Jelena Zrinski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
ChuispastonBot (dyskusja | edycje)
57 877 edycji
m r2.7.1) (Robot dodał eo:Helena Zrínyi
m drobne redakcyjne
Linia 1: Linia 1:
{| align="right" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="margin-left:0.5em;margin-bottom:0.5em; border-collapse:collapse;" width="235px"
{| align="right" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="margin-left:0.5em;margin-bottom:0.5em; border-collapse:collapse;" width="235px"
|-
|align="center" colspan="5" bgcolor="#edae10"|'''Helena Zrinska'''
|align="center" colspan="5" bgcolor="#edae10"|'''Helena Zrinska'''
|-
|-
|align="center" colspan="2" | [[Plik:Jelena Zrinska (Croatia).jpg|200px|thumb|Helena Zrinska (1643-1703)]]
|align="center" colspan="2" | [[Plik:Jelena Zrinska (Croatia).jpg|200px|thumb|Helena Zrinska (1643-1703)]]
|-
|-
|align="center" colspan="2" bgcolor="#eeef10"|'''chorwacka hrabina'''
|align="center" colspan="2" bgcolor="#eeef10"| '''chorwacka hrabina'''
|-
|-
|align="center" colspan="2" |
|align="center" colspan="2" |
|-
|-
| '''Urodzona''' || [[1643]].,<br />[[Ozalj]]
| '''Urodzona''' || [[1643]],<br />[[Ozalj]]
|-
|-
| '''Zmarła''' || [[1703]].,<br />[[Nikomedia]], [[Turcja]]
| '''Zmarła''' || [[1703]],<br />[[Nikomedia]], [[Turcja]]
|-
|-
| '''Narodowość''' || [[Chorwaci|chorwacka]]
| '''Narodowość''' || [[Chorwaci|chorwacka]]
|-
|-
| '''Pierwszy mąż''' || [[Franciszek I Rakoczy]],<br /> [[1666]].
| '''Pierwszy mąż''' || [[Franciszek I Rakoczy]],<br />[[1666]]
|-
|-
| '''Potomstwo''' || Juraj,<br />Julijana Barbara,<br />[[Franciszek II Rakoczy]]
| '''Potomstwo''' || Juraj,<br />Julijana Barbara,<br />[[Franciszek II Rakoczy]]
|-
|-
| '''Drugi mąż''' || [[Imre Thököly]],<br />[[1682]].
| '''Drugi mąż''' || [[Imre Thököly]],<br />[[1682]]
|-
|-
| '''Potomstwo''' || Elżbieta
| '''Potomstwo''' || Elżbieta
|-
|}
|}
'''Helena Zrinska''', {{lang|hr}} ''Jelena Zrinska'', {{lang|hu}} ''Ilona Zrínyi'', (ur. w [[Ozalj|Ozalju]] w [[1643]]; zm. w [[Nikomedia|Nikomedii]], [[18 lutego]] [[1703]]) - szlachcianka [[Chorwacja|chorwacka]], ostatni potomek chorwackiego magnackiego rodu [[Zrinscy|Zrińskich]], jedna z najsłynniejszych kobiet w historii [[Węgry|Węgier]]. Była mocno zaangażowana w działalność patriotyczną. Jej ojciec i wuj (brat matki, [[Fran Krsto Frankopan]]) zostali straceni w [[1671]] r. za udział w spisku [[magnateria|magnatów]] [[Chorwaci|chorwackich]] i [[Węgrzy|węgierskich]] przeciwko [[Habsburgowie|Habsburgom]] (tzw. spisek [[Franciszek Wesselényi|Wesselényi'ego]]). Późniejszy drugi mąż, [[Imre Thököly|Emeryk Thököly]] walczył z [[Habsburgowie|Habsburgami]] stając w [[1672]] r. na czele jednego z [[powstanie Thökölyego na Węgrzech|powstań kuruców]], a wychowany przez nią w duchu patriotyzmu syn, [[Franciszek II Rakoczy]], w latach [[1703]]-[[1711]] stał na czele ostatniego wielkiego powstania antyhabsburskiego - tzw. [[powstanie Rakoczego na Węgrzech|powstania Rakoczego]].
'''Helena Zrinska''', {{lang|hr}} ''Jelena Zrinska'', {{lang|hu}} ''Ilona Zrínyi'' (ur. w [[Ozalj]]u w [[1643]], zm. w [[Nikomedia|Nikomedii]], [[18 lutego]] [[1703]]) – szlachcianka [[Chorwacja|chorwacka]], ostatni potomek chorwackiego magnackiego rodu [[Zrinscy|Zrińskich]], jedna z najsłynniejszych kobiet w historii [[Węgry|Węgier]]. Była mocno zaangażowana w działalność patriotyczną. Jej ojciec i wuj (brat matki, [[Fran Krsto Frankopan]]) zostali straceni w [[1671]] r. za udział w spisku [[magnat]]ów [[Chorwaci|chorwackich]] i [[Węgrzy|węgierskich]] przeciwko [[Habsburgowie|Habsburgom]] (tzw. spisek [[Franciszek Wesselényi|Wesselényiego]]). Późniejszy drugi mąż, [[Imre Thököly|Emeryk Thököly]] walczył z [[Habsburgowie|Habsburgami]] stając w [[1672]] r. na czele jednego z [[Powstanie Thökölyego|powstań kuruców]], a wychowany przez nią w duchu patriotyzmu syn, [[Franciszek II Rakoczy]], w latach [[1703]]-[[1711]] stał na czele ostatniego wielkiego powstania antyhabsburskiego – tzw. [[Powstanie Rakoczego|powstania Rakoczego]].


