Dom publiczny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Zobacz też: drobne redakcyjne |
drobne merytoryczne , źródła/przypisy |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
'''Dom publiczny''', potocznie: '''burdel''', zwane dawniej także '''zamtuzem''' lub '''lupanarem''' – [[budynek]] służący jako miejsce świadczenia usług [[seks]]ualnych za pieniądze. |
'''Dom publiczny''', potocznie: '''burdel''', zwane dawniej także '''zamtuzem''' lub '''lupanarem''' – [[budynek]] służący jako miejsce świadczenia usług [[seks]]ualnych za pieniądze. |
||
W średniowieczu używano słowa ''zamtuz'' (od niemieckiego ''Schandhaus'' - dosł. dom wstydu albo od śr.-w.-niemieckiego ''samt-hūs'' co znaczy dom publiczny)<ref>{{cytuj książkę | imię = Marek | nazwisko = Karpiński | autor link = | tytuł = Najstarszy zawód świata. Historia prostytucji. | wydawca = Wydawnictwo Lemur | miejsce = Londyn | rok = 1997 | strony = 42 | cytat = }}</ref>. W średniowieczu obok miejskich zamtuzów prostytucję praktykowano powszechnie w łaźniach, których formą były mniejsze, prywatne zakłady rzemieślnicze tego typu zwane ''bordelages''<ref>{{cytuj książkę | imię = Jacques | nazwisko = Rossiaud | autor link = | tytuł = Prostytucja w Średniowieczu | wydawca = Oficyna Wydawnicza Volumen | miejsce = Warszawa | rok = 1997 | strony = 15-16 | cytat = W każdym dużym mieście istniało jednak poza publicznym zamtuzem wiele innych miejsc nierządu – były to łaźnie (etuves). We wszystkich przypadkach, kiedy można odtworzyć ich funkcjonowanie, okazuje się, że w łaźniach publicznych uprawiano prostytucję i że służyły one dwu celom: przyzwoitemu i nieprzyzwoitemu. We wszystkich łaźniach zatrudniona była pokaźna liczba młodych służących i (…) wiele było tu także oddzielnych pokoi i wiele z wyposażenia sypialnianego. (…) W Lyonie ok. r. 1470-1480 wyrażenie aller s’estuver (dosłownie „iść o łaźni”) w języku potocznym miało bardzo szczególne i dla wszystkich oczywiste znaczenie. Istnienie takich etuves nie powinno przesłaniać trzeciego poziomu prostytucji – tym razem „rzemieślniczego”. Były to małe, prywatne bordelages, prowadzone przez właścicielki, które miały u siebie do dyspozycji dwie lub trzy dziewczyny, służące lub kobiety sprowadzone w tym celu}}</ref>. Stąd temin ''burdel'' czerpie swój [[Źródłosłów|źródłosłów]] od francuskiego słowa ''bordel'' co oznaczało pierwotnie otwarte miejsce mycia się znajdujące się pod małym dachem<ref>{{cytuj książkę | imię = Kazimierz | nazwisko = Imieliński | autor link = Kazimierz Imieliński | tytuł = Manowce seksu. Prostytucja. | wydawca = Wydawnictwo Res Polona | miejsce = Łódź | rok = 1990 | strony = 18 | cytat = }}</ref>. Wyraz ''bordel'' trafił do polszczyzny z języka włoskiego (''bordello'') razem z [[Włoszczyzna|włoszczyzną]] w czasach [[Bona Sforza|królowej Bony]]. |
|||
