Me (prawa boskie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne merytoryczne |
m drobne techniczne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''''Me''''' ([[język sumeryjski|sum]]. ''me'', tłum. "boskie siły" lub "boskie prawa") |
'''''Me''''' ([[język sumeryjski|sum]]. ''me'', tłum. "boskie siły" lub "boskie prawa") w wierzeniach mezopotamskich ogół praw, reguł i zasad wyznaczających i charakteryzujących cywilizowane życie, danych ludzkości przez bogów. Pojęcie to odnosiło się do wszystkiego, co było związane z organizacją społeczeństwa [[Sumerowie|Sumerów]] (polityką, religią, stosunkami społecznymi) i ich systemem etyczno-religijnym. ''Me'' były siłą, która utrzymywała świat w należytym porządku, określała miejsce we Wszechświecie dla każdej dziedziny życia. Strażnikiem praw i opiekunem ''me'' był początkowo [[Enlil]], zastąpił go później [[Enki]]. |
||
''Me'' odnosiły się przede wszystkim do człowieka i społeczeństwa. Jedna z grup reguł poznana została za pośrednictwem mitu ''"Inana i Enki"'', w którym bogini [[Inana]] wykrada ''me'' bogu Enki i przekazuja je [[Świątynia Inany w Uruk|swojej świątyni]]. W ten sposób bogini umocniła autorytet [[Uruk]]. Spośród ponad stu znanych reguł, wymienionych w tym micie, udało się odczytać około połowy, lecz nie wszystkie z nich zostały na razie zinterpretowane. Z pojęć abstrakcyjnych znane są znaczenia ''me'' w odniesieniu do bohaterstwa, sprawiedliwości, prawości, dobroci, szlachetności, zwycięstwa, pokoju, kłamstwa, strachu, zmęczenia, kłótni, burzenia miast. W znaczeniu symbolicznym ''me'' opisywało tron królewski, boskość, sztandary czy wieczystą koronę. ''Me'' odnosiło się do organizacji zajęć rzemieślników i artystów (np., [[Cyzelowanie|cyzelerstwo]], koszykarstwo, murarstwo, kowalstwo, garbarstwo, ciesielstwo), porządkowało godności kapłanów i pisarzy, opisywało czynności rytualne (np., zejście do świata podziemnego lub wyjście ze świata podziemnego, [[prostytucja sakralna]], święte oczyszczenie), sztukę i instrumenty muzyczne, budynki sakralne (np., dostojna świątynia, kaplica), sztandar bojowy itd. |
''Me'' odnosiły się przede wszystkim do człowieka i społeczeństwa. Jedna z grup reguł poznana została za pośrednictwem mitu ''"Inana i Enki"'', w którym bogini [[Isztar|Inana]] wykrada ''me'' bogu Enki i przekazuja je [[Świątynia Inany w Uruk|swojej świątyni]]. W ten sposób bogini umocniła autorytet [[Uruk]]. Spośród ponad stu znanych reguł, wymienionych w tym micie, udało się odczytać około połowy, lecz nie wszystkie z nich zostały na razie zinterpretowane. Z pojęć abstrakcyjnych znane są znaczenia ''me'' w odniesieniu do bohaterstwa, sprawiedliwości, prawości, dobroci, szlachetności, zwycięstwa, pokoju, kłamstwa, strachu, zmęczenia, kłótni, burzenia miast. W znaczeniu symbolicznym ''me'' opisywało tron królewski, boskość, sztandary czy wieczystą koronę. ''Me'' odnosiło się do organizacji zajęć rzemieślników i artystów (np., [[Cyzelowanie|cyzelerstwo]], koszykarstwo, murarstwo, kowalstwo, garbarstwo, ciesielstwo), porządkowało godności kapłanów i pisarzy, opisywało czynności rytualne (np., zejście do świata podziemnego lub wyjście ze świata podziemnego, [[prostytucja sakralna]], święte oczyszczenie), sztukę i instrumenty muzyczne, budynki sakralne (np., dostojna świątynia, kaplica), sztandar bojowy itd. |
||
W procesie dziejowym pod względem zbliżonych znaczeń ''me'' podobne było do starorzymskiego ''[[numen]]''. Zbliżone koncepcje postrzegania świata występują w kilku religiach pierwotnych, najbardziej objawia się to w wierzeniach dalekowschodnich. Można odnaleźć podobieństwa pomiędzy ''me'' a ideami [[Platon]]a. |
W procesie dziejowym pod względem zbliżonych znaczeń ''me'' podobne było do starorzymskiego ''[[numen]]''. Zbliżone koncepcje postrzegania świata występują w kilku religiach pierwotnych, najbardziej objawia się to w wierzeniach dalekowschodnich. Można odnaleźć podobieństwa pomiędzy ''me'' a ideami [[Platon]]a. |
||
Wersja z 09:02, 16 lis 2011
Me (sum. me, tłum. "boskie siły" lub "boskie prawa") w wierzeniach mezopotamskich ogół praw, reguł i zasad wyznaczających i charakteryzujących cywilizowane życie, danych ludzkości przez bogów. Pojęcie to odnosiło się do wszystkiego, co było związane z organizacją społeczeństwa Sumerów (polityką, religią, stosunkami społecznymi) i ich systemem etyczno-religijnym. Me były siłą, która utrzymywała świat w należytym porządku, określała miejsce we Wszechświecie dla każdej dziedziny życia. Strażnikiem praw i opiekunem me był początkowo Enlil, zastąpił go później Enki.