== Biografia ==
== Biografia ==

=== Rodzina ===
=== Rodzina ===
Helena Zrinska była córką chorwackiego bana [[Piotra Zrinskiego]], wodza, polityka i pisarza, oraz poetki i tłumaczki [[Katarzyna Zrinska|Katarzyny Zrinskiej]] z domu [[Frankopan]]. Była ich najstarszym dzieckiem, miała dwie młodsze siostry Judytę Petronellę ([[1652]]-[[1699]]) i Aurorę Weronikę ([[1658]]-[[1735]]) oraz brata Iwana IV Antuna ([[1654]]-[[1703]]).
Helena Zrinska była córką chorwackiego bana [[Piotra Zrinskiego]], wodza, polityka i pisarza, oraz poetki i tłumaczki [[Katarzyna Zrinska|Katarzyny Zrinskiej]] z domu [[Frankopan]]. Była ich najstarszym dzieckiem, miała dwie młodsze siostry Judytę Petronellę ([[1652]]-[[1699]]) i Aurorę Weronikę ([[1658]]-[[1735]]) oraz brata Iwana IV Antuna ([[1654]]-[[1703]]).
Linia 33: Linia 30:


=== Małżeństwa ===
=== Małżeństwa ===
[[1]] [[marzec|marca]] [[1666]] została żoną [[Franciszek I Rakoczy|Franciszka I Rakoczego]], z którym doczekała się trójki dzieci, najsłynniejszy był [[Franciszek II Rakoczy]]. Po śmierci pierwszego męża ([[1676]] r.) w [[1682]] r. wstąpiła w uświecony związek z [[Imre Thököly|Emerykiem (Imre) Thököly'm]] . Z drugim małżonkiem brała czynny udział w zorganizowanym przez niego powstaniu. Helena wsławiła się prawie trzyletnią ([[1685]]-[[1688]]) obroną zamku [[Zamek Palanka|Palanka]] (Palanok) w [[Mukaczewo|Mukaczewie]] (obecnie znajdującej się na terytorium [[Ukraina|Ukrainy]]). Kiedy dalsza obrona twierdzy stała się niemożliwa Helena poddała się [[Austriacy|Austriakom]] sama zostając ich jeńcem.
[[1]] marca [[1666]] została żoną [[Franciszek I Rakoczy|Franciszka I Rakoczego]], z którym doczekała się trójki dzieci, najsłynniejszy był [[Franciszek II Rakoczy]]. Po śmierci pierwszego męża ([[1676]] r.) w [[1682]] r. wstąpiła w uświęcony związek z [[Imre Thököly|Emerykiem (Imre) Thökölym]] . Z drugim małżonkiem brała czynny udział w zorganizowanym przez niego powstaniu. Helena wsławiła się prawie trzyletnią ([[1685]]-[[1688]]) obroną zamku [[Zamek Palanka|Palanka]] (Palanok) w [[Mukaczewo|Mukaczewie]] (obecnie znajdującej się na terytorium [[Ukraina|Ukrainy]]). Kiedy dalsza obrona twierdzy stała się niemożliwa Helena poddała się [[Austriacy|Austriakom]] sama zostając ich jeńcem.


