Kalendarium historii Polski

Przed X wiekiem n.e. (prehistoria i prahistoria ziem polskich)

V

Czas	Wydarzenie
Ok. 450 tys. lat p.n.e.	Pierwsze ślady łowców-zbieraczy z gatunku homo erectus na ziemiach polskich odkryte w Trzebnicy pod Wrocławiem i w Rusku pod Strzegomiem.
Ok. 300 – 100 tys. lat p.n.e.	Neandertalska kultura aszelska, czyli kultura pięściaków na terenach Śląska i Małopolski.
Ok. 250 – 40 tys. lat p.n.e.	Neandertalska kultura mustierska na terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i kultura prądnicko-mikocka na terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i całej Wyżynie Małopolskiej.
Ok. 200 – 35 tys. lat p.n.e.	Paleolityczne obozowiska łowców-zbieraczy z gatunku homo neandertalensis w Polsce, m.in. w okolicach dzisiejszego Radomia i Krakowa.
Ok. 70 – 35 tys. lat p.n.e.	Zanik śladów pobytu człowieka wskutek silnego ochłodzenia klimatu.
Ok. 35 – 20 tys. lat p.n.e.	Pierwsi przedstawiciele homo sapiens, zaludnienie Mazowsza, reprezentanci kultury oryniackiej i kultury graweckiej w Małopolsce.
Ok. 20 – 12 tys. lat p.n.e.	Ostatnie zlodowacenie na ziemiach polskich, zwane zlodowaceniem bałtyckim lub północnopolskim, i ponownie wyludnienie ziem polskich.
Ok. 12 tys. lat p.n.e.	Ocieplenie się klimatu po ostatnim zlodowaceniu. Ekspansja licznych grup łowców reniferów. Pojawienie się ludzi na Pomorzu i w Wielkopolsce.
Ok. 8 tys. lat p.n.e.	Początek mezolitu na ziemiach polskich, okresu pomiędzy wycofaniem się lodowca a pojawieniem rolnictwa. Rozwój kultury komornickiej na Dolnym Śląsku i w Wielkopolsce.
Ok. 7 – 4 tys. lat p.n.e.	Późnomezolityczna kultura janisławicka i chojnicko-pieńkowska na terenach Pomorza, Kujaw i Mazowsza. ok. 6 – 4 tys. lat p.n.e. – początek neolitu na ziemiach polskich. Początki rolnictwa i hodowli zwierząt.
Ok. 3,5 tys. lat p.n.e.	Neolit objął tereny całej Polski. Początek kultury pucharów lejkowatych, nazwanej tak od kształtu naczyń o lejkowato pochylonych brzegach.
Ok. 2800 – 1800 r. p.n.e.	Rozwój kultury ceramiki sznurowej na ziemiach polskich.
Ok. 2700 – 2000 r. p.n.e.	Rozwój kultury amfor kulistych na ziemiach polskich.
Ok. 2200 – 1800 r. p.n.e.	Początek epoki brązu na ziemiach polskich.
2200 – 1700 r. p.n.e.	Rozwój kultury unietyckiej na Śląsku.
2000 – 1600 r. p.n.e.	Rozkwit mierzanowickiej kultury brązu w rejonie górnej Wisły.
Ok. 1700 r. p.n.e.	Epoka brązu objęła tereny całej Polski.
Ok. 1700 – 300 r. p.n.e.	Rozwój kultury łużyckiej, zwanej także kulturą pól popielnicowych, na ziemiach polskich.
Ok. 1000 r. p.n.e.	Pierwsze grody obronne, głównie na terenach Śląska.
Ok. 900 r. p.n.e.	Pojawienie się ludów czarnomorskich na terenach Małopolski i Śląska.
Ok. 750 r. p.n.e.	Początek epoki żelaza i kultury halsztackiej na ziemiach polskich.
VIII w. p.n.e.	Złoty wiek kultury łużyckiej. Jej przykładem jest powstała około 740 r. p.n.e. osada obronna w Biskupinie.
Ok. 700 r. p.n.e.	Początki handlu bursztynem.
Ok. 500 r. p.n.e.	Kształtuje się kultura wejherowsko-krotoszyńska, zwana też pomorską.
IV – II w. p.n.e.	Pojawienie się Celtów na południowych ziemiach polskich. Ich ośrodkami były m.in. Ślęża, Święty Krzyż i Góra Świętej Anny.
III w. p.n.e.	Początek rozwoju kultury przeworskiej.
I – V w. n.e.	Wpływy cywilizacji rzymskiej na ziemiach polskich.
54 – 68 r. n.e.	Wyprawa rzymskiego ekwity po bursztyn nad Morze Bałtyckie, pierwsze wzmianki o Kaliszu.
I – II w. n.e.	Według rzymskich podań, ziemie między Wisłą i Odrą zamieszkiwali Lugiowie.
I – III w. n.e.	Szczyt rozkwitu kultury przeworskiej.
I – IV w. n.e.	Wandalowie ze Skandynawii zajęli tereny między górną Odrą a Dunajem, później zostali wyparci przez Gotów.
III – IV w. n.e.	Wędrówka Gotów przez ziemie polskie.
III – VI w. n.e.	Okres wędrówek ludów, które przyczyniły się do upadku kultury przeworskiej.
IV – V w. n.e.	Najazdy Hunów wyparły Gotów z ziem polskich.
V w. n.e.	Osiedlanie się pierwszych plemion słowiańskich przybyłych z terenów Ukrainy na ziemiach polskich.
VIII w. n.e.	Pierwsze organizacje państwowe (państwo Wiślan).
II poł. IX w.	Śląsk i część Małopolski (tereny Wiślan) w granicach Państwa Wielkomorawskiego.
Koniec IX w.	Pierwsze zapiski o plemionach zamieszkujących ziemie Polskie (gł.południowe i zachodnie tereny).
II poł. IX w. – I poł. X w.	Pierwsi, legendarni władcy Polan – Piastowie (Ziemowit, Lestek, Siemomysł).

