Wodospady Zimnej Wody: Różnice pomiędzy wersjami
Na mapach: 49°09′55″N 20°13′20″E/49,165278 20,222222
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
nazwy - uzupełnienie |
drobne techniczne |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
{{commonscat|Studenovodské vodopády}} |
{{commonscat|Studenovodské vodopády}} |
||
'''Wodospady Zimnej Wody''' ([[język słowacki|słow.]] ''Vodopády Studeného potoka'', ''Studenovodské vodopády'', [[język niemiecki|niem.]] ''Kohlbach-Wasserfälle'', [[język węgierski|węg.]] ''Tar-pataki-vízesések'') – zespół wodospadów w [[Dolina Zimnej Wody|Dolinie Zimnej Wody]] w słowackich [[Tatry Wysokie|Tatrach Wysokich]], tuż poniżej miejsca połączenia dolin [[Dolina Małej Zimnej Wody|Małej Zimnej Wody]] i [[Dolina Staroleśna|Staroleśnej]]. Dawniej wodospady te nazywano także Wodospadami Kolbachu lub po prostu Kolbachami – było to spolszczenie niemieckiej ich nazwy Kaltbach, tzn. |
'''Wodospady Zimnej Wody''' ([[język słowacki|słow.]] ''Vodopády Studeného potoka'', ''Studenovodské vodopády'', [[język niemiecki|niem.]] ''Kohlbach-Wasserfälle'', [[język węgierski|węg.]] ''Tar-pataki-vízesések'') – zespół wodospadów w [[Dolina Zimnej Wody|Dolinie Zimnej Wody]] w słowackich [[Tatry Wysokie|Tatrach Wysokich]], tuż poniżej miejsca połączenia dolin [[Dolina Małej Zimnej Wody|Małej Zimnej Wody]] i [[Dolina Staroleśna|Staroleśnej]]. Dawniej wodospady te nazywano także Wodospadami Kolbachu lub po prostu Kolbachami – było to spolszczenie niemieckiej ich nazwy Kaltbach, tzn. „zimny potok”. W spiskoniemieckiej gwarze i jej różnych wersjach na mapach i w literaturze najbardziej rozpowszechniona była wersja Kolbach, ale istniały także nazwy Koltbach, Kaalbach, Kahlbach, Kalbach, Kohlbach. W użyciu była także nazwa Wodospady Łysianek – powstała wskutek błędnego przetłumaczenia niemieckiej Kalbach czy Kahlbach<ref name=wet>[[Witold Henryk Paryski]], [[Zofia Radwańska-Paryska]], ''[[Wielka encyklopedia tatrzańska]]'', Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, {{ISBN|83-71-04-009-1}}.</ref>. |
||
Są to niewysokie (najwyższy ma 13 metrów wysokości), ale duże siklawy, tworzone na potrójnym polodowcowym progu doliny przez potok [[Zimna Woda (dopływ Popradu)|Zimną Wodę]]. Wodospady były jednym z najstarszych celów turystyki tatrzańskiej. Rozsławione zostały przez kuracjuszy i turystów wypoczywających w [[Stary Smokowiec|Starym Smokowcu]]. Dla odwiedzających je turystów wybudowano pierwsze tatrzańskie [[Rainerowa Chatka|schronisko Rainera]] (obecnie już nie jest schroniskiem, lecz bufetem i muzeum [[nosicz]]ów). |
Są to niewysokie (najwyższy ma 13 metrów wysokości), ale duże siklawy, tworzone na potrójnym polodowcowym progu doliny przez potok [[Zimna Woda (dopływ Popradu)|Zimną Wodę]]. Wodospady były jednym z najstarszych celów turystyki tatrzańskiej. Rozsławione zostały przez kuracjuszy i turystów wypoczywających w [[Stary Smokowiec|Starym Smokowcu]]. Dla odwiedzających je turystów wybudowano pierwsze tatrzańskie [[Rainerowa Chatka|schronisko Rainera]] (obecnie już nie jest schroniskiem, lecz bufetem i muzeum [[nosicz]]ów). |
||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
* [[Mały Wodospad]] (''Malý vodopád''). |
* [[Mały Wodospad]] (''Malý vodopád''). |
||
Koryto potoku Zimna Woda w okolicy wodospadów wypełnione jest wielkimi okrąglakami granitowymi. Wodospady wybiły spadającymi kamieniami w twardej granitowej skale głębokie [[Marmit|kotły eworsyjne]]. Jeden z polskich turystów ok. 1865 roku pisał jednak o tych wodospadach: |
Koryto potoku Zimna Woda w okolicy wodospadów wypełnione jest wielkimi okrąglakami granitowymi. Wodospady wybiły spadającymi kamieniami w twardej granitowej skale głębokie [[Marmit|kotły eworsyjne]]. Jeden z polskich turystów ok. 1865 roku pisał jednak o tych wodospadach: ''„...całe Węgry cudują się nad nimi... a przecież oba nie umyły się nawet do naszej [[Siklawa|Siklawy]]”''. W rejonie wodospadów często występuje rzadki gatunek ptaka – [[pluszcz zwyczajny]] (kordusek). Przy wodospadach zdarzały się śmiertelne wypadki, szczególnie podczas robienia zdjęć. |