=== Niewola wygnanie i śmierć ===
=== Niewola wygnanie i śmierć ===
Hrabina została uwięziona w austriackim klasztorze spędziła tam , z dwójką swoich dzieci, łącznie siedem lat. W tym czasie [[Imre Thököly|Thököly]] nadal prowadził w północnowschodniej części kraju walkę z [[Habsburgowie|habsburskimi]] oddziałami. Dzięki sprzyjającym okolicznościom doszło do wymiany jeńców i w [[1695]] r. Helena wróciła do męża.
Hrabina została uwięziona w austriackim klasztorze spędziła tam, z dwójką swoich dzieci, łącznie siedem lat. W tym czasie [[Imre Thököly|Thököly]] nadal prowadził w północno-wschodniej części kraju walkę z [[Habsburgowie|habsburskimi]] oddziałami. Dzięki sprzyjającym okolicznościom doszło do wymiany jeńców i w [[1695]] r. Helena wróciła do męża.
Po [[pokój karłowicki|pokoju karłowickim]] , niekorzystnym dla [[Imre Thököly|Thököly'ego]] i Zrinskiej , para musiała udać się na wygnanie do [[Turcja|Turcji]]. Helena mieszkała przez pewien czas w [[Konstantynopol]]u, dokładniej w dzielnicy [[Galata]]. Żywota dokonała w [[Nikomedia|Nikodemii]] (obecnie [[Izmit]]).
Po [[Pokój w Karłowicach|pokoju karłowickim]], niekorzystnym dla [[Imre Thököly|Thökölyego]] i Zrinskiej, para musiała udać się na wygnanie do [[Turcja|Turcji]]. Helena mieszkała przez pewien czas w [[Konstantynopol]]u, dokładniej w dzielnicy [[Galata]]. Żywota dokonała w [[Nikomedia|Nikodemii]] (obecnie [[Izmit]]).


== Dziedzictwo ==
== Dziedzictwo ==

Na [[Węgry|Węgrzech]] uważana jest za narodową bohaterkę, patriotkę i wojownika o wolność, która idee niepodległościowe wpoiła swojemu synowi, przywódcy słynnego powstania antyhabsburskiego.
Na [[Węgry|Węgrzech]] uważana jest za narodową bohaterkę, patriotkę i wojownika o wolność, która idee niepodległościowe wpoiła swojemu synowi, przywódcy słynnego powstania antyhabsburskiego.
Szczątki hrabiny zostały w [[1906]] r. przeniesione do [[Koszyce|Koszyc]] i znajdują się w katedrze [[Katedra św. Elżbiety w Koszycach|Św. Elżbiety]] w grobie, który dzieli z synem.
Szczątki hrabiny zostały w [[1906]] r. przeniesione do [[Koszyce|Koszyc]] i znajdują się w katedrze [[Katedra św. Elżbiety w Koszycach|Św. Elżbiety]] w grobie, który dzieli z synem.


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
⚫
* [http://wyszehrad.com/wegry/aktualnosci/slynne-wegierki http://wyszehrad.com/wegry/aktualnosci/slynne-wegierki] Słynne Węgierki

⚫
* [http://wyszehrad.com/wegry/aktualnosci/slynne-wegierki] Słynne Węgierki



{{DEFAULTSORT:Zrinska, Helena}}
{{DEFAULTSORT:Zrinska, Helena}}
[[Kategoria:Historia Chorwacji]]
[[Kategoria:Historia Chorwacji]]
[[Kategoria:Historia Węgier]]
[[Kategoria:Historia Węgier]]