Wieki X-XII do roku 1138 (państwo pierwszych Piastów)

• ok. 960-992 – panowanie Mieszka I.
  • 963-965 – dwukrotne zwycięstwo saskiego możnego Wichmana, sprzymierzonego z Wieletami, nad wojskami Mieszka I.
  • 964-965 – walki Mieszka I z Pomorzanami.
  • 965 – ślub Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy.
  • 965 – pierwsze informacje kupca żydowskiego Ibrahima ibn Jakuba o mieście "Karako" – Krakowie, należącym do Czech.
  • 966 – chrzest Polski.
  • 967 – zwycięstwo Mieszka I nad Wichmanem. Początek podboju Pomorza.
  • 967 – narodziny Bolesława Chrobrego.
  • 968 – utworzenie biskupstwa misyjnego w Poznaniu z pierwszym biskupem Jordanem.
  • 972 – bitwa pod Cedynią.
  • 973 – sąd cesarski między Mieszkiem i Hodonem. Bolesław Chrobry zakładnikiem w Niemczech.
  • 974 – poparcie przez Mieszka Henryka Kłótnika w walce o tron niemiecki.
  • 977 – śmierć Dobrawy.
  • 979 – nieudana wyprawa cesarska na Mieszka.
  • 978-980 – ślub Mieszka i Ody.
  • 981 – książę kijowski Włodzimierz Wielki zajął Grody Czerwieńskie.
  • 983 – śmierć Ottona II i elekcja Ottona III na króla Niemiec. Mieszko ponownie poparł jego kontrkandydata, Henryka Kłótnika.
  • 985 – Mieszko posiłkował wyprawę niemiecką przeciwko Wieletom.
  • 986 – Mieszko uznał zwierzchność Ottona III.
  • 987-989 – ślub Chrobrego z Emnildą.
  • 990 – odebranie Czechom Śląska, przyłączenie Małopolski do państwa Mieszka I.
  • 990 – narodziny Mieszka II Lamberta.
  • ok. 991 – Dagome iudex.
  • 992 – śmierć Mieszka.
• 992-1025 – panowanie Bolesława Chrobrego.
  • 995 – książę polski Bolesław Chrobry wsparł cesarza Ottona III w jego wyprawie przeciwko Obodrytom.
  • 997 – Misja i śmierć św. Wojciecha.
  • 999 – papież Sylwester II kanonizował biskupa Pragi Wojciecha i ustanowił arcybiskupstwo w Gnieźnie. Pierwszym arcybiskupem został Radzim Gaudenty.
  • 1000, 7 marca – zjazd gnieźnieński.
  • 1002 – śmierć Ottona III i wybór Henryka II na króla Niemiec.
  • 1002-1018 – wojny z Cesarstwem Niemieckim:
    • 1002-1005 – pierwsza wojna.
      • 1002 – Bolesław Chrobry zajął Milsko, Łużyce i Miśnię (z której ustąpił).
      • 1002 – zjazd w Merseburgu i zamach na Bolesława Chrobrego.
    • 1007-1013 – druga wojna.
    • 1015-1018 – trzecia wojna.
      • 1017 – bezskuteczne oblężenie Niemczy przez cesarza Henryka II.
      • 1018, 30 stycznia – pokój w Budziszynie. Na jego mocy Milsko i Łużyce pozostały przy Polsce.
  • 1003 – interwencje Bolesława Chrobrego w Pradze.
  • 1003-1004 – Bolesław Chrobry księciem Czech. Unia personalna z Czechami.
  • 1007 lub 1018 – uniezależnienie się Pomorza Zachodniego.
  • 1013 – wyprawa Chrobrego na Ruś Kijowską.
  • 1013 – Mieszko II złożył hołd Henrykowi II i poślubił Rychezę.
  • 1016 – narodziny Kazimierza Odnowiciela.
  • 1018 – pokój w Budziszynie.
  • 1018 – udana wyprawa na Kijów, przyłączenie Grodów Czerwieńskich.
  • 1025, 18 kwietnia – koronacja Bolesława Chrobrego, pierwszego króla Polski.
  • 1025, 17 czerwca – śmierć Bolesława Chrobrego.
• 1025-1031 – pierwsze panowanie Mieszka II Lamberta.
  • 1025, 25 grudnia – koronacja królewska Mieszka II.
  • 1026 – oddanie Kazimierza Odnowiciela do szkoły klasztornej.
  • 1029 – Mieszko II po zawarciu sojuszu z Wieletami, zwanymi też Lucicami (poganami zamieszkującymi Połabie), odparł atak cesarza niemieckiego Konrada II.
  • 1029-1031 – utrata na rzecz księcia czeskiego Udalryka (Oldrzycha) zajętych przez niego Moraw i Słowacji.
  • 1030 – najazd odwetowy Mieszka II na Saksonię za atak Konrada II dokonany w 1029 r.
  • 1031 – jednoczesne najazdy cesarza niemieckiego Konrada II (utrata Milska i Łużyc) i księcia ruskiego Jarosława Mądrego (utrata Grodów Czerwieńskich), ucieczka Mieszka II do Czech, na tronie polskim zasiadł popierany przez Jarosława Mądrego brat Mieszka II – Bezprym.
