Mateusz Cygański

Znani biolodzy - autor pierwszego dzieła o ptakach pt. Myślistwo ptasze, wydrukowane w Krakowie w 1584 roku. Data urodzin i śmierci autora jest nieznana. Z jego dzieł wynika jednak, że był namiętnym myśliwym, który większość swojego życia spędził na Mazowszu.

Myślistwo ptasze nie jest typowym dziełem ornitologicznym w dzisiejszym znaczeniu, a traktuje o różnych sposobach polowania m.in. na ptaki. W swoim dziele Cygański Mateusz wymienia wszystkie gatunki według porządku alfabetycznego nazywając je "narodami". Każdy gatunek scharakteryzowany jest na początku w formie rymowanego wiersza, niekiedy tak dobrze, że od razu, nie patrząc na rycinę i nagłówek, natychmiast domyślamy się o jakim ptaku była mowa, a czasami opis jest bardzo niejasny i zupełnie niezrozumiały np.:

Między błotami swój żywot prowadzi

Kulig, na długich przeto nogach chodzi.

Nie wdzięcznym, ale głośnym krzyczy głosem,

Pokiwając na wsze strony nosem".

Czasami, czytając jego dzieło odnośni się wrażenie, że Myślistwo ptasze napisane zostało bardzo nieudolnym stylem, lecz należy wziąć pod uwagę fakt, że Mateusz Cygański był analfabetą i cały tekst dyktował pisarzowi, a tym samym nie mógł kontrolować napisanego tekstu. "Myślistwo ptasze" opatrzone jest licznymi rysunkami zaczerpniętymi z innych opracowań. Na chwilę obecną dzieło Mateusza Cygańskiego ma wartość tylko historyczną.