||
Powyżej Wodospadów Zimnej Wody na potoku [[Mała Zimna Woda]] istnieją jeszcze dwa inne wodospady. Większy z nich, znajdujący się tuż przy czerwonym szlaku [[Magistrala Tatrzańska|Magistrali Tatrzańskiej]] do [[Łomnicki Staw|Łomnickiego Stawu]] to [[Wodospad Olbrzymi]], niżej w lesie położony jest mniejszy [[Troisty Wodospad]]. Według niektórych przewodników są one także zaliczane do Wodospadów Zimnej Wody. |
Powyżej Wodospadów Zimnej Wody na potoku [[Mała Zimna Woda]] istnieją jeszcze dwa inne wodospady. Większy z nich, znajdujący się tuż przy czerwonym szlaku [[Magistrala Tatrzańska|Magistrali Tatrzańskiej]] do [[Łomnicki Staw|Łomnickiego Stawu]] to [[Wodospad Olbrzymi]], niżej w lesie położony jest mniejszy [[Troisty Wodospad]]. Według niektórych przewodników są one także zaliczane do Wodospadów Zimnej Wody. |
||
| Linia 27: | Linia 27: | ||
:* Czas przejścia ze Starego Smokowca na Siodełko: 1 h, ↓ 30 min |
:* Czas przejścia ze Starego Smokowca na Siodełko: 1 h, ↓ 30 min |
||
:* Czas przejścia z Siodełka do Chaty Rainera: 35 min w obie strony |
:* Czas przejścia z Siodełka do Chaty Rainera: 35 min w obie strony |
||
: {{szlak SVK|żółty}} – żółty szlak z [[Tatrzańska Leśna|Tatrzańskiej Leśnej]], biegnący ściśle wzdłuż potoku aż do Wielkiego Wodospadu. Czas przejścia: 1:40 h, ↓ 1:25 h<ref>{{Cytuj książkę | |
: {{szlak SVK|żółty}} – żółty szlak z [[Tatrzańska Leśna|Tatrzańskiej Leśnej]], biegnący ściśle wzdłuż potoku aż do Wielkiego Wodospadu. Czas przejścia: 1:40 h, ↓ 1:25 h<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Nodzyński |imię = Tomasz |nazwisko2 = Cobel-Tokarska |imię2 = Marta |tytuł = Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie |data = 2007 |wydawca = ExpressMap |miejsce = Warszawa |isbn = 978-83-60120-88-0}}</ref>. |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Radwańska-Paryska |imię = Zofia |nazwisko2 = Paryski |imię2 = Witold Henryk |tytuł = Wielka encyklopedia tatrzańska |miejsce = Poronin |wydawca = Wyd. Górskie |rok = 2004 |isbn = 83-7104-009-1}} |
|||
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Nyka |imię = Józef |autor link = Józef Nyka |tytuł = Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II |miejsce = Latchorzew |rok = 1998 |wydawca = Wyd. Trawers |isbn = 83-901580-8-6}} |
|||
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Barczyk |imię = Grzegorz |nazwisko2 = Jakubowski (red.) |imię2 = Ryszard |nazwisko3 = Piechowski |imię3 = Adam |nazwisko4 = Żurawska |imię4 = Grażyna |tytuł = Bedeker tatrzański |data = 2000 |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |isbn = 83-01-13184-5}} |
|||
* {{Cytuj książkę |tytuł = Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000 |miejsce = Warszawa |rok = 2005/06 |wydawca = Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka |isbn = 83-87873-36-5}} |
|||
{{Współrzędne|49°09′55″N 20°13′20″E|region:SK|umieść=na górze}} |
{{Współrzędne|49°09′55″N 20°13′20″E|region:SK|umieść=na górze}} |
||
Aktualna wersja na dzień 10:10, 29 gru 2021
Wodospady Zimnej Wody (słow. Vodopády Studeného potoka, Studenovodské vodopády, niem. Kohlbach-Wasserfälle, węg. Tar-pataki-vízesések) – zespół wodospadów w Dolinie Zimnej Wody w słowackich Tatrach Wysokich, tuż poniżej miejsca połączenia dolin Małej Zimnej Wody i Staroleśnej. Dawniej wodospady te nazywano także Wodospadami Kolbachu lub po prostu Kolbachami – było to spolszczenie niemieckiej ich nazwy Kaltbach, tzn. „zimny potok”. W spiskoniemieckiej gwarze i jej różnych wersjach na mapach i w literaturze najbardziej rozpowszechniona była wersja Kolbach, ale istniały także nazwy Koltbach, Kaalbach, Kahlbach, Kalbach, Kohlbach. W użyciu była także nazwa Wodospady Łysianek – powstała wskutek błędnego przetłumaczenia niemieckiej Kalbach czy Kahlbach[1].