• 1031-1032 – panowanie Bezpryma (Mieszko II w więzieniu w Czechach).
  • 1032 – zabójstwo popełnione na Bezprymie.
• 1032 – zjazd w Merseburgu.
  • Mieszko II zrzekł się tytułu królewskiego i złożył hołd cesarzowi Konradowi II.
  • podział Polski na dzielnice.
• 1032-1034 – drugie panowanie Mieszka II.
  • 1032 – powrót Mieszka II do Polski.
  • 1033 – Mieszko II zjednoczył Polskę.
  • 1034 – powrót Kazimierza Odnowiciela do Polski.
  • 1034, 10 maja – śmierć Mieszka II.
• 1034 – prawdopodobnie krótkie rządy Kazimierza I Odnowiciela, zakończone jego ucieczką na Węgry.
• 1034-1039 – rozpad Państwa Polskiego.
• 1037 – wybuch powstania przeciwko duchowieństwu i możnym oraz reakcja pogańska.
• 1038 – najazd Brzetysława I.
• 1039-1058 – panowanie Kazimierza I Odnowiciela.
  • 1039 – powrót do kraju Kazimierza I Odnowiciela, odtworzenie Państwa Polskiego (składającego się z Wielkopolski, Małopolski, Kujaw oraz ziem sieradzko-łęczyckiej i lubuskiej).
  • 1040 – Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę Polski z Gniezna do Krakowa.
  • 1041 – małżeństwo Kazimierza z Dobroniegą.
  • 1041 – pierwsza wspólna polsko-ruska wyprawa na Mazowsze.
  • ok. 1042 – urodził się Bolesław II Szczodry.
  • ok. 1043 – Władysław I Herman.
  • 1046 – odnowienie biskupstwa w Krakowie.
  • 1047 – pokonanie Miecława (Masława), przyłączenie Mazowsza i być może Pomorza Gdańskiego.
  • 1050 – odzyskanie Śląska oraz Pomorza (powrót do granic zbliżonych do roku 992).
  • 1054 – mediacja cesarska w Kwedlinburgu w sprawie Śląska. Henryk III orzekł pozostanie Śląska przy Polsce w zamian za coroczny trybut na rzecz Czech.
  • 1058 – śmierć Kazimierza Odnowiciela.
• 1058-1079 – panowanie Bolesława II Szczodrego.
  • 1058 – Władysław objął władzę nad dzielnicą mazowiecką.
  • 1060 – Bolesław II wsparł księcia Belę w powrocie na Węgry i uderzył na Czechy.
  • 1060 – Pomorze Gdańskie zrzuciło zależność od Polski.
  • 1063 – druga interwencja Śmiałego na Węgrzech na rzecz Beli.
  • 1064 – odbudowa katedry gnieźnieńskiej.
  • 1069 – Bolesław II Szczodry zbrojnie wprowadził na tron kijowski wygnanego z Rusi księcia Izjasława.
  • 1069 – udział polskich oddziałów w wyprawie duńskiego króla Swena Estrydsena na Anglię.
  • 1069 – narodziny syna Bolesława Szczodrego – Mieszka.
  • 1070 – konflikt z Czechami.
  • po 1070 – narodziny Zbigniewa.
  • 1071 – zjazd w Miśni. Henryk IV nakazał Bolesławowi II ponowić płacenie Czechom trybutu ze Śląska.
  • 1072 – atak Bolesława Szczodrego na Czechy.
  • 1076, 25 grudnia – koronacja królewska Bolesława Szczodrego.
  • 1077 – wyprawy na Węgry i Ruś. Początek niepokojów wewnętrznych w Polsce.
  • 1079 – śmierć biskupa Stanisława.
  • 1079 – bunt przeciwko Bolesławowi Szczodremu, wygnanie króla na Węgry.
• 1079-1102 – panowanie Władysława I Hermana.
  • ok. 1080 – ślub Władysława Herman z Judytą, córką księcia Czech Wratysława II.
  • 1081 lub 1082 – śmierć Bolesława II Szczodrego.
  • 1088 – ślub Władysława Herman z Judytą Marią niemiecką.
  • 1093 – pierwszy bunt Zbigniewa.
  • 1097 – bunt Zbigniewa i Bolesława przeciw ojcu, Hermanowi.
  • 1100 – drugie wystąpienie braci przeciw ojcu.
  • 1102, 4 czerwca – śmierć Władysława Hermana.
• 1102-1106 – panowanie Bolesława Krzywoustego na południu (Śląsk i Małopolska) i Zbigniewa na północy (Wielkopolska, Kujawy i Mazowsze).
• 1106-1138 – panowanie Bolesława Krzywoustego.
  • 1113-1116 – powstanie kroniki Galla Anonima.
  • 1138 – śmierć Bolesława Krzywoustego. Początek dwuwiekowego rozbicia dzielnicowego Polski w wyniku postanowień testamentu Krzywoustego.

