Ekspansja dna oceanicznego: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Luckas-bot (dyskusja | edycje) m robot dodaje: ca:Expansió dels fons oceànic |
drobne redakcyjne |
||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
W miejscu gdzie przebiega grzbiet oceaniczny występuje ''strefa spreadingu'', czyli rozrastania się [[skorupa ziemska oceaniczna|skorupy oceanicznej]]. Grzbiety oceaniczne tworzą sieć wokół całej Ziemi. Można zaobserwować w tej strefie bardzo silny [[wulkan]]izm oraz częste [[trzęsienie ziemi|trzęsienia ziemi]]. Wiek skorupy oceanicznej rośnie symetrycznie od grzbietu w stronę otaczających kontynentów, co potwierdzają [[Anomalia magnetyczna|linowe anomalie magnetyczne]]. Podobnie rośnie [[miąższość]] [[skały osadowe|osadów]]. |
W miejscu gdzie przebiega grzbiet oceaniczny występuje ''strefa spreadingu'', czyli rozrastania się [[skorupa ziemska oceaniczna|skorupy oceanicznej]]. Grzbiety oceaniczne tworzą sieć wokół całej Ziemi. Można zaobserwować w tej strefie bardzo silny [[wulkan]]izm oraz częste [[trzęsienie ziemi|trzęsienia ziemi]]. Wiek skorupy oceanicznej rośnie symetrycznie od grzbietu w stronę otaczających kontynentów, co potwierdzają [[Anomalia magnetyczna|linowe anomalie magnetyczne]]. Podobnie rośnie [[miąższość]] [[skały osadowe|osadów]]. |
||
Na podstawie [[tektonika płyt|teorii tektoniki płyt]] uznaje się, że sumaryczna powierzchnia dna oceanu w przybliżeniu nie zmienia się. Starsza skorupa, znajdująca się w większej odległości od grzbietu oceanicznego, |
Na podstawie [[tektonika płyt|teorii tektoniki płyt]] uznaje się, że sumaryczna powierzchnia dna oceanu w przybliżeniu nie zmienia się, ponieważ nie zmienia się powierzchnia Ziemi. Starsza skorupa, znajdująca się w większej odległości od grzbietu oceanicznego, musi być więc pochłaniana w procesie [[subdukcja|subdukcji]]. Najstarsze zachowane fragmenty skorupy oceanicznej pochodzą z [[jura wczesna|wczesnej jury]]. |
||
=== Mechanizm === |
=== Mechanizm === |
||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
== Inne interpretacje == |
== Inne interpretacje == |
||
Spreading stał się jedną z podwalin innej [[teorie geotektoniczne|teorii geotektonicznej]]: [[teoria ekspandującej Ziemi|teorii ekspandującej Ziemi]], według której |
Spreading stał się jedną z podwalin innej [[teorie geotektoniczne|teorii geotektonicznej]]: [[teoria ekspandującej Ziemi|teorii ekspandującej Ziemi]], według której rozrost powierzchni Ziemi w strefach spreadingu nie jest kompensowany, a więc Ziemia powiększa się w szybkim tempie od jury. Wg tej teorii to rozrost Ziemi powoduje pękanie i rozsuwanie się płyt co z kolei wywołuje powstawanie (w wyniku zmniejszenia ciśnienia) nowej magmy i wydobywanie się jej na powierzchnię w rejonie grzbietu oceanicznego. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 20:22, 15 lip 2010
Spreading to proces rozrastania się dna oceanicznego w rejonie grzbietu śródoceanicznego.
Rozrost dna oceanicznego
W miejscu gdzie przebiega grzbiet oceaniczny występuje strefa spreadingu, czyli rozrastania się skorupy oceanicznej. Grzbiety oceaniczne tworzą sieć wokół całej Ziemi. Można zaobserwować w tej strefie bardzo silny wulkanizm oraz częste trzęsienia ziemi. Wiek skorupy oceanicznej rośnie symetrycznie od grzbietu w stronę otaczających kontynentów, co potwierdzają linowe anomalie magnetyczne. Podobnie rośnie miąższość osadów.
Na podstawie teorii tektoniki płyt uznaje się, że sumaryczna powierzchnia dna oceanu w przybliżeniu nie zmienia się, ponieważ nie zmienia się powierzchnia Ziemi. Starsza skorupa, znajdująca się w większej odległości od grzbietu oceanicznego, musi być więc pochłaniana w procesie subdukcji. Najstarsze zachowane fragmenty skorupy oceanicznej pochodzą z wczesnej jury.
Mechanizm
Najbardziej prawdopodobnym mechanizmem napędzającym ten proces jest istnienie wznoszącego prądu konwekcyjnego w płaszczu, pod strefami spreadingu. Powoduje on wypychanie gorętszych, lżejszych skał i magmy bliżej powierzchni, co jest przyczyną rozsuwania się płyt oceanicznych. Także w pobliżu strefy subdukcji ruch materii, wymuszony przez zanurzającą się w płaszczu płytę, może tworzyć niewielką komórkę konwekcyjną i powodować tzw. spreading załukowy ponad obszarem, w którym materia wznosi się ku powierzchni.
Spreading poza Ziemią
Utwory powierzchniowe związane z procesami spreadingu zaobserwowano też na powierzchni lodowej skorupy Enceladusa, księżyca Saturna[1]. Tzw. "tygrysie pasy" w okolicy bieguna południowego są utworami podobnymi do grzbietów oceanicznych, choć zjawiska w nich zachodzące mają charakter nie wulkaniczny, ale kriowulkaniczny.
Inne interpretacje
Spreading stał się jedną z podwalin innej teorii geotektonicznej: teorii ekspandującej Ziemi, według której rozrost powierzchni Ziemi w strefach spreadingu nie jest kompensowany, a więc Ziemia powiększa się w szybkim tempie od jury. Wg tej teorii to rozrost Ziemi powoduje pękanie i rozsuwanie się płyt co z kolei wywołuje powstawanie (w wyniku zmniejszenia ciśnienia) nowej magmy i wydobywanie się jej na powierzchnię w rejonie grzbietu oceanicznego.