Tamasz Hryb: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 16: Linia 16:
[[Kategoria:Urodzeni w 1895]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1895]]
[[Kategoria:Zmarli w 1938]]
[[Kategoria:Zmarli w 1938]]
[[Kategoria:Delegaci na I Zjazd Wszechbiałoruski]][[Kategoria:Eserowcy]]
[[Kategoria:Delegaci na I Zjazd Wszechbiałoruski]][[Kategoria:Eserowcy]][[Kategoria:Białoruscy komuniści]]


[[be-x-old:Тамаш Грыб]]
[[be-x-old:Тамаш Грыб]]

Wersja z 18:16, 11 sie 2012

Tomasz Hryb, biał. Тамаш Грыб, ps. "Т.Глеба", "Антон Небарака", "Т.Г." (ur. 6 marca 1895 r. w Polanach w pow. święciańskim w granicach Rosji, zm. 25 stycznia 1938 r. w Pradze) – białoruski polityk, historyk-archiwista, publicysta, pisarz, wydawca, działacz społeczno-kulturalny, oświatowy i narodowy

W 1913 r. ukończył gimnazjum. W latach 1914-1916 studiował w Instytucie Psycho-Neurologicznym w Piotrogrodzie. Zaangażował się wówczas w działalność w białoruskim ruchu narodowym. Od października 1916 r. brał udział w I wojnie światowej. Podczas rewolucji lutowej 1917 r. był członkiem rad robotniczych, chłopskich i żołnierskich w Rewlu i Pskowie. Na I Wszechrosyjskim Zjeździe Rad wszedł w skład Centralnego Komitetu Wykonawczego, należąc do 2 komisji: wojskowej i kulturowo-społecznej. W lipcu tego roku wstąpił do Białoruskiej Socjalistycznej Hramady, wchodząc później w skład Komitetu Centralnego. Następnie został też członkiem Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików), uczestnicząc w rewolucji październikowej. Podczas II Wszechrosyjskiego Zjazdu Rad w październiku wystąpił z RKP(b) i opuścił obrady, rozpoczynając aktywną działalność w białoruskim ruchu narodowym. Uczestniczył w wojskowych zjazdach Białorusinów w Piotrogradzie i Witebsku, gdzie wybrano go w skład Centralnej Białoruskiej Rady Wojskowej. W grudniu 1917 r. uczestniczył w obradach Kongresu Wszechbiałoruskiego w Mińsku, zostając członkiem prezydium. W styczniu 1918 r. brał udział w III Wszechrosyjskim Zjeździe Rad jako delegat wojskowych-Białorusinów. Wystąpił z protestem przeciwko rozgonieniu Kongresu Wszechbiałoruskiego przez bolszewików i podziału Białorusi na mocy umowy w Brześciu. W marcu tego roku został członkiem Rady Białoruskiej Republiki Ludowej. Był współautorem konstytucyjnych hramot Białoruskiej Republiki Ludowej. Po zajęciu ziem białoruskich przez wojska niemieckie objął funkcję sekretarza w szkolnej sekcji urzędu miejskiego Mińska. Pod jego kierownictwem powstał Białoruski Związek Nauczycielski. Od stycznia do kwietnia 1919 r. był nauczycielem w Gimnazjum Białoruskim w Wilnie. Założył i przewodniczył Białoruskiej Partii Socjalistów-Rewolucjonistów. Redagował jej organ prasowy "Грамадзянiн", w którym ukazywały się jego artykuły. Od lipca tego roku wydawał w Grodnie gazetę "Родны Край", zlikwidowaną po czterech numerach przez polskie władze. Współredagował też czasopismo "Беларуская Думка". Za działalność w Białoruskiej Partii Socjalistów-Rewolucjonistów został aresztowany, ale już w listopadzie wypuszczony na wolność. W tym samym miesiącu został ministrem spraw wewnętrznych i propagandy w rządzie Jazepa Waronki. Po udaniu się białoruskiego gabinetu na emigrację pozostał na Białorusi, kierując powstańczym ruchem wyzwoleńczym. W marcu 1920 r. został ponownie aresztowany przez Polaków. Miał zostać rozstrzelany, ale ostatecznie osadzono go w więzieniu w Mińsku, następnie Cytadeli w Warszawie, więzieniu we Wronkach i na końcu w obozie w Dąbie pod Krakowem. W grudniu 1920 r. wypuszczono go na wolność, ale bez prawa powrotu na Białoruś. W tej sytuacji w styczniu 1921 r. wyemigrował na Litwę. Zamieszkał w Kownie, gdzie zorganizował i stanął na czele zagranicznej grupy Białoruskiej Partii Socjalistów-Rewolucjonistów. Redagował też pismo "Сялянская доля". W lutym tego roku uczestniczył w kongresie partii socjalistycznych w Wiedniu. W 1922 r. wyjechał do Pragi, gdzie w listopadzie 1927 r. ukończył studia filozoficzne. Działał w Białoruskim Związku Studenckim. W międzyczasie brał udział w 1923 r. w kolejnym kongresie socjalistycznym w Hamburgu. Uczestniczył w działalności Rady Białoruskiej Republiki Ludowej na uchodźstwie. Utworzył i stanął na czele Białoruskiego Towarzystwa Kulturalnego im. Franciszka Skaryny. Od 1930 r. pracował w Słowiańskiej Bibliotece. W latach 1934-1938 był kierownikiem Białoruskiego Archiwum Zagranicznego w Pradze. Był autorem licznych artykułów dotyczących historii Białorusi w pismach "Бюлетэнь загранічнай групы БПС-Р", "Перавясла", "Студэнцкая думка", "Золак", "Iskry Skaryny". Opracował bibliografię białorusoznastwa. Przygotował dysertację doktorską[1].

Linki zewnętrzne