.

Wieki XII-XIV (czas rozbicia dzielnicowego)

• 1138-1146 – Władysław II Wygnaniec princepsem.
• 1146 – bunt juniorów i wypędzenie Władysława Wygnańca. Godność princepsa przejął Bolesław IV Kędzierzawy.
• 1146-1173 – Bolesław IV Kędzierzawy princepsem.
• 1150 – książę Albrecht Niedźwiedź utworzył Marchię Brandenburską na terenach odebranych Słowianom połabskim.
• 1152 – biskup płocki Aleksander z Malonne ufundował drzwi płockie.
• 1154 – wyprawa księcia Henryka Sandomierskiego do Jerozolimy.
• 1157 – wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy do Polski w celu przywrócenia rządów Władysława Wygnańca. Bolesław Kędzierzawy złożył cesarzowi hołd lenny.
• 1173-1177 – Mieszko III Stary princepsem.
• 1177-1194 – Kazimierz II Sprawiedliwy princepsem.
• 1180 – zjazd książąt piastowskich w Łęczycy.
• 1194 – śmierć Kazimierza Sprawiedliwego.
• 1195 – panowie małopolscy odparli pod Mozgawą wyprawę Mieszka Starego na Kraków.
• 1198 – ugoda Mieszka Starego z możnowładcami małopolskimi, na mocy której książę przejął tron krakowski.
• 1202 – śmierć Mieszka Starego. Władzę w Krakowie przejął na krótko jego syn Władysław Laskonogi, ale stracił tron na rzecz Leszka Białego.
• 1202-1238 – rządy Henryka I Brodatego na Śląsku.
• 1211 – książę Henryk Brodaty dokonał lokacji na prawie magdeburskim Złotoryji. Była to pierwsza na ziemiach polskich lokacja na prawie niemieckim.
• 1215 – przywilej wolborski książąt dzielnicowych dla duchowieństwa.
• 1220 – wielki najazd Prusów na Mazowsze i ziemię chełmińską.
• ok. 1220 – kronika Wincentego Kadłubka.
• 1222-1223 – wyprawy krzyżowe Leszka Białego, Henryka Brodatego i książąt pomorskich na Prusów.
• 1223 – klęska książąt ruskich w bitwie z Mongołami nad rzeką Kałką.
• 1224 – król węgierski Andrzej II wypędził Krzyżaków z ziemi Borsa.
• 1226 – początek rokowań Konrada I mazowieckiego z Krzyżakami w sprawie ich osiedlenia na pograniczu mazowiecko-pruskim.
  • 1228 – Konrad mazowiecki nadał Krzyżakom ziemię chełmińską.
• 1227 – zjazd w Gąsawie. Zamordowanie Leszka Białego przez ludzi księcia Władysława Odońca.
• 1228 – Władysław Laskonogi wydał pierwszy przywilej dla rycerstwa małopolskiego (uważany za pierwszy przywilej nadany rycerstwu na ziemiach polskich).
• 1230 – bulla papieża Grzegorza IX potwierdzająca nadania i przywileje dla Krzyżaków, którzy osiedlają się nad Wisłą.
• 1232-1238 – panowanie Henryka I Brodatego w Małopolsce.
• 1232-1234 – we Wrocławiu powstał pierwszy w Polsce klasztor franciszkanów.
• 1234 – wielka wyprawa krzyżacko-polska na Prusów. Krzyżacy sfałszowali tak zwany dokument kruszwicki, twierdząc, że Konrad mazowiecki oddał im wszelkie zdobycze w Prusach jako darowiznę.
• 1236 – bitwa pod Szawlami. Klęska wojsk zakonu kawalerów mieczowych w starciu z Litwinami.
• 1237 – połączenie zakonu kawalerów mieczowych z Krzyżakami.
• 1237-1240 – najazd Mongołów na Ruś. Mongołowie narzucają zwierzchnictwo książętom ruskim.
• 1238-1241 – panowanie Henryka Pobożnego na Śląsku i w Małopolsce.
• 1241 – najazd Mongołów na Małopolskę i Śląsk.
  • 1241, 9 kwietnia – bitwa pod Legnicą. W bitwie zginął Henryk Pobożny.
• 1242 – klęska Krzyżaków w bitwie z siłami Nowogrodu Wielkiego na jeziorze Pejpus.
• 1247 – śmierć Konrada mazowieckiego.
• 1248-1255 – wojny śląskie między synami Henryka Pobożnego, podział dzielnicy na kilka księstw.
• 1249-1252 – Marchia Brandenburska przejęła ziemię lubuską.
• 1251-1255 – książę Mendog zjednoczył państwo litewskie.
• 1253, 8 września – papież Innocenty IV kanonizował biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa, zamordowanego w 1079 roku na rozkaz króla Bolesława Szczodrego.
• 1259-1260 – drugi najazd Mongołów (Tatarów) na ziemie polskie.
• 1267 – papież Klemens IV kanonizował księżnę śląską Jadwigę, żonę Henryka Pobożnego.
• 1279 – rządy Leszka Czarnego w Krakowie, Sandomierzu i Łęczycy.
• 1287 – układ sukcesyjny między księciem wielkopolskim Przemysłem II, gdańskim Mściwojem II i zachodniopomorskim Bogusławem IV.
• 1288-1289 – książę wrocławski Henryk Prawy objął tron krakowski.
• 1290 – po śmierci Henryka prawego panowie małopolscy przekazali rządy nad Krakowem w ręce Przemysła II.
• 1291-1292 – król Czech Wacław II zajął Małopolskę z Krakowem i ziemię sandomierską.
• 1292 – Wacław II wprowadził na zajętych ziemiach urząd starosty.
• 1295 – koronacja królewska Przemysła II.
• 1296 – przyłączenie Pomorza Gdańskiego do Wielkopolski.
• 1296 – zamordowanie przez margrabiów brandenburskich, przy współudziale rodów Zarębów i Nałęczów, króla Polski Przemysła II w Rogoźnie.
• 1300 – koronacja, w Gnieźnie, króla czeskiego Wacława II na króla Polski.
• 1305 – śmierć Wacława II i koronacja jesgo syna Wacława III. Wybuch powstania przeciwko niemu. Na czele powstania stanął wypędzony wcześniej Władysław Łokietek.
• 1306 - Zabójstwo Wacława III w Ołomuńcu.
• 1306 - Książę kujawsko-łęczycki Władysław Łokietek zajmuje Małopolskę i Pomorze Gdańskie
• 1308 - 1309 – zajęcie przez Krzyżaków Pomorza Gdańskiego.
• 1312 – bunt wójta Alberta przeciwko Władysławowi Łokietkowi w Krakowie.
• 1320 – koronacja Władysława Łokietka. Ponowne zjednoczenie Polski i koniec rozbicia dzielnicowego.

Wieki XIV-XVI do roku 1572 (koniec rządów Piastów oraz czasy Andegawenów i Jagiellonów)

