Ze’ew Żabotyński: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:56, 2 cze 2006

Zeev Żabotyński, imię rosyjskie Władimir (alternatywny zapis nazwiska: Jabotinsky, Zhabotinski, heb. זאב ז'בוטינסקי, ros. Зеэв (Владимир Евгеньевич) Жаботинский) – (ur. 18 października 1880, zm. 4 sierpnia 1940), pochodzący z Ukrainy, żydowski lider syjonistyczny, pisarz, mówca, żołnierz, założyciel Legionu Żydowskiego walczącego w czasie I wojny światowej, ostrzegający w latach 30-tych Żydów przed agresją ze strony Niemców i Polaków.

Dzieciństwo

Żabotyński urodził się w Odessie. Jego rodzice byli konserwatywnymi Żydami, więc wychowali syna w tradycji swojego narodu. Jako dziecko Żabotyński nauczył się języka hebrajskiego oraz praw zawartych w Torze. Jako nastolatek odrzucił tradycyjne podejście swoich rodziców i stał się członkiem zsekularyzowanej społeczności żydowskiej.

Wykształcenie

Żabotyński już jako uczeń średniej szkoły wykazywał się zdolnościami pisarskimi. W wieku 16 lat opublikował pierwsze artykuły dziennikarskiej w gazetach wydawanych w Odessie. Po maturze Żabotyński zastał wysłany jako korespondent prasowy do Berna w Szwajcarii, a później do Włoch. Pisał pod pseudonimem Altalena. Podczas pobytu w Italii podjął studia prawnicze na jednym z uniwersytetów w Rzymie. Naukę kontynuował w Rosji, gdzie został przyjęty do palestry adwokackiej. Żabotyński okazał się zdolnym poliglotą, a jego artykuły były w Rosji czytane, co przysporzyło mu pewnej popularności. Żabotyński pracował w wielu gazeta zarówno wydawanych w języku rosyjskim, jidysz oraz hebrajskim.

Syjonizm

W roku 1903 w czasie Wielkiego Tygodnia w okolicach Kiszyniowa (obecnie Mołdawia) odnaleziono zamordowanego rosyjskiego chłopca. Lokalna gazeta rozpowszechniła historię zgodnie, z którą krew tego chrześcijańskiego dziecka została wykorzystana przez "starozakonnych" do produkcji macy. Maca zgodnie z tradycją żydowską spożywana jest w święto Paschy. Reakcją na publikację był pogrom Żydów, który zaczął się 6 lutego w Lany Poniedziałek (według kalendarza prawosławnego). Podczas zamieszek zginęło kilkudziesięciu Izraelitów, a prawie stu zostało rannych. Większość została zmuszona do ucieczki. Władze carskie nie zareagowały w żaden sposób na zamieszki. Dopiero po trzech dniach policja powstrzymała rozjuszony tłum. Do tego czasu Kiszyniowie nie było już ani jednego żywego Żyda.

Antysemickie wydarzenia w Kiszyniowie bardzo wstrząsnęły 22 letnim Żabotyńskim, który postanowił działać w obronie swojego narodu. Wstąpił do organizacji syjonistycznej, gdzie szybko zyskał reputację, jako utalentowany mówca oraz przywódca młodzieżówki. Żabotyński uczestniczył w organizowaniu oddziałów Żydowskiej samoobrony, która miała chronić Izraelitów przed kolejnymi pogromami. Na forum publicznym wypowiadał się w obronie praw obywatelskich swojej społeczności. Aby lepiej porozumieć się z ziomkami, Żabotyński nauczył się kolejnego dialektu języka hebrajskiego. Był uczestnikiem VI Kongresu Syjonistycznego, organizowanego przez Theodora Herzla, który promował pomysł utworzenia żydowskiego państwa w Palestynie. Ideologia syjonistyczna głosiła, że jest to ostatecznie rozwiązanie kwestii żydowskiej, które może uchronić Izraelitów przed szerzącym się w całej Europie antysemityzmem. Żabotyński stał się jej zwolennikiem.