Wersja z 18:38, 20 kwi 2012

Helena Zrinska
Helena Zrinska (1643-1703)
chorwacka hrabina
Urodzona 1643,
Ozalj
Zmarła 1703,
Nikomedia, Turcja
Narodowość chorwacka
Pierwszy mąż Franciszek I Rakoczy,
1666
Potomstwo Juraj,
Julijana Barbara,
Franciszek II Rakoczy
Drugi mąż Imre Thököly,
1682
Potomstwo Elżbieta

Helena Zrinska, (chorw.) Jelena Zrinska, (węg.) Ilona Zrínyi (ur. w Ozalju w 1643, zm. w Nikomedii, 18 lutego 1703) – szlachcianka chorwacka, ostatni potomek chorwackiego magnackiego rodu Zrińskich, jedna z najsłynniejszych kobiet w historii Węgier. Była mocno zaangażowana w działalność patriotyczną. Jej ojciec i wuj (brat matki, Fran Krsto Frankopan) zostali straceni w 1671 r. za udział w spisku magnatów chorwackich i węgierskich przeciwko Habsburgom (tzw. spisek Wesselényiego). Późniejszy drugi mąż, Emeryk Thököly walczył z Habsburgami stając w 1672 r. na czele jednego z powstań kuruców, a wychowany przez nią w duchu patriotyzmu syn, Franciszek II Rakoczy, w latach 1703-1711 stał na czele ostatniego wielkiego powstania antyhabsburskiego – tzw. powstania Rakoczego.

Biografia

Rodzina

Helena Zrinska była córką chorwackiego bana Piotra Zrinskiego, wodza, polityka i pisarza, oraz poetki i tłumaczki Katarzyny Zrinskiej z domu Frankopan. Była ich najstarszym dzieckiem, miała dwie młodsze siostry Judytę Petronellę (1652-1699) i Aurorę Weronikę (1658-1735) oraz brata Iwana IV Antuna (1654-1703). Helena od najmłodszych lat była podziwiana ze względu na swoją wielką urodę oraz inteligencję. Choć o jej wykształceniu niewiele wiadomo, faktem jest, iż dorastała w możnej rodzinie o rozległych kontaktach, na której dworach przebywali chorwaccy intelektualiści i pisarze oraz inni znamienici członkowie rodu m.in. stryj Heleny Nikola Zrinski.

Małżeństwa

1 marca 1666 została żoną Franciszka I Rakoczego, z którym doczekała się trójki dzieci, najsłynniejszy był Franciszek II Rakoczy. Po śmierci pierwszego męża (1676 r.) w 1682 r. wstąpiła w uświęcony związek z Emerykiem (Imre) Thökölym . Z drugim małżonkiem brała czynny udział w zorganizowanym przez niego powstaniu. Helena wsławiła się prawie trzyletnią (1685-1688) obroną zamku Palanka (Palanok) w Mukaczewie (obecnie znajdującej się na terytorium Ukrainy). Kiedy dalsza obrona twierdzy stała się niemożliwa Helena poddała się Austriakom sama zostając ich jeńcem.

Niewola wygnanie i śmierć

Hrabina została uwięziona w austriackim klasztorze spędziła tam, z dwójką swoich dzieci, łącznie siedem lat. W tym czasie Thököly nadal prowadził w północno-wschodniej części kraju walkę z habsburskimi oddziałami. Dzięki sprzyjającym okolicznościom doszło do wymiany jeńców i w 1695 r. Helena wróciła do męża. Po pokoju karłowickim, niekorzystnym dla Thökölyego i Zrinskiej, para musiała udać się na wygnanie do Turcji. Helena mieszkała przez pewien czas w Konstantynopolu, dokładniej w dzielnicy Galata. Żywota dokonała w Nikodemii (obecnie Izmit).

Dziedzictwo

Na Węgrzech uważana jest za narodową bohaterkę, patriotkę i wojownika o wolność, która idee niepodległościowe wpoiła swojemu synowi, przywódcy słynnego powstania antyhabsburskiego. Szczątki hrabiny zostały w 1906 r. przeniesione do Koszyc i znajdują się w katedrze Św. Elżbiety w grobie, który dzieli z synem.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jelena_Zrinski&oldid=30736902”