Czas	Wydarzenie
1320	Proces polsko-krzyżacki w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim: sąd papiewski nakazuje zakonowi zwrot Pomorza Gdańskiego i wypłatę odszkodowania. Wyrok nie został wykonany.
1325	Przymierze Władysława Łokietka z księciem litewskim Giedyminem, umocnione ślubem polskiego następcy tronu Kazimierza z Aldoną Giedyminówną.
27 września 1331	Bitwa pod Płowcami.
1333	Śmierć Władysława Łokietka.
25 kwietnia 1333	Koronacja królewska Kazimierza Wielkiego.
1335	Zjazd w Wyszehradzie.
1337	Zjazd w Inowrocławiu: Krzyżacy oddają Kujawy i ziemię dobrzyńską Janowi Luksemburskiemu, który przekazuje częśćtych dóbr Kazimierzowi Wielkiemu.
1339	Proces polsko-krzyżacki w Warszawie: zakon ma oddać Pomorze i Ziemię chełmińską Polsce, ale nie uznaje tego wyroku.
1340-1366	Podbój Rusi Halickiej.
1343	Pokój kaliski z Krzyżakami.
1348	Nieudana wyprawa Kazimierza Wielkiego na śląsk
1 maja 1356	Układ polsko-czeski w Pradze: Kazimierz Wielki zrzeka się praw do Ślaska w zamian za pomoc przeciwko Krzyżakom i Branderburczykom.
1356-1360	Statuty Kazimierza Wielkiego dla Wielkopolski i Małopolski.
12 maja 1364	Założenie Akademii Krakowskiej.
1364	Zjazd monarchów w Krakowie z udziałem cesarza i króla Czech Karola IV, króla Polski Kazimierza, króla Węgier Ludwika, króla Cypru Piotra, króla Danii Waldemara IV, księcia mazowieckiego Siemowita, książąt śląskich i margrabigo brandenburskiego ottona.
1364	Zhołdowanie Wołynia i Podola.
1370	Śmierć Kazimierza Wielkiego (ostatniego z Piastów).
1370	Koronacja Ludwika Węgierskiego.
1374	Przywilej w Koszycach.
1382	Śmierć króla Węgier Polski Ludwika Węgierskiego.
1384-1399	Jadwiga Andegaweńska na tronie polskim.
1385	Unia polsko-litewska w Krewie.
1386	Chrzest, koronacja, ślub Władysława Jagiełły z Jadwigą.
1387	Utworzenie biskupstwa katolickiego w Wilnie
1398	Odsprzedanie Krzyżakom Żmudzi przez Witolda.
1402	Odkupienie od Brandenburczyków Nowej Marchii.
1409-1411	Wielka wojna. 15 lipca 1410 – bitwa pod Grunwaldem. 1 lutego 1411 – I pokój toruński.
1435	Pokój w Brześciu Kujawskim.
1454	Przywilej cerekwicko-nieszawski.
1466	II pokój toruński (koniec wojny trzynastoletniej).
1492-1501	Panowanie Jana Olbrachta.
1501-1506	Panowanie Aleksandra Jagiellończyka.
1505	Przyjęcie przez sejm konstytucji Nihil novi.
1506-1548	Panowanie Zygmunta Starego.
1512-1522	Wojna litewsko-moskiewska.
8 września 1514	Bitwa pod Orszą.
31 października 1517	Wystąpienie Marcina Lutra.
1525	Hołd pruski, traktat krakowski.
1545-1563	Sobór trydencki.
1561	Hołd lenny zakonu kawalerów mieczowych, złożony Zygmuntowi II Augustowi.
1563-1570	Wojny o inflanty.
1569	Zawarcie unii lubelskiej pomiędzy Polską i Litwą.
7 lipca 1572	Śmierć Zygmunta Augusta. Koniec dynastii Jagiellonów na tronie Polski.
23/24 sierpnia 1572	Noc św. Bartłomieja.

Wieki XVI-XVIII (czasy królów elekcyjnych)

• 1573, 6-28 stycznia – sejm konwokacyjny w Warszawie.
• 1573, 28 stycznia – uchwalenie konfederacji warszawskiej.
• 1573, czerwiec-maj – pierwsza wolna elekcja w Polsce.
• 1573, 11 maja – królem Polski wybrany został Henryk Walezy.
• 1574, 21 lutego – koronacja Henryka Walezego.
• 1574, 18-19 czerwca – ucieczka Henryka Walezego z Polski do Francji.
• 1574, 24 sierpnia – zjazd senatorów w Warszawie, decyzja o odebraniu Henrykowi Walezemu korony polskiej, jeśli ten nie wróci do Polski do 12 maja 1575 r.
• 1575, 7 listopada-15 grudnia – sejm elekcyjny.
• 1575, 15 grudnia – królem wybrany został Stefan Batory i Anna Jagiellonka.
• 1576, 1 maja – koronacja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki.
• 1578 – ustanowienie Trybunału Koronnego.
• 1578 – utworzenie piechoty wybranieckiej.
• 1581 – ustanowienie Trybunału Litewskiego.
• 1582 – pierwszy sejm zakończony uwzględnieniem sprzeciwu nielicznej mniejszości (17 posłów).
• 1586, 12 grudnia – śmierć króla Stefana Batorego.
• 1587, sierpień – sejm elekcyjny.
• 1587, 19 sierpnia – królem wybrany został Zygmunt Waza.
• 1587, 27 grudnia – koronacja Zygmunta III Wazy.
• 1591, grudzień – powstanie kozackie Krzysztofa Kosińskiego.
• 1593 – pogrom wojsk Kosińskiego pod Piątkiem, koniec powstania.
• 1594, 19 lutego – koronacja Zygmunta na króla Szwecji.
• 1595, 9 czerwca – narodziny królewicza Władysława.
• 1595 – wybuch kozackiego powstania Semena Nalewajki.
• 1595 – założenie Akademii Zamojskiej.
• 1596 – przenosiny dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy.
• 1596 – unia brzeska.
• 1597 – pierwsze wydanie Kazań Sejmowych Piotra Skargi.
• 1599, lipiec – detronizacja Zygmunta Wazy przez sejm szwedzki.
• 1652 – pierwszy sejm zerwany za pomocą liberum veto. Początki rządów oligarchii magnackiej w Polsce.
• 1655-1660 – potop szwedzki.
• 1683 – bitwa z Turkami pod Wiedniem.
• 1772 – I rozbiór Polski.
• 1788-1792 – Sejm Czteroletni (Wielki).
  • 1791, 3 maja – uchwalenie pierwszej polskiej konstytucji (Konstytucja 3 maja).
• 1793 – II rozbiór Polski.
• 1794 – insurekcja kościuszkowska.
• 1795 – III rozbiór Polski.

Lata 1795-1918 (okres zaborów)

Czas	Wydarzenie
1797	Utworzenie Legionów Polskich we Włoszech.
1806	Powstanie wielkopolskie.
1807	Powstanie Księstwa Warszawskiego.
29 listopada 1830	"Noc Listopadowa" - początek powstania listopadowego.
19 lutego 1846	Początek rzezi galicyjskiej.
21 lutego 1846	Początek powstania krakowskiego.
22 stycznia 1863	Początek powstania styczniowego.
1882	Utworzenie Wielkiego Proletariatu.
1914	Początek I wojny światowej.
11 listopada 1918	Odzyskanie niepodległości przez Polskę. Koniec I wojny światowej.

