Mateusz Cygański: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
informacje o tresci dziela, analogia do Hohenstaufa |
poprawa linków |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Mateusz Cygański''' ([[XVI w.]], data urodzin i śmierci nieznana) – autor pierwszego dzieła o [[ptaki|ptakach]] w języku polskim pt. ''Myślistwo ptasze, w którym się opisuje sposób dostawania wszelakiego ptaka'', wydrukowanego w [[Kraków|Krakowie]] w [[1584]] roku, zapomnianego i odkrytego w [[1836]]. Z jego dzieł wynika że był namiętnym myśliwym, który większość swojego życia spędził na [[Mazowsze|Mazowszu]]. Pochodził ze wsi [[Cygany]] (obecnie woj.łódzkie, powiat kutnowski). ''Myślistwo ptasze'' to jeden z najstarszych zabytków języka polskiego. |
'''Mateusz Cygański''' ([[XVI w.]], data urodzin i śmierci nieznana) – autor pierwszego dzieła o [[ptaki|ptakach]] w języku polskim pt. ''Myślistwo ptasze, w którym się opisuje sposób dostawania wszelakiego ptaka'', wydrukowanego w [[Kraków|Krakowie]] w [[1584]] roku, zapomnianego i odkrytego w [[1836]]. Z jego dzieł wynika że był namiętnym myśliwym, który większość swojego życia spędził na [[Mazowsze|Mazowszu]]. Pochodził ze wsi [[Cygany]] (obecnie woj.łódzkie, powiat kutnowski). ''Myślistwo ptasze'' to jeden z najstarszych zabytków języka polskiego. |
||
''Myślistwo ptasze'' nie jest typowym dziełem [[ornitologia|ornitologicznym]] w dzisiejszym znaczeniu, a traktuje o różnych sposobach [[polowanie|polowania]] na ptaki i z ptakami. Jest to też pierwszy traktat w języku polskim o [[sokolnictwo|sokolnictwie]]. W wiekach średnich [[łowiectwo]] i [[zoologia]], a także [[ornitologia]] i [[sokolnictwo]], nie były jeszcze odrębne i normą były traktaty łączące wiedzę zoologiczną z łowiecką. Najbardziej znanym przykładem jest [[ |
''Myślistwo ptasze'' nie jest typowym dziełem [[ornitologia|ornitologicznym]] w dzisiejszym znaczeniu, a traktuje o różnych sposobach [[polowanie|polowania]] na ptaki i z ptakami. Jest to też pierwszy traktat w języku polskim o [[sokolnictwo|sokolnictwie]]. W wiekach średnich [[łowiectwo]] i [[zoologia]], a także [[ornitologia]] i [[sokolnictwo]], nie były jeszcze odrębne i normą były traktaty łączące wiedzę zoologiczną z łowiecką. Najbardziej znanym przykładem jest [[De arte venandi cum avibus]] - słynny traktat ornitologiczny i sokolniczy cesarza [[Fryderyk II Hohenstauf|Fryderyka II von Hohenstauffen]] z XIII wieku. |
||
Mateusz Cygański w swoim dziele wymienia wszystkie [[gatunek (biologia)|gatunki]] [[ptaki|ptaków]] występujących w Polsce według porządku [[alfabet]]ycznego nazywając je "narodami". Każdy gatunek scharakteryzowany jest na początku w formie rymowanego wiersza, niekiedy tak dobrze, że od razu, nie patrząc na rycinę i nagłówek, natychmiast domyślamy się o jakim ptaku była mowa, a czasami opis jest bardzo niejasny i zupełnie niezrozumiały np.: |
Mateusz Cygański w swoim dziele wymienia wszystkie [[gatunek (biologia)|gatunki]] [[ptaki|ptaków]] występujących w Polsce według porządku [[alfabet]]ycznego nazywając je "narodami". Każdy gatunek scharakteryzowany jest na początku w formie rymowanego wiersza, niekiedy tak dobrze, że od razu, nie patrząc na rycinę i nagłówek, natychmiast domyślamy się o jakim ptaku była mowa, a czasami opis jest bardzo niejasny i zupełnie niezrozumiały np.: |
||
Wersja z 23:50, 23 lut 2008
Mateusz Cygański (XVI w., data urodzin i śmierci nieznana) – autor pierwszego dzieła o ptakach w języku polskim pt. Myślistwo ptasze, w którym się opisuje sposób dostawania wszelakiego ptaka, wydrukowanego w Krakowie w 1584 roku, zapomnianego i odkrytego w 1836. Z jego dzieł wynika że był namiętnym myśliwym, który większość swojego życia spędził na Mazowszu. Pochodził ze wsi Cygany (obecnie woj.łódzkie, powiat kutnowski). Myślistwo ptasze to jeden z najstarszych zabytków języka polskiego.
Myślistwo ptasze nie jest typowym dziełem ornitologicznym w dzisiejszym znaczeniu, a traktuje o różnych sposobach polowania na ptaki i z ptakami. Jest to też pierwszy traktat w języku polskim o sokolnictwie. W wiekach średnich łowiectwo i zoologia, a także ornitologia i sokolnictwo, nie były jeszcze odrębne i normą były traktaty łączące wiedzę zoologiczną z łowiecką. Najbardziej znanym przykładem jest De arte venandi cum avibus - słynny traktat ornitologiczny i sokolniczy cesarza Fryderyka II von Hohenstauffen z XIII wieku.
Mateusz Cygański w swoim dziele wymienia wszystkie gatunki ptaków występujących w Polsce według porządku alfabetycznego nazywając je "narodami". Każdy gatunek scharakteryzowany jest na początku w formie rymowanego wiersza, niekiedy tak dobrze, że od razu, nie patrząc na rycinę i nagłówek, natychmiast domyślamy się o jakim ptaku była mowa, a czasami opis jest bardzo niejasny i zupełnie niezrozumiały np.:
- Między błotami swój żywot prowadzi
- Kulig, na długich przeto nogach chodzi.
- Nie wdzięcznym, ale głośnym krzyczy głosem,
- Pokiwając na wsze strony nosem".
W odniesieniu do ptaków drapieżnych używanych w sokolnictwie opisuje także pokrótce metody ich układania i polowania z już ułożonymi ptakami.
Czasami, czytając jego dzieło, odnośni się wrażenie, że Myślistwo ptasze napisane zostało bardzo nieudolnym stylem, lecz należy wziąć pod uwagę fakt, że Mateusz Cygański był analfabetą i cały tekst dyktował pisarzowi, a tym samym nie mógł kontrolować napisanego tekstu. Myślistwo ptasze opatrzone jest licznymi rysunkami zaczerpniętymi z innych opracowań. Obecnie dzieło Mateusza Cygańskiego ma wartość tylko historyczną.