Legiony

Podczas I wojny światowej przedstawiciele wielu narodów pozbawionych własnej państwowości, chcieli dążyć niepodległości, przez utworzenie narodowych oddziałów w armiach wielkich mocarstw biorących udział w krwawym konflikcie. Przykładem mogą być tutaj Legiony Piłsudskiego. Żabotyński podczas swojego pobytu w Egipcie wpadł na podobny pomysł. Wraz z Josephem Trumpeldorem zaproponowali władzom brytyjskim utworzenie Legionu Żydowskiego, który miał walczyć u ich boku z Imperium osmańskim. W Egipcie znajdowało się wtedy wielu Izraelitów, którzy zostali wygnani z Palestyny przez tureckie wojska. Pierwszy oddział nazwany Zion Mule Corps został utworzony w latach 1915-1916. Legionem pod dowództwem Trumpeldora wziął udział w bitwie pod Gallipoli.

Kiedy oddział został rozwiązany Żabotyński jako oficer pojechał do Londynu i promował ideę, przeniesienia izraelskich oddziałów do walk w Palestynie. W sierpniu 1917 roku brytyjskie władze ogłosiły utworzenie regimentu żydowskiego, do którego wstępowali młodzi syjoniści z całej Europy. Żabotyński wraz z innymi legionistami został przerzucony w roku 1918 do Doliny Jordanu. Brał udział w walkach z wojskami tureckimi w pobliżu Jerozolimy. Żabotyński dowodził wojskami izraelskimi podczas desantu przez rzekę Jordan, za co został odznaczony przez wojsko brytyjskie. Żydowski wysiłek wojenny w Dolinie Jordanu miał strategiczne znaczenie w czasie, kiedy inne wojska zajmowały Damaszek. Jednak Brytyjczycy starali się ograniczyć działania izraelskich wojsk na terenie Palestyny, aby nie zrazić do siebie Arabów. Do roku 1919 wojska żydowskie zostały w dużej części zdemobilizowane.

Syjonizm rewizjonistyczny

Po wojnie Żabotyński został wybrany jako członek parlamentu założonego przez żydowskich osadników w Palestynie. W roku 1920 wybuchły wśród Arabów zamieszki skierowane przeciw Żydom. Aby się bronić osadnicy utworzyli Haganę, do której Żabotyński przystąpił. Brał udział w potajemnym dostarczaniu broni dla jej oddziałów. W roku 1921 został wybrany do rady wykonawczej Organizacji Syjonistycznej (obecnie Światowa Organizacja Syjonistyczna). W roku 1923 na skutek konfliktu z jej przewodniczącym Chaimem Weizmannem Żabotyński ustąpił z tej funkcji.

W roku 1925 stał się założycielem jednej z partii związanej z nurtem syjonizmu rewizjonistycznego – Sojuszu Rewizjonistycznych Syjonistów (heb. Hatzohar). Potem Żabotyński zorganizował młodzieżówkę tej partii, Betar (skrót od Liga Josepha Trumpeldora). Jego poglądy miały charakter centroprawicowy. Nowa partia wzięła za cel rozwój osadnictwa na obu brzegach Jordanu. Żabotyński sądził, że podstawą walki o niepodległość powinien być sojusz z Brytyjczykami. Jako ustrój, na którym miało wzorować się przyszłe państwo Izrael preferował liberalną demokrację, wzorowanej na angielskiej. Chciał do niej włączyć również Arabów. Nie jest jasne, czy popierał czystki etniczne wśród arabskiej ludności, ale nie przeciwstawiał się takim poglądom w ruchu syjonistycznym. W odróżnieniu polityków z partii pracy według Żabotyńskiego podstawą nowego społeczeństwa miała być klasa średnia. Duże wsparcie organizacja rewizjonistycznych syjonistów znalazła wśród polskich Żydów.