Lata 1919-1939 (II Rzeczpospolita)

Czas	Wydarzenie
10 stycznia 1920	Gdańsk stał się Wolnym Miastem według postanowień traktatu wersalskiego.
10 lutego 1920	Gen. Józef Haller w Pucku dokonał zaślubin Polski z morzem.
1920	Wojna polsko-bolszewicka.

Lata 1939-1945 (II wojna światowa)

(zobacz: Kalendarium II wojny światowej w Polsce)

• 1939, 1 września – hitlerowskie Niemcy, w porozumieniu ze Związkiem Radzieckim, napadły na Polskę. Początek kampanii wrześniowej w Polsce, zakończonej IV rozbiorem Polski. Początek II wojny światowej.
• 1939, 7 września – kapitulacja Westerplatte.
• 1939, 9-18 września – bitwa nad Bzurą.
• 1939, 17 września – agresja ZSRR na Polskę.
• 1939, 28 września – podpisanie przez Niemcy i ZSRR porozumienia dotyczącego podziału terytorium Polski.
• 1939, 12 października – utworzenie niemieckiej administracji na obszarze środkowej Polski, tzw. Generalnego Gubernatorstwa.
• 1939, 6 listopada – początek Sonderaktion Krakau, akcji niemieckiej skierowanej przeciwko inteligencji krakowskiej.
• 1940, 6 stycznia – masowa egzekucja Polaków w Poznaniu przeprowadzona przez hitlerowców.
• 1940, 20 maja – początek budowy obozu koncentracyjnego Auschwitz w Oświęcimiu, największego obozu zagłady zbudowanego przez Niemców na ziemiach polskich.
• 1940, 16 października – utworzenie getta żydowskiego w Warszawie.
• 1941, 15 lutego – pierwszy zrzut cichociemnych.
• 1941, 30 czerwca – wkroczenie wojsk hitlerowskich do Lwowa.
• 1941, 4-26 lipca – we Lwowie hitlerowcy aresztowali i w nocnej egzekucji, bez sądu, rozstrzelali na Wzgórzach Wuleckich 25 polskich uczonych, kilkunastu członków ich rodzin i domowników.
• 1942, 14 lutego – przekształcenie Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) w Armię Krajową (AK).
• 1943, 26 marca – akcja pod Arsenałem w Warszawie – odbicie więźniów z rąk Gestapo przez AK.
• 1943, 19 kwietnia – początek powstania w getcie warszawskim.
• 1943, 8 maja – koniec powstania w getcie warszawskim.
• 1943, 4 lipca – śmierć gen. Władysława Sikorskiego w katastrofie lotniczej pod Gibraltarem.
• 1943, 31 grudnia – utworzenie Krajowej Rady Narodowej.
• 1944, 1 lutego – zamach na Franza Kutscherę, dowódcę SS i policji w dystrykcie warszawskim, przeprowadzony przez żołnierzy AK.
• 1944, 20 lipca – z inicjatywy Józefa Stalina w Moskwie delegaci komunistycznej KRN i ZPP powołali PKWN. PKWN w tajnym porozumieniu zgodził się na nową polsko-sowiecką granicę, rezygnując z terenów na wschód od Linii Curzona.
• 1944, 22 lipca – utworzenie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Początek walk o Lwów – oddziały 5. Dywizji Kresowej Armii Krajowej i 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich zajęły miasto. Po aresztowaniu przez Sowietów, część z nich została zesłana do łagrów w ZSRR.
• 1944, 1 sierpnia – początek powstania warszawskiego.
• 1944, 1-7 sierpnia – w niemieckim obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen zamordowany został Komendant Główny Armii Krajowej gen. Stefan Rowecki.
• 1944, 12 września – bitwa pod Ewiną.
• 1944, 2 października – kapitulacja powstania warszawskiego.
• 1944, 21 sierpnia – bitwa z oddziałami sowieckimi pod Surkontami na Nowogródczyźnie, w której poległ płk Maciej Kalenkiewicz.
• 1944, 31 sierpnia – dekret PKWN "o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy" i "zdrajców narodu polskiego", na mocy którego w następnych latach skazano na śmierć lub wieloletnie więzienie wielu polskich żołnierzy podziemia oraz polskich działaczy politycznych.
• 1944, 7-8 października – oddziały Armii Krajowej podjęły nieudaną próbę rozbicia więzienia UB w Rzeszowie.
• 1944, 12 października – premier rządu RP, Stanisław Mikołajczyk złożył wizytę w Moskwie. Jednocześnie przedstawiciel delegacji komunistów polskich, Bolesław Bierut, potwierdził gotowość oddania ZSRR terenów wschodnich II Rzeczypospolitej (pozostających na wschód od Linii Curzona).
• 1944, październik – obława NKWD na członków podziemia niepodległościowego na Białostocczyźnie. Aresztowano 2 tysiące żołnierzy, których wywieziono do obozów w głąb ZSRR.
• 1944, listopad – utworzona została organizacja antykomunistyczna Narodowe Zjednoczenie Wojskowe (NZW), powstała z połączenia NOW i NSZ oraz niektórych oddziałów AK.
• 1944, 29 listopada – dymisja Stanisława Mikołajczyka ze stanowiska premiera rządu RP. Nowym premierem został Tomasz Arciszewski z PPS.
• 1944, 31 grudnia – Krajowa Rada Narodowa powołała Rząd Tymczasowy, przeciwko czemu zaprotestował rząd RP na uchodźstwie.
• 1945, 12 stycznia – początek zimowej ofensywy Armia Czerwona z linii Wisły i Narwi w kierunkach na zachód i na północ. W jej wyniku Armia Czerwona zajęła obszar Polski środkowej, Prusy Wschodnie i Pomorze.
• 1945, 17 stycznia – wkroczenie 1 Armii Wojska Polskiego do Warszawy.
• 1945, 19 stycznia – komendant główny AK, gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek", wydał rozkaz o rozwiązaniu struktur Armii Krajowej.
• 1945, 4-11 lutego – konferencja jałtańska. W trakcie konferencji USA i Wielka Brytania pod naciskiem Stalina zgodziły się na oddanie ZSRR wschodnich terenów II Rzeczypospolitej, zagarniętych przez Związek Sowiecki po 17 września 1939 na mocy paktu Ribbentrop–Mołotow. Decyzję tę oprotestował rząd RP na uchodźstwie.
• 1945, 27-28 marca – pod pretekstem rozmów, NKWD aresztowało w Pruszkowie 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, których wywieziono do moskiewskiego więzienia na Łubiance a następnie poddano śledztwu.
• 1945, 11 kwietnia – ucieczka 48 członków AK z obozu NKWD w Skrobowie. 10 dni później z obozu w Skrobowie do łagru w Stalinogorsku wywieziono 350 żołnierzy AK.
• 1945, 19 kwietnia – Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, gen. Władysław Anders, powołał Delegaturę Sił Zbrojnych na czele z płk. Janem Rzepeckim (istniała do 8 sierpnia 1945).
• 1945, 21 kwietnia – polsko-radziecki układ o przyjaźni i współpracy.
• 1945, 3 maja – marszałkiem Polski został agent NKWD, Michał Żymierski.
• 1945, 7-8 maja – bitwa pod Kuryłówką na Lubelszczyźnie, stoczona pomiędzy oddziałami NZW płk. Franciszka Przysiężniaka a oddziałami sowieckimi.
• 1945, 8 maja – kapitulacja III Rzeszy. Koniec II wojny światowej w Europie. W tym czasie obozach NKWD w Polsce więziono 25.000 Polaków.