Me odnosiły się przede wszystkim do człowieka i społeczeństwa. Jedna z grup reguł poznana została za pośrednictwem mitu "Inana i Enki", w którym bogini Inana wykrada me bogu Enki i przekazuja je swojej świątyni. W ten sposób bogini umocniła autorytet Uruk. Spośród ponad stu znanych reguł, wymienionych w tym micie, udało się odczytać około połowy, lecz nie wszystkie z nich zostały na razie zinterpretowane. Z pojęć abstrakcyjnych znane są znaczenia me w odniesieniu do bohaterstwa, sprawiedliwości, prawości, dobroci, szlachetności, zwycięstwa, pokoju, kłamstwa, strachu, zmęczenia, kłótni, burzenia miast. W znaczeniu symbolicznym me opisywało tron królewski, boskość, sztandary czy wieczystą koronę. Me odnosiło się do organizacji zajęć rzemieślników i artystów (np., cyzelerstwo, koszykarstwo, murarstwo, kowalstwo, garbarstwo, ciesielstwo), porządkowało godności kapłanów i pisarzy, opisywało czynności rytualne (np., zejście do świata podziemnego lub wyjście ze świata podziemnego, prostytucja sakralna, święte oczyszczenie), sztukę i instrumenty muzyczne, budynki sakralne (np., dostojna świątynia, kaplica), sztandar bojowy itd.
W procesie dziejowym pod względem zbliżonych znaczeń me podobne było do starorzymskiego numen. Zbliżone koncepcje postrzegania świata występują w kilku religiach pierwotnych, najbardziej objawia się to w wierzeniach dalekowschodnich. Można odnaleźć podobieństwa pomiędzy me a ideami Platona.
| 1. funkcja władcy en 2. funkcja kapłana lagal 3. "Boskość" 4. "Przynależny władcom kołpak" 5. "Tron królestwa" 6. "Wzniosłe berło" 7. "Pastorał i lejce" 8. "Wzniosła szata" 9."Pasterstwo" 10. "Królestwo" 11. funkcja kapłanki egizi 11. funkcja kapłanki nindingir 12. funkcja kapłana iszib 13. funkcja kapłana lumah 14. funkcja kapłana gudu 15. "Trwałość" |
16. "Zejście do świata podziemnego" 17. "Wyjście ze świata podziemnego" 18. funkcja kapłana kurgara 19. "Miecz i maczuga" 20. funkcja sługi świątyni sagursag 21 "Czarna suknia" 22. "Kolorowa suknia" 23. "Fryzura na karku" 24. "Sztandary" 25. "Potop" 26. "Stosunki seksualne" 27. "Pocałunki" 28. "Prostytucja" 29. "Głośne wołanie" 30. "Zaprzeczanie" |
31. "Pochlebstwo" 32. stanowisko prostytutki kultowej 33. "Czysta gospoda" 34. "Czyste nigingar 35. stanowisko niebiańskiej hieroduli 36. "Głośno brzmiący instrument" 37. "Muzyka" 38. "Starszeństwo" 39. "Bohaterstwo" 40. "Siła" 41. "Niehonorowość" 42. "Prawość" 43. "Rabowanie miast" 46. "Intonowanie lamentacji" 47. "Radość serca" |
48. "Kłamliwość" 49. "Buntowniczy kraj" 50. "Stan pokoju" 51. "Wiele przebywania w drodze (podróżowania?)" 52. "Trwała siedziba" 53. rzemiosło stolarza 54. rzemiosło kotlarza 55. sztuka pisania 56. rzemiosło kowala 57. rzemiosło siodlarza 58.rzemiosło folusznika 59. rzemiosło budowniczego 60. rzeniosło rogożnika 61. "Rozum" 62. "Wiedza" 63. "Czyste rytuały obmywania" |
64. "Dom (...)" 65. "Gromadzenie żaru węgielnego" 66. "Zagroda owiec" 67. "Głęboki szacunek" 68. "Napięcie (wzbudzające) głęboki szacunek" 69. "Pełne szacunku milczenie" 70. "Rozniecanie ognia" 71. "Gaszenie ognia" 72. "Ciężka praca" 73. "Zgromadzenie rodziny" 74. "Walka" 75. "Okrzyk zwycięstwa" 76. "Doradztwo" 77. "Naradzanie się" 78."Wymierzanie sprawiedliwości" 79. (Podejmowanie) decyzji" |
- ↑ na podstawie: Szarzyńska K., Mity..., s. 66-82.
Bibliografia
- Bielicki M., Zapomniany świat Sumerów, Warszawa 1966, s. 196–197.
- Łyczkowska K., Szarzyńska K., Mitologia Mezopotamii, Warszawa 1981, s. 56–58. ISBN 83-221-0132-5.
- Szarzyńska K., Mity sumeryjskie, seria Antologia Literatury Mezopotamskiej, Warszawa 2000, s. 66-82. ISBN 83-87111-13-4.