Cytryn: Różnice pomiędzy wersjami

Cytryn
	; Cytryn po oszlifowaniu
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	SiO2 (ditlenek krzemu)
Twardość w skali Mohsa	7
Przełam	muszlowy
Gęstość minerału	2,65 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	żółta do ciemnopomarańczowej
Rysa	biała lub szarawa
Połysk	szklisty, na przełamie tłusty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 19:46, 12 lis 2021

Cytryn (kwarc żółty) – kamień szlachetny, odmiana kwarcu. Należy do minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od: starofrancuskiego słowa citrin – żółty; gr. kitros = cytryna; łac. citrus = drzewo cytrusowe. Inne nazwy (niedopuszczalne w handlu) to: topaz czeski, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira.

Właściwości

Spójność: kruchy
Skupienie: ziarniste, pręcikowe, zbite

Niekiedy wytwarza formy dwubarwne, będące w części cytrynem, a w części ametystem tzw. ametryn. Tworzy prawidłowo wykształcone kryształy (najczęściej w formie szczotek krystalicznych), także skupienia zbite i ziarniste.

Występowanie

Stanowi składnik pegmatytów i utworów hydrotermalnych. Spotyka się go w geodach wśród melafirów i jako otoczaki w aluwiach rzecznych. Występuje w bogatych w krzem pegmatytach, gdzie często towarzyszą mu turmalin, beryl i mika.

Miejsca występowania: Najbardziej czyste i największe kryształy pochodzą z Campo Belo, Sete Lagoas, Minas Gerais w Brazylii. Oprócz tego na Uralu – Rosja i Madagaskarze. W innych złożach rzadko spotyka się okazy o wartości jubilerskiej: Kazachstan, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Hiszpania.

W Polsce występuje koło Jeleniej Góry i Nowej Rudy w Sudetach.

Zastosowanie

poszukiwany i ceniony przez kolekcjonerów
Ze względu na barwę jest cenionym kamieniem jubilerskim. Największe oszlifowane okazy, o masie powyżej 1150 ct znajdują się w Smithsonian Institution (USA), w tzw. kolekcji brazylijskiej.

Ciekawostki

Barwa żółta spowodowana jest obecnością małych wrostków (inkluzji) wodorotlenku żelaza.

Cytryny można otrzymywać przez wyprażanie ametystów i morionów. Przez ogrzewanie można też zmieniać barwę cytrynów, np. cytryny i ametysty z kopalni Montezuma w Brazylii stają się po podgrzaniu zielone.

Większość cytrynów znajdujących się na rynku powstała przez wyprażanie ametystu lub kwarcu dymnego. W temperaturze 470 °C brazylijski ametyst staje się jasnożółty, przy temp. 550–560 °C – ciemnobrunatny do czerwonobrunatnego. Wszystkie wyprażane cytryny wykazują czerwonawy odcień, podczas gdy naturalny cytryn jest zwykle bladożółty.

Zobacz też

złotnictwo (jubilerstwo)

Bibliografia

J.Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, 2003.
W. Schumann: Minerały świata. Alma-Press, 2003.
J.Bauer: Przewodnik Skały i minerały. Multico, 1997.
K. Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. Geologiczne, 1982.
N.Sobczak: Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Alfa, 1986.
C.Hall: Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne. Wiedza i Życie, 1996.
W.Schuman: Kamienie szlachetne i ozdobne. Alma-Press, 2004.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Minerał infobox
- | Nazwa = Cytryn
+ |nazwa                   = Cytryn
- | grafika4 = Citrin cut.jpg
+ |grafika                 = Citrin cut.jpg
- | grafika4_opis =Cytryn po oszlifowaniu
+ |opis grafiki            = Cytryn po oszlifowaniu
+ |alt grafiki             =
- | grafika5 = Citrine 1 (Russie).jpg
+ |inne nazwy              =
- | grafika5_opis =
+ |skład chemiczny         = '''SiO<sub>2</sub>''' ([[ditlenek krzemu]])
- | grafika6 = Citrine-from-brasil-rough-cristals.jpg
+ |twardość w skali Mohsa  = 7
- | grafika6_opis =Kryształy cytrynu z Brazylii
+ |przełam                 = muszlowy
- | Inne nazwy =
+ |łupliwość               =
- | Skład chemiczny = '''SiO<sub>2</sub>''' ([[ditlenek krzemu]])
+ |pokrój kryształu        =
- | Twardość w skali Mohsa = 7
+ |układ krystalograficzny =
- | Przełam = muszlowy
+ |topliwość               =
- | Łupliwość =
+ |właściwości mechaniczne =
- | Pokrój kryształu =
+ |gęstość minerału        = 2,65 g/cm³
- | Układ krystalograficzny =
+ |barwa                   = żółta do ciemnopomarańczowej
- | Topliwość =
+ |rysa                    = biała lub szarawa
- | Właściwości mechaniczne =
+ |połysk                  = szklisty, na przełamie tłusty
- | Gęstość minerału = 2,65
+ |współczynnik załamania  =
- | Barwa = żółta do ciemnopomarańczowej
+ |inne własności optyczne =
- | Rysa = biała lub szarawa
+ |postacie alotropowe     =
- | Połysk = szklisty, na przełamie tłusty
+ |szczególne własności    =
- | Współczynnik załamania =
+ |klasyfikacja Strunza    =
- | Inne własności optyczne =
+ |commons                 = Category:Citrine
- | Postacie alotropowe =
+ |wikisłownik             =
- | Szczególne własności =
- | pusty wiersz =
- | commons = Category:Citrine
 }}
+[[Plik:Citrine 1 (Russie).jpg|thumb|]]
+[[Plik:Citrine-from-brasil-rough-cristals.jpg|thumb|Kryształy cytrynu z Brazylii]]
 '''Cytryn''' (kwarc żółty) – [[Kamienie szlachetne|kamień szlachetny]], odmiana [[kwarc]]u. Należy do [[minerał]]ów rzadkich. Nazwa pochodzi od: starofrancuskiego słowa ''citrin'' – [[Barwa żółta|żółty]]; gr. ''kitros'' = cytryna; łac. ''citrus'' = drzewo cytrusowe. Inne nazwy (niedopuszczalne w handlu) to: ''[[topaz]] czeski, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira''.