W roku 1929 Żabotyński wyjechał do Europy, aby wziąć udział w XVI Kongresie Syjonistycznym. Na skutek presji arabskiej społeczności Brytyjczycy odmówili mu wizy powrotnej do Palestyny. Partia polityczna założona przez Żabotyńskiego podzieliła się na trzy organizacje. Najbardziej znacząca była partia Irgun, założona przez Davida Raziela. Została ona potem przekształcona w Herut i ostatecznie Likud. Lider Irgun oraz Betar Menachem Begin, został potem premierem Izraela.

Ostrzeżenie przed holokaustem

W latach 30-tych największe poparcie ruch Żabotyńskiego miał w Polsce. W obliczu narastającego zagrożenia ze strony III Rzeszy w roku 1936 Żabotyński zaproponował swoisty plan ewakuacji do Palestyny Żydów zamieszkujących w ziemiach Rzeczypospolitej. Pomysł ten wzbudził kontrowersje wśród zainteresowanych, którzy stwierdzili, że jest on po myśli polskich antysemitów. Plan zyskał pewną akceptację wśród kół rządowych, co wzbudziło dalsze spory. Polscy Żydzi zbyt długo żyli w swej ojczyźnie, aby porzucać ją w chwili zagrożenia. W roku 1938 Żabotyński stwierdził, że polscy Żydzi:

żyją na krawędzi wulkanu

Ostrzegał przed nadciągającą, jego zdaniem, falą super-pogromów, które będą miały miejsce w Polsce w niedalekiej przyszłości. Żabotyński chciał przestrzec Żydów w Europie, aby emigrowali do Palestyny, tak szybko, jak to możliwe. Kasandryczne wizje Żabotyńskiego nie znalazły szerokiego odzewu, bo Żydzi nie sądzili, że Niemcy mogą zgładzić miliony ludzi gazem do trucia owadów.

Kiedy niemieckie wojska ruszyły na podbój Europy Żabotyński znalazł się w USA, gdzie zmarł w roku 1940. Młodzi Żydzi z założonej przez niego organizacji Betar stali się cztery lata później członkami Żydowskiego Związku Wojskowego, który stawił opór podczas powstania w Getcie. W roku 1946 Irgun zorganizował potajemny transport broni do nowo utworzonego państwa Izrael, łamiąc tym samym rezolucję ONZ. Statek zakupiony przez Żydów do tego celu nosił nazwę Altalena (pseudonim Żabotyńskiego). W roku 1964 ciało Żabotyńskiego zostało przeniesione na cmentarz w Jerozolimie. Obecnie izraelska Partia Herut, jak również Ruch Herut oraz młodzieżówka Herut, odwołują się do tradycji Żabotyńskiego. 23 marca 2005 roku Knesset uczcił jego pamięć specjalną uchwałą.

Bioografia Żabotyńskiego według Naszego Dziennika

Żydowski terrorysta

Włodzimierz Żabotyński (znany też jako Władimir Żabotinski, Zeew) - (1880–1940), żydowski dziennikarz, działacz polityczny.

Urodzony na Ukrainie, przedstawiciel radykalnego nurtu w ruchu syjonistycznym. W 1921–1923 członek egzekutywy Światowej Organizacji Syjonistycznej,założyciel (1923) frakcji syjonistów - rewizjonistów, kwestionującej kompromisową politykę wobec Wielkiej Brytanii i formułującej program bezpośredniej walki o utworzenie państwa żydowskiego - Izrael. W 1931 ustąpił z władz Światowej Organizacji Syjonistycznej, 1935 zerwał z nią i utworzył Nową Organizację Syjonistyczną oraz jej młodzieżową organizację Brit Trumpeldor — Betar. Organizował oddziały do walki z Arabami, zakup i przemyt broni, m.in. z Polski; inicjował rozmowy z rządem polskim (1937–1938), uzyskując możliwość szkolenia wojsk członków Betaru w Polsce, dostawy broni, a także pomoc finansową za którą Polska nigdy nie otrzymała zapłaty.

