Dżelada brunatna: Różnice pomiędzy wersjami

Dżelada
	Theropithecus gelada
	(Rüppell, 1835)
	; Samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	ssaki żyworodne
Nadrząd	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	Haplorrhini
Nadrodzina	makakokształtne
Rodzina	makakowate
Rodzaj	Theropithecus; I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1843
Gatunek	dżelada
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:14, 8 lut 2013

Dżelada, dżelada brunatna (Theropithecus gelada) – gatunek małpy wąskonosej z rodziny makakowatych (Cercopithecidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Theropithecus.

Występowanie

Obecny zasięg występowania dżelady obejmuje wyżyny i góry północno-zachodniej Etiopii i Erytrei. Najliczniej występuje w Parku Narodowym Semien w Etiopii. Większość dżelad jest spotykana na wysokościach 2000-5000 m n.p.m. Dawniej były szeroko rozprzestrzenione w Afryce.

Wygląd

Z przodu długie włosy tworzą rodzaj płaszcza, skóra na piersi i gardzieli nieowłosiona, czerwona, o zabarwieniu i wyglądzie zależnym od cyklu płciowego samicy. U samców występuje bujna grzywa.

Ekologia i rozród

Dżelady żywią się trawą, a przy jej niedoborze innymi roślinami, owocami i kwiatami. Żyją w grupach rodzinnych, które na czas żerowania łączą się w większe stada liczące do 70 osobników. Grupa rodzinna złożona jest z jednego samca i kilku samic z młodymi. Dżelady śpią na skalnych półkach. Ciąża trwa 5-6 miesięcy. Długość życia w warunkach naturalnych nie jest znana. W niewoli odnotowano osobnika, który żył ponad 30 lat.

Podgatunki

Dotychczas opisano dwa podgatunki dżelady^[3]:

Theropithecus gelada gelada
Theropithecus gelada obscurus

Prawdopodobnie wzdłuż rzeki Uebi Szebelie istnieje jeszcze jeden, nieopisany naukowo podgatunek^[2].

Zagrożenia

Gatunek był uważany za bliski zagrożenia wyginięciem (dawna kategoria LR/nt w klasyfikacji IUCN), głównie z powodu polowań i ograniczania siedlisk. Obecnie nie jest tak liczny jak w latach 70. XX wieku, ale nadal dość szeroko rozprzestrzeniony i stosunkowo liczny.

↑ ''Theropithecus'', [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Theropithecus gelada, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Theropithecus gelada. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 17 lipca 2011]

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Bibliografia

Hiller, C.: Theropithecus gelada. (On-line), Animal Diversity Web, 2000. [dostęp 18 maja 2008]. (ang.).
Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Theropithecus gelada. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 31 grudnia 2008]
Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 114. ISBN 83-01-14344-4.

[itis2-1] ''Theropithecus'', [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Theropithecus gelada, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[msw-3] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Theropithecus gelada. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 17 lipca 2011]

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 77: / Linia 77: @@
 [[en:Gelada]]
 [[es:Theropithecus gelada]]
+[[eo:Gelado]]
 [[eu:Gelada]]
 [[fa:بابون گلادا]]