Temin ''burdel'' czerpie swój [[Źródłosłów|źródłosłów]] od francuskiego słowa ''bordel'' co oznaczało pierwotnie otwarte miejsce mycia się znajdujące się pod małym dachem<ref>{{cytuj książkę | imię = Kazimierz | nazwisko = Imieliński | autor link = Kazimierz Imieliński | tytuł = Manowce seksu. Prostytucja. | wydawca = Wydawnictwo Res Polona | miejsce = Łódź | rok = 1990 | strony = 18 | cytat = }}</ref>. Wyraz ''bordel'' trafił do polszcyzny z języka włoskiego (''bordello'') razem z [[Włoszczyzna|włoszczyzną]] w czasach [[Bona Sforza|królowej Bony]]. W średniowieczu zaś używano słowa ''zamtuz'' (od niemieckiego ''Schandhaus'' - dosł. wstydliwy dom lub od śr.-w.-niemieckiego ''samt-hūs'' co znaczy dom publiczny)<ref>{{cytuj książkę | imię = Marek | nazwisko = Karpiński | autor link = | tytuł = Najstarszy zawód świata. Historia prostytucji. | wydawca = Wydawnictwo Lemur | miejsce = Londyn | rok = 1997 | strony = 42 | cytat = }}</ref>. |
|||
W większości krajów, ze względu na zakaz ułatwiania i czerpania dochodów z czyjejś prostytucji, domy publiczne mają oficjalnie status budynków [[hotel]]owych z częścią [[gastronomia|gastronomiczną]]. Często używane [[eufemizm|eufemistyczne]] określenia to ''salon masażu'', ''[[agencja towarzyska]]''. Ich budowlany charakter sytuuje je faktycznie pomiędzy hotelami a budynkami mieszkalnymi. Poszczególne pokoje, służące też czasem za mieszkanie dla prostytutek, są urządzone tak, aby stworzyć odpowiedni nastrój. Są małe, posiadają wygodne [[łóżko]], okna są zasłonięte czerwonymi zasłonami, jest także oddzielna łazienka. W zależności od lokalnego zwyczaju [[Prostytucja|prostytutki]] spotykają klientów przed budynkiem, w specjalnym oknie wystawowym w kondygnacji parteru, zlokalizowanym tam [[bar (lokal gastronomiczny)|barze]] lub też odwiedzane są bezpośrednio w swych pokojach. |
W większości krajów, ze względu na zakaz ułatwiania i czerpania dochodów z czyjejś prostytucji, domy publiczne mają oficjalnie status budynków [[hotel]]owych z częścią [[gastronomia|gastronomiczną]]. Często używane [[eufemizm|eufemistyczne]] określenia to ''salon masażu'', ''[[agencja towarzyska]]''. Ich budowlany charakter sytuuje je faktycznie pomiędzy hotelami a budynkami mieszkalnymi. Poszczególne pokoje, służące też czasem za mieszkanie dla prostytutek, są urządzone tak, aby stworzyć odpowiedni nastrój. Są małe, posiadają wygodne [[łóżko]], okna są zasłonięte czerwonymi zasłonami, jest także oddzielna łazienka. W zależności od lokalnego zwyczaju [[Prostytucja|prostytutki]] spotykają klientów przed budynkiem, w specjalnym oknie wystawowym w kondygnacji parteru, zlokalizowanym tam [[bar (lokal gastronomiczny)|barze]] lub też odwiedzane są bezpośrednio w swych pokojach. |
||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
==Zobacz też == |
==Zobacz też == |
||
*[[dzielnica czerwonych latarni]] |
*[[dzielnica czerwonych latarni]] |
||
*[[Pigalle]] |
|||
{{commonscat|Brothels}} |
{{commonscat|Brothels}} |
||
Wersja z 04:02, 15 lis 2011
Dom publiczny, potocznie: burdel, zwane dawniej także zamtuzem lub lupanarem – budynek służący jako miejsce świadczenia usług seksualnych za pieniądze.
W średniowieczu używano słowa zamtuz (od niemieckiego Schandhaus - dosł. dom wstydu albo od śr.-w.-niemieckiego samt-hūs co znaczy dom publiczny)[1]. W średniowieczu obok miejskich zamtuzów prostytucję praktykowano powszechnie w łaźniach, których formą były mniejsze, prywatne zakłady rzemieślnicze tego typu zwane bordelages[2]. Stąd temin burdel czerpie swój źródłosłów od francuskiego słowa bordel co oznaczało pierwotnie otwarte miejsce mycia się znajdujące się pod małym dachem[3]. Wyraz bordel trafił do polszczyzny z języka włoskiego (bordello) razem z włoszczyzną w czasach królowej Bony.
