Cios słupowy

Słupy bazaltowe – forma termicznego ciosu skalnego, w którym podłużne i wielokątne w przekroju słupy bazaltowe najczęściej 4–6 boczne, ułożone są pionowo do powierzchni stygnięcia lawy.

Wielokątne słupy skalne w przekroju

Słupy bazaltowe

Słupy bazaltowe utworzyły się w wyniku seryjnych o pewnej regularności spękań, powstałych w związku ze stygnięciem lawy. Lawa stygnąc kurczyła się i pękała na podłużne i wielokątne w przekroju słupy skalne. Spękania te wyodrębniają mniej lub bardziej regularne wielokątne w przekroju słupy skalne, zwane także kolumnami i ułożone pionowo do powierzchni stygnięcia. Z uwagi na stopień wykształcenia słupów wydziela się ich trzy rodzaje: regularne, nieregularne i pseudosłupy. Im większa była odległość lawy od powierzchni kontaktu z innymi skałami lub atmosferą, tym większa jest regularność słupów. W pokrywach lawowych kolumny ułożone są pionowo i osiągają średnicę do 1 do 2 m a słupy regularne i nieregularne występują bliżej miejsca erupcji law, im dalej od erupcji tym więcej występuje pseudosłupów. Prawidłowość ta pozwala na określenie kierunku płynięcia potoku lawy. W czopach wulkanicznych kolumny są drobniejsze średnio o średnicy do 30 cm, często powyginane wachlarzowo w formy zwane różą skalną. Większe odsłonięcia regularnych słupów zwane są często organami lub harfami.

Seryjne regularne spękania tworzą oddzielność słupową, zwaną także ciosem słupowym, która stanowi jedną z charakterystycznych cech skał wulkanicznych.

Zobacz też

• Kamienna Góra
• Grota Fingala
• Grobla Olbrzyma