Żydowski Faszyzm Żabotyńskiego

Włodzimierz Żabotyński, przewodzący rewizjonistów, najważniejszemu ugrupowaniu na syjonistycznej prawicy z okresu mandatowego byl okreslany przez partie lewicowe jako faszysta (w rzeczywistosci mial poglady konserwatywno-liberalne). Mówił :"Niech narody (dos. goje) nie ważą się podnosić ręki na nasze prawa, ale wpierw i nade wszystko niech sami Żydzi nie wypuszczają z rąk tych praw odwiecznych i niepodzielnych... Syjon jest tylko nasz!".

Ciekawostka

Mimo skomplikowanego rodowodu - Likud powstał w 1973 po wojnie Jom Kipur wskutek zjednoczenia (którego siłą napędową był zresztą Szaron) kilku prawicowych partii, wokół których oscylują ciągle różne prawicowe frakcje odłamowe, na przemian się dołączając lub odrywając - partia ta pozostaje w swej istocie bezpośrednim spadkobiercą rewizjonistów. Jej siedziba w Tel-Awiwie nosi imię Żabotyńskiego, którego wielki portret symbolicznie patronuje wszelkim partyjnym posiedzeniom.

Literatura

Książki

Turkey and the War. London, T.F. Unwin, Ltd. [1917]
Sampson the Nazarite. London: M. Secker, [1930]
The War and The Jew. New York, The Dial Press [c1942]
The Story of the Jewish Legion. New York, B. Ackerman, incorporated [c1945]
The Battle for Jerusalem. Vladimir Jabotinsky, John Henry Patterson, Josiah Wedgwood, Pierre Van Paassen explain why a Jewish army is indispensiple for the survival of a Jewish nation and preservation of world civilization. American Friends of a Jewish Palestine, New York, The Friends, [1941]

Teksty Żabotyńskiego

Bibliografia

Lone Wolf: a Biography of Vladimir (Ze'ev) Jabotinsky. by Shmuel Katz; New York: Barricade Books, [c1996] (Katz był uczniem Żabotyńskiego)
The Vladimir Jabotinsky Story. by Joseph B Schechtman; New York , T. Yoseloff [c. 1956-1961]
Jabotinsky and the Revisionist Movement, 1925-1948. by Yaacov Shavit. London, England; Totawa, N.J.:F. Cass, [1988]