Lata 1945-1989 (okres Polski Ludowej)

• 1945, 18-21 czerwca – proces szesnastu w Moskwie. Pokazowy proces 16 przywódców politycznych Polskiego Państwa Podziemnego aresztowanych podstępnie przez NKWD w Pruszkowie w marcu 1945 r.
• 1945, 28 czerwca – utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej.
• 1945, 1 lipca – została rozwiązana Rada Jedności Narodowej, wydając odezwę programową do narodu polskiego – Testament Polski Walczącej, w której zażądała opuszczenia Polski przez wojska sowieckie i zakończenia prześladowań politycznych.
• 1945, 5 lipca – USA i Wielka Brytania wycofały uznanie dla rządu RP na uchodźstwie (pozostającego de iure nadal jedyną legalną władzą RP), tym samym usankcjonowały działalność Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej.
• 1945, 17-2 sierpnia – konferencja poczdamska. Na konferencji ustalony został przebieg zachodniej granicy Polski na linii rzeki Odry i Nysy Łużyckiej. Ziemie na wschód od tych rzek, tzw. Ziemie Zachodnie, weszły w skład państwa polskiego.
• 1945, 10-25 lipca – obława augustowska, zorganizowana przez oddziały NKWD w okolicach Augustowa. Aresztowano około 2.000 członków podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, z czego 600 zamordowano w nieznanym miejscu.
• 1946, 5 lipca – utworzenie Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, czyli cenzury.
• 1947, 19 stycznia – wybory do Sejmu Ustawodawczego.
• 1947, 6 lutego – powołanie Józefa Cyrankiewicza na funkcję premiera.
• 1947, 8 lutego – odwołanie rządu Edwarda Osóbki-Morawskiego.
• 1947, 19 lutego – ogłoszenie Małej Konstytucji.
• 1947, 2 lipca – ustawa o Planie Trzyletnim.
• 1948, 31 sierpnia – powołanie Bolesława Bieruta na funkcję I sekretarza KC PPR.
• 1948, 12 października – mianowanie Stefana Wyszyńskiego Prymasem Polski.
• 1948, 22 grudnia – zjednoczenie PPR i PPS w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR).
• 1950, 26 kwietnia – pierwsza polska audycja Radia Wolna Europa.
• 1950, 6 lipca – układ o przyjaźni pomiędzy Polską a NRD.
• 1950, 21 lipca – ustawa o Planie Sześcioletnim.
• 1952, 5 kwietnia – polsko-radziecka umowa o budowie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.
• 1952, 22 lipca – przyjęcie konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL).
• 1952, 26 października – wybory do Sejmu.
• 1952, 20 listopada – złożenie urzędu premiera przez Józefa Cyrankiewicza i dymisja rządu.
• 1952, 21 listopada – Bolesław Bierut premierem PRL.
• 1954, 12 marca – odwołanie Bolesława Bieruta z funkcji premiera.
• 1954, 18 marca – powołanie na urząd premiera Józefa Cyrankiewicza.
• 1954, 7 grudnia – rozwiązanie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
• 1955, 14 maja – utworzenie Układu Warszawskiego.
• 1956, 12 lutego – śmierć Bolesława Bieruta.
• 1956, 19-21 października – VIII plenum KC PZPR. Władysław Gomułka został powołany na stanowisko I sekretarza KC PZPR.
• 1956, 28 listopada – przejęcie kompetencji Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MSW). Utworzenie Służby Bezpieczeństwa (SB).
• 1961, 15 lipca – przyjęcie ustawy o systemie oświaty wprowadzającym ośmioletnią szkołę podstawową.
• 1964, 22 lipca – obchody XX-lecia PRL. Amnestia dla więźniów.
• 1966 – obchody 1000-lecia Państwa Polskiego.
• 1968 – protesty studentów w związku z administracyjnym zakazem wystawiania "Dziadów" Adama Mickiewicza w Teatrze Narodowym w Warszawie.
• 1970, 12 grudnia – podwyżka cen produktów żywnościowych.
• 1970, 14-22 grudnia – tzw. wydarzenia grudniowe – wiece protestacyjne, demonstracje i strajki robotnicze przeciwko podwyżce cen żywności, szczególnie nasilone w Gdyni, Gdańsku i Szczecinie. Władze komunistyczne użyły wojska przeciwko robotnikom. Zginęły co najmniej 44 osoby, a 1160 zostało rannych.
• 1970, 20 grudnia – odsunięcie Władysława Gomułki od władzy. Pierwszym sekretarzem KC PZPR został Edward Gierek.
• 1970, 23 grudnia – odwołanie Józefa Cyrankiewicza ze stanowiska premiera. Premierem rządu został Piotr Jaroszewicz.
• 1975, 28 maja – uchwalenie ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym, likwidującej powiaty i wprowadzającej podział kraju na 49 województw.
• 1975, 5 grudnia – otwarcie Dworca Centralnego w Warszawie.
• 1976 – protesty robotnicze w Radomiu i Ursusie. Powstanie Komitetu Obrony Robotników (KOR).
• 1977, 25 marca – utworzenie Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO).
• 1978, 16 października – wybór kardynała Karola Wojtyły na biskupa Rzymu. Nowy papież przybrał imię Jan Paweł II.
• 1981, 13 grudnia – władze komunistyczne PRL wprowadziły w Polsce stan wojenny.
• 1989, 4 czerwca – pierwsza tura wyborów do tzw. Sejmu kontraktowego, zwycięska dla Obywatelskiego Komitetu Wyborczego skupionego wokół "Solidarności". Datę tę przyjmuje się najczęściej za koniec władzy komunistycznej w Polsce.

