Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m nowy klucz sortowania Kategoria:Pomniki w Warszawie: "Budowy Szosy Brzeskiej" za pomocą HotCat |
Starypatyk (dyskusja | edycje) m szablon położenie (współrzędne geograficzne) |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Plik:Obiekt zabytkowy znak.svg|20px|zabytek|left]] |
[[Plik:Obiekt zabytkowy znak.svg|20px|zabytek|left]] |
||
'''Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej''' (Pomnik Pracy) - [[obelisk]] znajdujący się na [[Warszawa|warszawskim]] [[Grochów (Warszawa)|Grochowie]], przy [[Ulica Grochowska w Warszawie|ulicy Grochowskiej]]. Odsłonięty w [[1825]] r. dla uczczenia budowanej w latach [[1820]]-[[1823]] [[bruk]]owanej szosy prowadzącej z [[Warszawa|Warszawy]] do [[Brześć|Brześcia]], tzw. szosy brzeskiej. |
'''Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej''' (Pomnik Pracy) - [[obelisk]] znajdujący się na [[Warszawa|warszawskim]] [[Grochów (Warszawa)|Grochowie]], przy [[Ulica Grochowska w Warszawie|ulicy Grochowskiej]]. Odsłonięty w [[1825]] r. dla uczczenia budowanej w latach [[1820]]-[[1823]] [[bruk]]owanej szosy prowadzącej z [[Warszawa|Warszawy]] do [[Brześć|Brześcia]], tzw. szosy brzeskiej. |
||
{{Koordynaty|52|14|45.7|N|21|4|35.3|E|region:PL}} |
|||
== Historia == |
== Historia == |
Wersja z 20:10, 14 kwi 2012
Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej (Pomnik Pracy) - obelisk znajdujący się na warszawskim Grochowie, przy ulicy Grochowskiej. Odsłonięty w 1825 r. dla uczczenia budowanej w latach 1820-1823 brukowanej szosy prowadzącej z Warszawy do Brześcia, tzw. szosy brzeskiej.
Nieprawidłowe parametry: {52|14|45.7|N|21|4|35.3|E|region:PL}
Historia
Pomnik został ustawiony z inicjatywy Stanisława Staszica w 1825 r., odsłonięty uroczyście 21 maja 1825 r. wraz z identycznym obiektem w Terespolu. Podkreślano, że w ceremonii odsłonięcia brali udział nie tylko inżynierowie czy znane osobistości ale również robotnicy pracujący przy budowie drogi.
Z okazji ukończenia budowy szosy warszawsko-brzeskiej Mennica Warszawska wybiła dwa medale pamiątkowe. Uczniowie Szkoły Sztuk Pięknych wykonali litografie pomnika, które zostały umieszczone w albumie pt. Rys postawionych pomników i wybitych medalów w Królestwie Polskim w roku 1825.
W literaturze z lat 80. XX wieku podkreślano, że wystawienie pomnika mającego być pamiątką zbiorowego trudu przy tworzeniu przedsięwzięcia o charakterze gospodarczym było zjawiskiem nowatorskim. Owa nowatorskość miała być związana z poglądami Staszica, który uważał, że na upamiętnienie zasługują również inicjatywy przyczyniające się do rozwoju kraju, a nie tylko poszczególne jednostki czy akty zbrojne.
W 1935 r. podczas przebudowy ul. Grochowskiej do obelisku przytwierdzono tablicę, która później zaginęła.
Pomnik restaurowano w latach 1896, 1917 i gruntownie odnowiono w latach 1961-1964 przy przebudowie ulicy Grochowskiej. Gruntowna renowacja obelisku miała miejsce w 1984 roku. Metodą opracowaną przez Instytut Mechaniki Precyzyjnej w 1976 roku zabezpieczono obelisk przed dalszą korozją.
Opis pomnika
Pomnik ma wysokość ok. 14 m i ustawiony jest na czworobocznym cokole. Wykonany jest z żeliwa i ozdobiony płaskorzeźbami, których twórcą był Paweł Maliński. Z żelaza zostało również wykonane ogrodzenie pomnika w postaci czterech słupków połączonych łańcuchem. Wszystkie elementy obelisku zostały odlane w założonej przez Stanisława Staszica hucie w Samsonowie.
Na froncie obelisku widnieje data ukończenia budowy drogi: MDCCCXXII oraz tablica o treści:
W ROKU WIELKIEJ ZAGŁADY NARODOWEJ
PO ZGONIE MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO
ZA CZASÓW PREZYDENTURY R.P. IGNACEGO MOŚCICKIEGO
A PREZYDENTA MIASTA STEFANA STARZYŃSKIEGO
DROGĘ TĘ W OBRĘBIE WARSZAWY PO 112 LATACH UŻYWANIA
ZNOWA UBITO Z BETONU O NAWIERZCHNI GRANITOWEJ
W STOPIĄTĄ ROCZNICĘ POWSTANIA LISTOPADOWEGO
29-XI-1935 TOW. PRZYJACIÓŁ GROCHOWA KOMISJA HIST. ZABYTKOWA
Inne znajdujące się na pomniku napisy informują po polsku i łacinie o powstaniu nakładem narodowym drogi długiej 178 staj.
W górnej części pomnika w miejscu gdzie teraz są owalne wgłębienia znajdowały się herby Królestwa Polskiego. W dolnej części, po bokach pierwotnie mieściły się powiększone awersy i rewersy medali wybitych dla upamiętnienia wydarzenia. Na medalu usuniętym po 1915 r. znajdował się napis ku czci cara. Inne przedstawiają siedzącą na przyczółku mostu kobietę z kołem i gałązką laurową oraz trzon kolumny.
Południowy bok obelisku (front pomnika) ozdobiony jest płaskorzeźbami przedstawiającymi panoramy Warszawy (nad cokołem), Siedlec (w połowie wysokości) i Brześcia (na szczycie) oraz scenami z budowy traktu:
- kamieniarzy przy produkcji kostki;
- niwelację drogi;
- wbijanie pala;
- brukowanie;
- konserwację;
- wóz z kupcem na drodze, który przejeżdża obok pomnika.
Płaskorzeźby ukazują sceny w sposób realistyczny. Są na nich robotnicy w kubrakach, długich butach, konfederatkach, kapeluszach oraz kmiecie czy bosy wąsaty chłop w baraniej czapce pchający taczkę (na scence prezentującej niwelację drogi).
Bibliografia
- Jerzy Kasprzycki; Warszawa-Praga, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1980
- Jerzy Lileyko; Najcenniejsze Zabytki Warszawy, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1989, ss. 118-120, ISBN 83-03-02485-X