosci.wp.pl [dostęp 2019-04-11] (pol.).
  14. ↑ a b c Kanzlerin Angela Merkel ist zu einem Viertel Polin. welt.de, 2013-03-13. [dostęp 2013-03-13]. (niem.).
  15. ↑ Natasza Jatczyńska: Dziadkowie Angeli Merkel pochodzą z Elbląga. Polska, 2008-06-16. [dostęp 2011-01-18].
  16. ↑ Wendelin Gabrysch: Wir sind so stolz auf unsere Andzela Merkel!. BZ Online, 2005-10-16. [dostęp 2017-11-02]. (niem.).
  17. ↑ Bartosz T. Wieliński: Miasto, w którym Angela Merkel spędziła młodość. Dlaczego tak jej tu nie lubią?. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2013-09-19. [dostęp 2013-09-27]. (pol.).
  18. ↑ Magdalena Gwóźdź-Pallokat, Katarzyna Domagała-Pereira: Angela Merkel była w Polsce, kiedy w Berlinie rozbijali mur. Deutsche Welle, 2020-10-03. [dostęp 2021-02-02]. (pol.).
  19. ↑ Alexander Osang, Die Schläferin., „Der Spiegel”.
  20. ↑ Bundeskanzlerin Angela Merkel Biografie [online], deutsche-bundeskanzler.de [dostęp 2018-09-18].
  21. ↑ Angela Merkel | Biography, Political Career, & Facts, „Encyclopedia Britannica” [dostęp 2018-09-18] (ang.).
  22. ↑ Koniec ery Angeli Merkel. CDU ma nową szefową. dorzeczy.pl. [dostęp 2018-12-08].
  23. ↑ Bartosz T. Wieliński, Merkel na emeryturę, polityczny chaos w kraju – co się stanie, gdy w niedzielę socjaldemokraci dadzą niemieckiej kanclerz kosza?, „wyborcza.pl”, 19 stycznia 2018 [dostęp 2018-01-19] (pol.).
  24. ↑ GroKo-Spitzen unterzeichnen den Koalitionsvertrag. welt.de, 12 marca 2018. [dostęp 2019-05-12]. (niem.).
  25. ↑ Minister und Ministerinnen der neuen Bundesregierung vereidigt. bundestag.de, 14 marca 2018. [dostęp 2019-05-12]. (niem.).
  26. ↑ Angela Merkel to step down as German chancellor in 2021. bbc.com, 29 października 2018. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).
  27. ↑ Niemcy: wybory do Bundestagu odbędą się 26 września 2021 roku. pap.pl, 9 grudnia 2020. [dostęp 2021-09-16].
  28. ↑ Komentarz: Wyścig bez faworyta. dw.com, 30 sierpnia 2021. [dostęp 2021-09-16].
  29. ↑ Kate Connolly: Merkel takes office as Chancellor but clouds are already gathering. The Telegraph, 2005-11-23. [dostęp 2011-01-18]. (ang.).
  30. ↑ Merkel na rocznicy Związku Wypędzonych. TVN24.pl, 2007-10-22. [dostęp 2011-01-18].
  31. ↑ Biographie: Angela Merkel. Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland. [dostęp 2011-01-18]. (niem.).
  32. ↑ James M Klatell: Germany’s First Fella. Angela Merkel Is Germany’s Chancellor; But Her Husband Stays Out Of The Spotlight. CBS News, 2006-08-09. [dostęp 2011-01-18]. (ang.).
  33. ↑ „Spadochroniarz z Brukseli” kontra „żelazna kanclerz”. Kto będzie rządził w Niemczech?
  34. ↑ Merkel wierzy w powodzenie procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie | DW | 01.04.2007 [online], Deutsche Welle (www.dw.com) [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  35. ↑ a b Angela Merkel odebrała doktorat hc. Politechniki Wrocławskiej [online], Nauka w Polsce [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  36. ↑ Angela Merkel [online], Filmweb [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  37. ↑ Tytuły doktora honoris causa nadane przez Politechnikę Wrocławską. portal.pwr.wroc.pl. [dostęp 23 lutego 2011].
  38. ↑ Angela Merkel uhonorowana doktoratem honoris causa na Harvardzie [online], PolskieRadio24.pl [dostęp 2021-07-26].
  39. ↑ Karola Wielkiego, Międzynarodowa Nagroda – laureaci, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-07-26].

Linki zewnętrzne

Kanclerze Niemiec
Związek Północnoniemiecki
(1866–1871)
Bundeskanzler
Cesarstwo Niemieckie
(1871–1918)
Reichskanzler
Rzesza Niemiecka (Republika Weimarska)
(1918–1933)
Reichskanzler
III Rzesza
(1933–1945)
Reichskanzler
Republika Federalna Niemiec (1949–1990)
i zjednoczone Niemcy (Republika Federalna Niemiec) (od 1990)
Bundeskanzler
  1. ↑ a b c d e f g h i bezpartyjny
  2. ↑ a b c d e f g Zentrum
  3. ↑ a b c d e f g h i SPD
  4. ↑ a b DVP
  5. ↑ a b c d NSDAP
  6. ↑ a b c d e CDU
Czwarty rząd Helmuta Kohla (1991−1994)
Późniejsi członkowie rządu

Piąty rząd Helmuta Kohla (1994−1998)
Późniejsi członkowie rządu

Rządy Angeli Merkel (od 2005)
Pierwszy rząd Angeli Merkel (2005−2009)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

Drugi rząd Angeli Merkel (2009−2013)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

Trzeci rząd Angeli Merkel (2013–2018)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

Czwarty rząd Angeli Merkel (2018–2021)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

Przewodniczący Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (Niemcy)

Logo CDU

Przywódcy państw i premierzy rządów państw Europy
Przywódcy państw
Przywódcy państw
nieuznawanych
Premierzy rządów
Premierzy rządów
państw nieuznawanych

Mapa Europy (polityczna)

  1. ↑ a b Prezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu.
  2. ↑ Republika Kosowa jest uznawana przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ, 22 z 27 państw członkowskich UE oraz 26 z 30 państw członkowskich NATO (stan na 4 września 2020).
  3. ↑ Kolegialny organ pełniący funkcję głowy państwa i szefa rządu.
Przewodniczący Rady Europejskiej
Przewodniczący z urzędu
Stali przewodniczący

Ludzie roku tygodnika „Time”
XX wiek
XXI wiek
Człowiek Roku tygodnika „Wprost”
XX wiek
XXI wiek
  1. ↑ wspólnie z zespołem gospodarczym ministrów rządu
Laureaci nagrody Karola Wielkiego

Członkowie Rady Europejskiej
Przewodniczący Rady Europejskiej
Członkowie Rady Europejskiej (27)
Przewodniczący Komisji Europejskiej
Przedstawiciele organów Unii Europejskiej

Rada Europejska

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Angela_Merkel&oldid=64654361”