Od 1990 (początek nowej demokracji)

Czas	Wydarzenie
25 listopada i 9 grudnia 1990	Odbyły się pierwsze w historii Polski powszechne wybory prezydenckie - 25 listopada I turę wyborów wygrał Lech Wałęsa (39,7%) przed Stanisławem Tymińskim (23,1%), który niespodziewanie wyprzedził Tadeusza Mazowieckiego. 9 grudnia – prezydentem RP został Lech Wałęsa zdobywając w II turze wyborów ponad 74%.
27 października 1991	Pierwsze po II wojnie światowej wolne wybory parlamentarne. Zwycięstwo Unii Demokratycznej (12,32%).
19 września 1993	Wybory parlamentarne, w których wygrał Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) (20,41%).
1 stycznia 1995	Denominacja złotego (w stosunku 1:10.000).
7 kwietnia 1995	W Warszawie oddano do użytku pierwszy w Polsce odcinek metra.
5 i 19 listopada 1995	Odbyły się wybory prezydenckie. 5 listopada - I tura wyborów wygrana przez Aleksandra Kwaśniewskiego (35,11%) przed Lechem Wałęsą (33,11%). 19 listopada – II tura wyborów wygrana przez Aleksandra Kwaśniewskiego (51,72%).
18 lutego 1996	Referendum uwłaszczeniowe (32% frekwencji).
3 października 1996	Wisława Szymborska laureatką Literackiej Nagrody Nobla.
2 kwietnia 1997	Uchwalenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez Zgromadzenie Narodowe.
21 września 1997	Wybory parlamentarne. Zwycięstwo Akcji Wyborczej Solidarność (AWS) (33,83%).
1 stycznia 1999	Wprowadzenie nowego podziału administracyjnego państwa: 16 województw o nazwach nawiązujących do nazw regionów, w obrębie województw przywrócono powiaty.
12 marca 1999	Przyjęcie Polski do NATO.
2 kwietnia 2000	Andrzej Wajda otrzymał Oscara za całokształt twórczości filmowej.
8 października 2000	Wybory prezydenckie. Wybory ponownie wygrał Aleksander Kwaśniewski (53,3%).
23 września 2001	Wybory parlamentarne. Wygrana SLD (41,04%).
2002, 2 maja	Pierwszy w Polsce przypadek tzw. choroby szalonych krów (BSE), stwierdzony w ubojni w Mochnaczce Wyżnej koło Krynicy.
7-8 czerwca 2003	Ogólnopolskie referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.
1 maja 2004	Przyjęcie Polski do Unii Europejskiej.
2-8 kwietnia 2005	Żałoba narodowa po śmierci papieża Jana Pawła II.
21 września 2004	Naturalne trzęsienie ziemi o sile 4,5 stopnia skali Richtera w północno-wschodniej części Polski.
25 września 2005	Wybory parlamentarne. Zwycięstwo Prawa i Sprawiedliwości (PiS).
9-23 października 2005	Wybory prezydenckie. 9 października – I tura wyborów wygrana przez Donalda Tuska (36,33%) przed Lechem Kaczyńskim (33,10%). 23 października – II tura wyborów wygrana przez Lecha Kaczyńskiego (54,04%).
28 stycznia 2006	Katastrofa budowlana na Śląsku. Zginęło 65 osób, 140 zostało rannych.
5 marca 2006	W Toruniu wykryto wirusa ptasiej grypy H5N1 u łabędzia; pierwszy przypadek w Polsce i pierwszy w Europie w dużym mieście.
24 marca 2006	Metropolita krakowski, arcybiskup Stanisław Dziwisz został mianowany kardynałem przez papieża Benedykta XVI.
2 maja 2006	Wprowadzenie nowego wzoru tablic rejestracyjnych. Jedyną zmianą jest dodanie eurobandu – symbolu Unii Europejskiej.
25-28 maja 2006	I pielgrzymka do Polski papieża Benedykta XVI.
8 września 2006	Sejm uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji, dopuszczającą ekstradycję obywatela polskiego.
21 listopada 2006	Wybuch metanu w kopalni Halemba w Rudzie Śląskiej. Zginęło 23 górników.
10 stycznia 2007	Koniec 6-letniej kadencji prezesa Narodowego Banku Polskiego (NBP) Leszka Balcerowicza.
11 stycznia 2007	Zaprzysiężenie Sławomira Skrzypka na stanowisko prezesa NBP.
7 września 2007	Rząd przyjął ustawę o samorozwiązaniu sejmu.
21 października 2007	Wybory parlamentarne. Zwycięstwo Platformy Obywatelskiej (PO).
21 grudnia 2007	Przystąpienie Polski do strefy Schengen.
23 stycznia 2008	Katastrofa samolotu wojskowego w Mirosławcu. Zginęło 20 żołnierzy.
14 sierpnia 2008	Podpisanie umowy o tarczy antyrakietowej z USA

Zobacz też

• historia Polski
• Polska