Obligacja skarbowa

Obligacja skarbowa to dłużny papier wartościowy emitowany przez Skarb Państwa. Skarb Państwa – emitent obligacji – pożycza od nabywcy obligacji określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się ją zwrócić (wykupić obligacje) – w określonym czasie wraz z należnymi odsetkami.

Innymi słowy, obligacje skarbowe to forma oprocentowanej pożyczki pieniężnej zaciąganej przez Skarb Państwa u osób zakupujących obligacje. Środki uzyskane z obligacji finansują cele przewidziane w budżecie państwa oraz są przeznaczane na spłatę wcześniej zaciągniętych długów.

Istnieje możliwość wykupu obligacji przed terminem zapadalności.

Bezpieczeństwo

W teorii obligacje skarbowe są jedną z najbardziej bezpiecznych lokat nadwyżek kapitału na rynku. Gwarantem jest państwo, a więc zazwyczaj podmiot z największymi(lub jednymi z największych) dochodami i majątkiem na rynku. W praktyce zaś aktualnie(2011) trwający problem Grecji czy wcześniejsze historyczne problemy innych krajów pokazują, że państwa jako takie mogą być niewypłacalne.

Ograniczone bezpieczeństwo obligacji wynika także z faktu, że najczęściej są one kupowane przez mieszkańców danego kraju. W celu spłaty obligacji państwo może nałożyć dodatkowe podatki czy wręcz zrezygnować ze spłaty ich części. O ile w dość odległej przeszłości(np. wojna krymska) zdarzało się, że teren państwa nie spłacającego swoich długów zostawał zajmowany przez wierzycieli, o tyle w dzisiejszych czasach taka sytuacja nie ma miejsca.

Nie istnieje instytucja międzynarodowa mogąca zażądać spłaty długu, pod groźbą użycia siły czy zajęcia mienia w sposob komorniczy. Politycy będący aktualnie u władzy mogą zdecydować się na wariant nawet nie rozmawiania z inwestorami, co najwyżej doprowadzi do skurczenia się gospodarki i atrakcyjności inwestycyjnej kraju. Jednocześnie pozostawiając inwestorów z nic nie wartymi papierami.

Z tego powodu zapis o gwarancji całym mieniem państwowym jest zapisem pustym - np. nikt z wierzycieli Grecji nie jest w stanie wymusić sprzedaży licytacyjnej wysp na pokrycie kosztów obligacji.

Rodzaje obligacji skarbowych w Polsce

Obligacje skarbowe oferowane w Polsce przez Skarb Państwa, reprezentowany przez Ministra Finansów, w sieci sprzedaży detalicznej dzielą się na dwie grupy:

• obligacje oszczędnościowe
• obligacje rynkowe

Obligacje oszczędnościowe oferowane są wyłącznie osobom fizycznym, rezydentom i nie-rezydentom. Mogą one być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym nieregulowanym na podstawie umowy sprzedaży lub darowizny. Nie są natomiast notowane na giełdzie papierów wartościowych. Obligacje oszczędnościowe emitowane są co miesiąc i sprzedawane zawsze po cenie równej wartości nominalnej, tj. 100zł.

Do obligacji oszczędnościowych zalicza się obligacje dwuletnie, czteroletnie oraz dziesięcioletnie.

Obligacje rynkowe dostępne są zarówno dla rezydentów jak i nie-rezydentów, będących osobami fizycznymi oraz dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, z wyłączeniem podmiotów finansowych, spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Najważniejszą cechą tych obligacji jest możliwość obrotu nimi na giełdzie papierów wartościowych – za pośrednictwem biur maklerskich dla posiadaczy rachunków papierów wartościowych lub możliwość sprzedaży bezpośrednio z rachunku rejestrowego dla tych, którzy nie posiadają rachunku inwestycyjnego. Od maja 2005 r. obligacje rynkowe są notowane nie tylko na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, ale także na rynku regulowanym prowadzonym przez MTS CeTO S.A. (dotyczy to obligacji wyemitowanych od maja 2005 r., a więc TZ0508 i wszystkich kolejnych emisji trzylatek oraz emisji pięciolatek od SP0610 do SP1210). Ponadto mogą być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym nieregulowanym na podstawie umów sprzedaży lub darowizny. Obligacje rynkowe są sprzedawane w trzymiesięcznych emisjach – zawsze po dziennej cenie sprzedaży odpowiadającej cenie emisyjnej powiększonej o wartość odsetek przypadających na dany dzień sprzedaży.

W Polsce emituje się obligacje rynkowe najczęściej na okres:

• 2 lat – stałe oprocentowanie
• 3 lat – zmienne oprocentowanie
• 4 lat – zmienne oprocentowanie
• 10 lat – zmienne oprocentowanie

Linki zewnętrzne

• Obligacje skarbowe
• TreasuryDirect – Treasury Bills Department of the Treasury, Bureau of the Public Debt
• staatsanleihen.de