Linki zewnętrzne

@@ Linia 31: / Linia 31: @@
 ==Ostrzeżenie przed holokaustem==
 [[Grafika:Zyklon B Container.jpg|thumb|Pusta puszka po gazie z obozu [[Auschwitz-Birkenau]]]]
-W latach [[Lata 30-te XX wieku|30-tych]] największe poparcie ruch Żabotyńskiego miał w [[Polska|Polsce]]. W obliczu narastającego zagrożenia ze strony [[III Rzesza|III Rzeszy]] w roku [[1936]] Żabotyński zaproponował swoisty plan ewakuacji do Palestyny Żydów zamieszkujących w ziemiach Rzeczpospolitej. Pomysł ten wzbudził kontrowersje wśród zainteresowanych, którzy stwierdzili, że jest on po myśli polskich antysemitów. Plan zyskał pewną akceptację wśród kół rządowych, co wzbudziło dalsze spory. Polscy Żydzi zbyt długo żyli w swojej ojczyźnie, aby porzucać ją w chwili zagrożenia.
+W latach [[Lata 30-te XX wieku|30-tych]] największe poparcie ruch Żabotyńskiego miał w [[Polska|Polsce]]. W obliczu narastającego zagrożenia ze strony [[III Rzesza|III Rzeszy]] w roku [[1936]] Żabotyński zaproponował swoisty plan ewakuacji do Palestyny Żydów zamieszkujących w ziemiach Rzeczypospolitej. Pomysł ten wzbudził kontrowersje wśród zainteresowanych, którzy stwierdzili, że jest on po myśli polskich antysemitów. Plan zyskał pewną akceptację wśród kół rządowych, co wzbudziło dalsze spory. Polscy Żydzi zbyt długo żyli w swej ojczyźnie, aby porzucać ją w chwili zagrożenia.
 W roku [[1938]] Żabotyński stwierdził, że polscy Żydzi:
 <blockquote>
-żyją na krawędzi wulkanu
+'''żyją na krawędzi wulkanu'''
 </blockquote>
-Ostrzegał przed nadciągającą jego zdaniem falą super-pogromów, które będą miały miejsce w Polsce w niedalekiej przyszłości. Żabotyński chciał przestrzec Żydów w Europie, aby emigrowali do Palestyny, tak szybko, jak to możliwe. [[Kasandra|Kasandryczne]] wizje Żabotyńskiego nie znalazły szerokiego odzewu, bo Żydzi nie sądzili, że [[niemcy]] mogą zgładzić miliony ludzi, [[Cyklon B|gazem do trucia owadów]].
+Ostrzegał przed nadciągającą, jego zdaniem, falą super-pogromów, które będą miały miejsce w Polsce w niedalekiej przyszłości. Żabotyński chciał przestrzec Żydów w Europie, aby emigrowali do Palestyny, tak szybko, jak to możliwe. [[Kasandra|Kasandryczne]] wizje Żabotyńskiego nie znalazły szerokiego odzewu, bo Żydzi nie sądzili, że [[Niemcy]] mogą zgładzić miliony ludzi [[Cyklon B|gazem do trucia owadów]].
-Kiedy niemieckie wojska ruszyły na podbój Europy Żabotyński znalazł się w [[USA]], gdzie zmarł w roku [[1940]]. Młodzi Żydzi z założonej przez niego organizacji Betar, stali się cztery lata później członkami [[Żydowski Związek Wojskowy|Żydowskiego Związku Wojskowego]], który stawił opór podczas powstania w [[Getto warszawskie|Getcie]]. W roku [[1946]] Irgun zorganizował potajemny transport broni do nowo utworzonego państwa Izrael, łamiąc tym samym reozulcję [[ONZ]]. Statek zakupiony przez Żydów do tego celu nosił nazwę ''Altalena'' (pseudonim Żabotyńskiego). W roku [[1964]] ciało Żabotyńskiego zostało przeniesione na cmentarz w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. Obecnie izraelska Partia Herut, jak również Ruch Herut, oraz młodzieżówka Herut odwołują się do tradycji Żabotyńskiego. [[Marzec 2005#23 marca 2005|23 marca 2005]] roku [[Knesset]] uczcił jego pamięć specjalną uchwałą.
+Kiedy niemieckie wojska ruszyły na podbój Europy Żabotyński znalazł się w [[USA]], gdzie zmarł w roku [[1940]]. Młodzi Żydzi z założonej przez niego organizacji Betar stali się cztery lata później członkami [[Żydowski Związek Wojskowy|Żydowskiego Związku Wojskowego]], który stawił opór podczas powstania w [[Getto warszawskie|Getcie]]. W roku [[1946]] Irgun zorganizował potajemny transport broni do nowo utworzonego państwa Izrael, łamiąc tym samym rezolucję [[ONZ]]. Statek zakupiony przez Żydów do tego celu nosił nazwę ''Altalena'' (pseudonim Żabotyńskiego). W roku [[1964]] ciało Żabotyńskiego zostało przeniesione na cmentarz w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. Obecnie izraelska Partia Herut, jak również Ruch Herut oraz młodzieżówka Herut, odwołują się do tradycji Żabotyńskiego. [[Marzec 2005#23 marca 2005|23 marca 2005]] roku [[Knesset]] uczcił jego pamięć specjalną uchwałą.
 ==Bioografia Żabotyńskiego według Naszego Dziennika==