Cytryn: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Bibliografia: drobne redakcyjne |
|||
| Linia 57: | Linia 57: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{cytuj |
* {{cytuj | autor = [[Jerzy Żaba]] | tytuł = Ilustrowany słownik skał i minerałów | data = 2003 | isbn = 83-7183-174-9 | miejsce = Katowice | wydawca = Videograf II | oclc = 749479172}} |
||
* {{cytuj |
* {{cytuj | autor = Walter Schumann | tytuł = Minerały świata | data = 2003 | isbn = 83-7020-313-2 | miejsce = Warszawa | wydawca = Alma-Press | oclc = 69626441}} |
||
* {{cytuj |
* {{cytuj | autor = Jaroslav Bauer | tytuł = Skały i minerały. Przewodnik | data = 1997 | isbn = 83-7073-050-7 | miejsce = Warszawa | wydawca = Multico | oclc = 69557360}} |
||
* {{cytuj |
* {{cytuj |autor=K. Maślankiewicz|tytuł=Kamienie szlachetne|wydawca=Wyd. Geologiczne|data=1982}} |
||
* {{cytuj |
* {{cytuj |autor=N. Sobczak|tytuł=Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych|wydawca=Alfa|data=1986}} |
||
* {{cytuj |
* {{cytuj | autor = Cally Halltytuł = Klejnoty. Kamienie szlachetne i ozdobne | data = 1996 | isbn = 83-86805-02-1 | miejsce = Warszawa | wydawca = Wiedza i Życie | oclc = 751197018}} |
||
* {{cytuj |
* {{cytuj | autor = Walter Schumann | tytuł = Kamienie szlachetne i ozdobne | data = 2004 | isbn = 83-7020-324-8 | miejsce = Warszawa | wydawca = Alma-Press | oclc = 69313468}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
Wersja z 23:56, 23 mar 2022
 Cytryn po oszlifowaniu | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
SiO2 (ditlenek krzemu) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
7 |
| Przełam |
muszlowy |
| Gęstość minerału |
2,65 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
żółta do ciemnopomarańczowej |
| Rysa |
biała lub szarawa |
| Połysk |
szklisty, na przełamie tłusty |
.jpg)
Cytryn (kwarc żółty) – kamień szlachetny, odmiana kwarcu. Należy do minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od: starofrancuskiego słowa citrin – żółty; gr. kitros = cytryna; łac. citrus = drzewo cytrusowe. Inne nazwy (niedopuszczalne w handlu) to: topaz czeski, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira.
Właściwości
Niekiedy wytwarza formy dwubarwne, będące w części cytrynem, a w części ametystem tzw. ametryn. Tworzy prawidłowo wykształcone kryształy (najczęściej w formie szczotek krystalicznych), także skupienia zbite i ziarniste.
Występowanie
Stanowi składnik pegmatytów i utworów hydrotermalnych. Spotyka się go w geodach wśród melafirów i jako otoczaki w aluwiach rzecznych. Występuje w bogatych w krzem pegmatytach, gdzie często towarzyszą mu turmalin, beryl i mika.
Miejsca występowania: Najbardziej czyste i największe kryształy pochodzą z Campo Belo, Sete Lagoas, Minas Gerais w Brazylii. Oprócz tego na Uralu – Rosja i Madagaskarze. W innych złożach rzadko spotyka się okazy o wartości jubilerskiej: Kazachstan, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Hiszpania.
W Polsce występuje koło Jeleniej Góry i Nowej Rudy w Sudetach.
Zastosowanie
- Ze względu na barwę jest cenionym kamieniem jubilerskim. Największe oszlifowane okazy, o masie powyżej 1150 ct znajdują się w Smithsonian Institution (USA), w tzw. kolekcji brazylijskiej
- Oferowany jest jako talizman, mający jakoby zwalczać „negatywną energię” oraz zwiększać optymizm[1].
Ciekawostki
- Barwa żółta spowodowana jest obecnością małych wrostków (inkluzji) wodorotlenku żelaza.
- Cytryny można otrzymywać przez wyprażanie ametystów i morionów. Przez ogrzewanie można też zmieniać barwę cytrynów, np. cytryny i ametysty z kopalni Montezuma w Brazylii stają się po podgrzaniu zielone.
- Większość cytrynów znajdujących się na rynku powstała przez wyprażanie ametystu lub kwarcu dymnego. W temperaturze 470 °C brazylijski ametyst staje się jasnożółty, przy temp. 550–560 °C – ciemnobrunatny do czerwonobrunatnego. Wszystkie wyprażane cytryny wykazują czerwonawy odcień, podczas gdy naturalny cytryn jest zwykle bladożółty.
Przypisy
Bibliografia
- Jerzy Żaba, Ilustrowany słownik skał i minerałów, Katowice: Videograf II, 2003, ISBN 83-7183-174-9, OCLC 749479172.
- Walter Schumann, Minerały świata, Warszawa: Alma-Press, 2003, ISBN 83-7020-313-2, OCLC 69626441.
- Jaroslav Bauer, Skały i minerały. Przewodnik, Warszawa: Multico, 1997, ISBN 83-7073-050-7, OCLC 69557360.
- K. Maślankiewicz, Kamienie szlachetne, Wyd. Geologiczne, 1982.
- N. Sobczak, Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych, Alfa, 1986.
- Cally Halltytuł = Klejnoty. Kamienie szlachetne i ozdobne, {{{tytuł}}}, Warszawa: Wiedza i Życie, 1996, ISBN 83-86805-02-1, OCLC 751197018.
- Walter Schumann, Kamienie szlachetne i ozdobne, Warszawa: Alma-Press, 2004, ISBN 83-7020-324-8, OCLC 69313468.