Lot nad kukułczym gniazdem (powieść)

Lot nad kukułczym gniazdem

Autor	Ken Kesey
Typ utworu	powieść
Wydanie oryginalne
Język	{{{język}}}

{{Książka infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | data powstania = | wikiźródła = | język = | wikicytaty = | alt grafiki = | miejsce wydania = | data wydania = | wydawca = | tytuł oryginalny = Nieznane pola: "wydawca oryg", "quote", "data I wyd oryg", "source", "tłumacz", "I wydawca pol", "miejsce oryg wyd", "data I wyd pol", "język oryg wyd" oraz "tytuł oryg".

Lot nad kukułczym gniazdem (ang. One Flew Over the Cuckoo's Nest) – powieść Kena Keseya z 1962 roku. Kesey ukazał w książce zabiegi terapii elektrowstrząsowej oraz lobotomii. W 2005 roku Magazyn Time wymienił Lot nad kukułczym gniazdem na liście stu najlepszych anglojęzycznych powieści. W 1975 roku nakręcono ekranizację powieści pod tym samym tytułem.

Fabuła

Do szpitala psychiatrycznego zostaje przysłany nowy pacjent, McMurphy. Nowo przybyły chce rozruszać bojaźliwych chorych, lecz to nie podoba się oddziałowej, siostrze Ratched. Zachowanie McMurphy'ego stopniowo staje się przyczyną narastającego konfliktu pomiędzy nim a oddziałową. Randle dowiaduje się, że wielu pacjentów jest na własne życzenie przetrzymywanych w zakładzie, lecz on i kilku innych jest przetrzymywanych siłą. Pacjenci planują jego ucieczkę ze szpitala, nie udaje się jej zrealizować, ponieważ podczas poprzedzającej ją nocnej balangi upija się i zasypia.

Zakończenie

Presja wywarta na jednym z pacjentów, przez siostrę Ratched, skutkuje popełnieniem przez niego samobójstwa. Wzburzony tym faktem McMurphy, w przypływie szału atakuje siostrę Ratched, zdzierając z niej ubranie. W odwecie zostaje na nim przeprowadzany zabieg lobotomii, deklaratywnie mający na celu jego „wyleczenie”, powodujący jednak trwałe upośledzenie. Randle zostaje uduszony poduszką przez Wodza Bromdena, który nie może znieść widoku swojego przyjaciela, wcześniej symbolu walki z rygorem panującym w szpitalu, teraz zamienionego w nieświadomie wegetującą istotę.

Postacie

• Wódz Bromden – narrator powieści, półindianin o wielkiej posturze, udający głuchego i niemego. Na początku książki, Wódz jest ogarnięty paranoją – wydaje mu się, że przebywa ciągle we mgle, produkowanej przez mechaniczne urządzenie, i że to pozwala mu uciec od rzeczywistości. Postrzega społeczeństwo jako wielką, ściśniętą masę, którą nazywa Kombinatem, a szpital za fabrykę, która naprawia usterki w pojedynczych, wadliwych maszynach. Stopniowo jednak Wódz odzyskuje świadomość po pojawieniu się McMurphy’ego, aż wreszcie zaczyna wierzyć w siebie, swoją indywidualność. Ostatecznie ucieka ze szpitala.
• Randle Patrick McMurphy – dobrze zbudowany, rudowłosy mężczyzna, słynący z zamiłowania do szulerki, prostytutek i bójek. Jego ciało jest wytatuowane, pełne śladów po ranach, na nosie ma świeżą bliznę. Został skazany na sześć miesięcy pracy w obozie (gospodarstwie) i stamtąd skierowany jako „psychopata” na tle bójek i seksu, na oddział psychiatryczny. McMurphy cieszy się ze skierowania, sądząc, że czas w szpitalu upłynie szybko i kara będzie znacznie łagodniejsza, niż praca na farmie. Jednak w szpitalu trafia na oddział sadystki- siostry Ratched. Tam buntuje się przeciwko jej rządom, namawia sterroryzowanych pacjentów do podobnych działań, organizuje wycieczkę i sprowadza prostytutki. Bezczelny, arogancki, pewny siebie, jest jednak pozytywnym bohaterem, najbardziej ceni wolność.
• Siostra Ratched – kobieta w średnim wieku, była siostra polowa, starająca się wprowadzić na swój oddział porządek szpitala wojskowego. Z pozoru miła, w rzeczywistości jest sadystką, terroryzującą pacjentów. Za nic nie chce zmieniać swojego ściśle ustalonego planu, dotyczącego każdej dziedziny funkcjonowania oddziału. Zawsze, nawet w chwilach gniewu, stara się zachować zimną krew i powagę, jednak McMurphy’emu udaje się doprowadzić ją do krzyku i wściekłości. Wobec pacjentów stosuje przestarzałe metody, takie jak leczenie elektrowstrząsami i lobotomię. Swoich pomocników wybiera na podstawie ich wrodzonego okrucieństwa i uległości. Jej metody i działania stopniowo pozbawiają pacjentów wolnej woli, człowieczeństwa i poczucia indywidualności.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia pierwszego wydania książki