Są to niewysokie (najwyższy ma 13 metrów wysokości), ale duże siklawy, tworzone na potrójnym polodowcowym progu doliny przez potok Zimną Wodę. Wodospady były jednym z najstarszych celów turystyki tatrzańskiej. Rozsławione zostały przez kuracjuszy i turystów wypoczywających w Starym Smokowcu. Dla odwiedzających je turystów wybudowano pierwsze tatrzańskie schronisko Rainera (obecnie już nie jest schroniskiem, lecz bufetem i muzeum nosiczów).
Wodospady te występują na długości ok. 1,5 km, na wysokości 1153 do 1276 m n.p.m. Kolejno od dołu są to:
- Długi Wodospad (Dlhý vodopád),
- Wielki Wodospad (Veľký vodopád),
- Skryty Wodospad (Skrytý vodopád),
- Mały Wodospad (Malý vodopád).
Koryto potoku Zimna Woda w okolicy wodospadów wypełnione jest wielkimi okrąglakami granitowymi. Wodospady wybiły spadającymi kamieniami w twardej granitowej skale głębokie kotły eworsyjne. Jeden z polskich turystów ok. 1865 roku pisał jednak o tych wodospadach: „...całe Węgry cudują się nad nimi... a przecież oba nie umyły się nawet do naszej Siklawy”. W rejonie wodospadów często występuje rzadki gatunek ptaka – pluszcz zwyczajny (kordusek). Przy wodospadach zdarzały się śmiertelne wypadki, szczególnie podczas robienia zdjęć.
Powyżej Wodospadów Zimnej Wody na potoku Mała Zimna Woda istnieją jeszcze dwa inne wodospady. Większy z nich, znajdujący się tuż przy czerwonym szlaku Magistrali Tatrzańskiej do Łomnickiego Stawu to Wodospad Olbrzymi, niżej w lesie położony jest mniejszy Troisty Wodospad. Według niektórych przewodników są one także zaliczane do Wodospadów Zimnej Wody.
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
W rejonie Wodospadów Zimnej Wody znajduje się węzeł szlaków turystycznych:
– niebieski szlak wiedzie z Tatrzańskiej Łomnicy nad Wielki Wodospad, potem w górę Zimnej Wody do Rainerowej Chatki i dalej do Doliny Staroleśnej.
- Czas przejścia z Tatrzańskiej Łomnicy do Wielkiego Wodospadu: 1:45 h, ↓ 1:30 h
- Czas przejścia od Wielkiego Wodospadu do Schroniska Zbójnickiego w Dolinie Staroleśnej: 2:30 h, ↓ 2 h
– zielony szlak ze Starego Smokowca przez Smokowieckie Siodełko (Hrebienok) do Długiego Wodospadu i dalej wzdłuż potoku do Małego Wodospadu i Schroniska Rainera.
- Czas przejścia ze Starego Smokowca na Siodełko: 1 h, ↓ 30 min
- Czas przejścia z Siodełka do Chaty Rainera: 35 min w obie strony
– żółty szlak z Tatrzańskiej Leśnej, biegnący ściśle wzdłuż potoku aż do Wielkiego Wodospadu. Czas przejścia: 1:40 h, ↓ 1:25 h[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Witold Henryk Paryski, Zofia Radwańska-Paryska, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-71-04-009-1.
- ↑ Tomasz Nodzyński, Marta Cobel-Tokarska: Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie. Warszawa: ExpressMap, 2007. ISBN 978-83-60120-88-0.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Wyd. Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
- Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13184-5.
- Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-36-5.