Jelena Zrinski

Helena Zrinska
Helena Zrinska (1643-1703)
chorwacka hrabina
Urodzona	1643., Ozalj
Zmarła	1703., Nikomedia, Turcja
Narodowość	chorwacka
Pierwszy mąż	Franciszek I Rakoczy, 1666.
Potomstwo	Juraj, Julijana Barbara, Franciszek II Rakoczy
Drugi mąż	Imre Thököly, 1682.
Potomstwo	Elżbieta

Helena Zrinska, (chorw.) Jelena Zrinska, (węg.) Ilona Zrínyi, (ur. w Ozalju w 1643; zm. w Nikomedii, 18 lutego 1703) - szlachcianka chorwacka, ostatni potomek chorwackiego magnackiego rodu Zrińskich, jedna z najsłynniejszych kobiet w historii Węgier. Była mocno zaangażowana w działalność patriotyczną. Jej ojciec i wuj (brat matki, Fran Krsto Frankopan) zostali straceni w 1671 r. za udział w spisku magnatów chorwackich i węgierskich przeciwko Habsburgom (tzw. spisek Wesselényi'ego). Późniejszy drugi mąż, Emeryk Thököly walczył z Habsburgami stając w 1672 r. na czele jednego z powstań kuruców, a wychowany przez nią w duchu patriotyzmu syn, Franciszek II Rakoczy, w latach 1703-1711 stał na czele ostatniego wielkiego powstania antyhabsburskiego - tzw. powstania Rakoczego.

Biografia

Rodzina

Helena Zrinska była córką chorwackiego bana Piotra Zrinskiego, wodza, polityka i pisarza, oraz poetki i tłumaczki Katarzyny Zrinskiej z domu Frankopan. Była ich najstarszym dzieckiem, miała dwie młodsze siostry Judytę Petronellę (1652-1699) i Aurorę Weronikę (1658-1735) oraz brata Iwana IV Antoniego (1654-1703). Helena od najmłodszych lat była podziwiana ze względu na swoją wielką urodę oraz inteligencję. Choć o jej wykształceniu niewiele wiadomo, faktem jest, iż dorastała w możnej rodzinie o rozległych kontaktach, na której dworach przebywali chorwaccy intelektualiści i pisarze oraz inni znamienici członkowie rodu m.in. stryj Heleny Nikola Zrinski.

Małżeństwa

1 marca 1666 została żoną Franciszka I Rakoczego, z którym doczekała się trójki dzieci, najsłynniejszy był Franciszek II Rakoczy. Po śmierci pierwszego męża (1676 r.) w 1682 r. wstąpiła w uświecony związek z Emerykiem (Imre) Thököly'm . Z drugim małżonkiem brała czynny udział w zorganizowanym przez niego powstaniu. Helena wsławiła się prawie trzyletnią (1685-1688) obroną zamku Palanka (Palanok) w Mukaczewie (obecnie znajdującej się na terytorium Ukrainy). Kiedy dalsza obrona twierdzy stała się niemożliwa Helena poddała się Austriakom sama zostając ich jeńcem.

Niewola wygnanie i śmierć

Hrabina została uwięziona w austriackim klasztorze spędziła tam , z dwójką swoich dzieci, łącznie siedem lat. W tym czasie Thököly nadal prowadził w północnowschodniej części kraju walkę z habsburskimi oddziałami. Dzięki sprzyjającym okolicznościom doszło do wymiany jeńców i w 1695 r. Helena wróciła do męża. Po pokoju karłowickim , niekorzystnym dla Thököly'ego i Zrinskiej , para musiała udać się na wygnanie do Turcji. Helena mieszkała przez pewien czas w Konstantynopolu, dokładniej w dzielnicy Galata. Żywota dokonała w Nikodemii (obecnie Izmit).

Dziedzictwo

Na Węgrzech uważana jest za narodową bohaterkę, patriotkę i wojownika o wolność, która idee niepodległościowe wpoiła swojemu synowi, przywódcy słynnego powstania antyhabsburskiego. Szczątki hrabiny zostały w 1906 r. przeniesione do Koszyc i znajdują się w katedrze Św. Elżbiety w grobie, który dzieli z synem.

Linki zewnętrzne

• [1] Słynne Węgierki