W większości krajów, ze względu na zakaz ułatwiania i czerpania dochodów z czyjejś prostytucji, domy publiczne mają oficjalnie status budynków hotelowych z częścią gastronomiczną. Często używane eufemistyczne określenia to salon masażu, agencja towarzyska. Ich budowlany charakter sytuuje je faktycznie pomiędzy hotelami a budynkami mieszkalnymi. Poszczególne pokoje, służące też czasem za mieszkanie dla prostytutek, są urządzone tak, aby stworzyć odpowiedni nastrój. Są małe, posiadają wygodne łóżko, okna są zasłonięte czerwonymi zasłonami, jest także oddzielna łazienka. W zależności od lokalnego zwyczaju prostytutki spotykają klientów przed budynkiem, w specjalnym oknie wystawowym w kondygnacji parteru, zlokalizowanym tam barze lub też odwiedzane są bezpośrednio w swych pokojach.
Aby ominąć restrykcje prawne (tam gdzie one istnieją) opłata bywa pobierana nie za rodzaj seksu czy usługi seksualnej, ale za użytkowanie danego pokoju przez określony czas.
W niektórych krajach zachodniej Europy (Holandia, Dania, Niemcy, Francja), zwłaszcza w miastach portowych domy publiczne tworzą zazwyczaj zwarte zespoły dzielnic erotycznych zwanych „dzielnicami czerwonych latarni” wraz z sex shopami, kinami, kabaretami itp., tolerowane przez władze miejskie. W Niemczech od 2002 wznoszenie budynków z przeznaczeniem na domy publiczne jest w pełni legalne, w Holandii zaś silnie utrudnione przez restrykcyjne przepisy urbanistyczne.
W czasach Oświecenia lupanary nazywane eufemistycznie domami schadzek, stawały się niejednokrotnie ośrodkami bujnego życia towarzyskiego arystokracji – o czym świadczy przypadek domu prowadzonego przez Henriettę Lullier w Warszawie, chętnie odwiedzanego przez akredytowanych w Rzeczypospolitej dyplomatów, gdzie tajne konferencje z ministrami odbywał sam Stanisław August Poniatowski.
- ↑ Marek Karpiński: Najstarszy zawód świata. Historia prostytucji.. Londyn: Wydawnictwo Lemur, 1997, s. 42.
- ↑ Jacques Rossiaud: Prostytucja w Średniowieczu. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 1997, s. 15-16. Cytat: W każdym dużym mieście istniało jednak poza publicznym zamtuzem wiele innych miejsc nierządu – były to łaźnie (etuves). We wszystkich przypadkach, kiedy można odtworzyć ich funkcjonowanie, okazuje się, że w łaźniach publicznych uprawiano prostytucję i że służyły one dwu celom: przyzwoitemu i nieprzyzwoitemu. We wszystkich łaźniach zatrudniona była pokaźna liczba młodych służących i (…) wiele było tu także oddzielnych pokoi i wiele z wyposażenia sypialnianego. (…) W Lyonie ok. r. 1470-1480 wyrażenie aller s’estuver (dosłownie „iść o łaźni”) w języku potocznym miało bardzo szczególne i dla wszystkich oczywiste znaczenie. Istnienie takich etuves nie powinno przesłaniać trzeciego poziomu prostytucji – tym razem „rzemieślniczego”. Były to małe, prywatne bordelages, prowadzone przez właścicielki, które miały u siebie do dyspozycji dwie lub trzy dziewczyny, służące lub kobiety sprowadzone w tym celu.
- ↑ Kazimierz Imieliński: Manowce seksu. Prostytucja.. Łódź: Wydawnictwo Res Polona, 1990, s. 18.
Zobacz też
