Bankowy Fundusz Gwarancyjny

Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) - instytucja gwarantująca depozyty polskich banków. Realizuje także działalność pomocową w stosunku do instytucji bankowych zagrożonych upadłością. Powstała na mocy ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z dnia 14 grudnia 1994 r.

Zadania Funduszu

• Gwarantowanie środków pieniężnych zgromadzonych w bankach objętych obowiązkowym systemem gwarantowania do wysokości określonej ustawą.
• Udzielanie pomocy finansowej bankom, które znalazły się w obliczu utraty wypłacalności oraz wspieranie procesów łączenia się banków zagrożonych z silnymi jednostkami bankowymi.
• Gromadzenie i analizowanie informacji o bankach objętych systemem gwarantowania.

Hierarchia ważności wymienionych zadań ulegała zmianie w zależności od sytuacji w jakiej znajdował się system bankowy. W latach 1995 - 1996 najistotniejsze było sprawne wypełnianie zobowiązań w stosunku do klientów banków znajdujących się w stanie upadłości. W kolejnych latach na pierwszy plan - przy zachowaniu gotowości Funduszu do realizacji gwarancji - wysunęła się działalność pomocowa nakierowana na likwidowanie przyczyn, które mogłyby doprowadzić do upadłości banku.

Finansowanie Funduszu

Podstawowymi źródłami finansowania BFG są:

• obowiązkowe opłaty roczne wnoszone przez banki objęte systemem gwarantowania,
• kwoty przekazane z Funduszu Ochrony Środków Gwarantowanych pochodzące od podmiotów objętych systemem gwarantowania, tworzonego w razie konieczności wypłat środków gwarantowanych,
• dochody z pożyczek udzielonych przez Fundusz,
• środki uzyskane w ramach pomocy zagranicznej,
• środki z dotacji udzielonych z budżetu państwa,
• środki z kredytu udzielonego przez Narodowy Bank Polski.

Działalność Funduszu

Działalność gwarancyjna

Celem działalności gwarancyjnej jest zapewnienie deponentom wypłaty, do wysokości określonej ustawą, środków gwarantowanych w razie ich niedostępności.

Limit gwarancji środków zgromadzonych w banku przez jednego deponenta od dnia 30 grudnia 2010 wynosi równowartość 100 tys. EUR oraz zagwarantowano wypłatę środków w ciągu 20 dni roboczych. Środki te podlegają 100% gwarancji. W przypadku środków na rachunkach wspólnych (np. współmałżonków) limit gwarancji 100 tys. EUR dotyczy każdego ze współposiadaczy rachunku. Podstawa prawna: ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1724).

Poza zwiększeniem limitu środków gwarantowanych oraz skróceniem czasu ich niedostępności nowe przepisy wprowadzają także inne istotne zmiany:

• zlikwidowano tzw. zasadę kompensowania. Oznacza to, że wypłacana będzie cała kwota zgromadzonych przez klienta środków do wysokości limitu gwarancyjnego, bez pomniejszania o wartość zaciągniętych kredytów w danym banku;
• gwarancjami zostały objęte wszystkie podmioty gospodarcze (z wyłączeniem instytucji finansowych wprost wskazanych w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym);
• rozpoczęcie procedury wypłaty środków gwarantowanych nastąpi już w dniu zawieszenia działalności banku przez Komisję Nadzoru Finansowego i złożenia wniosku o ogłoszenie jego upadłości.

Oznacza to, że nie jest konieczna decyzja sądu o ogłoszeniu upadłości banku, aby Bankowy Fundusz Gwarancyjny rozpoczął wypłatę środków gwarantowanych. Pozostałe przepisy ustawy do tego dnia obowiązującej zostały utrzymane. Objęte gwarancjami są zarówno depozyty złotowe jak i walutowe bez względu na walutę, a wypłata środków gwarantowanych następuje w złotych. W przypadku rachunków wspólnych każdy ze współposiadaczy ma prawo do oddzielnej kwoty gwarantowanej. Środki gwarantowane można odbierać przez okres 5 lat od dnia zawieszenia działalności banku. Zmiany zasad gwarantowania depozytów w bankach wprowadzone zostały we wszystkich krajach Unii Europejskiej zgodnie z Dyrektywą 2009/14/WE z 11 marca 2009 r. nowelizującą Dyrektywę 94/19/WE w sprawie systemów gwarancji depozytów. Limit gwarancyjny w wysokości 100 tys. EUR stał się jednolitym limitem obowiązującym w całej Unii Europejskiej.

Od 28 listopada 2008 do 29 grudnia 2010 Bankowy Fundusz Gwarancyjny gwarantował w 100% środki do 50 tys. EUR. Podstawa prawna: ustawa z 23 października 2008 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz.U. z 2008 r. nr 209, poz. 1315).

Gwarancje obowiązujące do 27 listopada 2008: Obowiązkowy system gwarantowania obejmuje środki gwarantowane do wysokości (wraz z odsetkami naliczonymi zgodnie z umową):

• równowartości w złotych 1 000 EUR - w 100%,
• przekraczającej równowartość w złotych 1 000 EUR, a nie przekraczającej równowartości w złotych 22 500 EUR - w 90%,
• powyżej sumy 22 500 EUR - w 0% ( tzn. fundusz nie gwarantuje zwrotu środków ).

Działalność pomocowa

Zadania w ramach działalności pomocowej wynikają z obowiązku działania na rzecz bezpieczeństwa i stabilności banków oraz wzrostu zaufania do systemu bankowego. Należą do nich:

• udzielanie zwrotnej pomocy w postaci pożyczek, gwarancji lub poręczeń oraz nabywanie wierzytelności banków zagrożonych niewypłacalnością,
• kontrola nad realizacją programu naprawczego banku oraz prawidłowością wykorzystania pomocy,
• określenie wysokości obowiązkowych rocznych wpłat wnoszonych przez banki na rzecz Funduszu.

Prezes

1. Ewa Kawecka-Włodarczak (do kwietnia 2007 r.)
2. Małgorzata Zaleska (od 20 kwietnia 2007 r. do 31 lipca 2009 r.)
3. Jerzy Pruski (od 8 września 2009 r.)

Zobacz też

• Komisja Nadzoru Finansowego
• Komisja Nadzoru Bankowego
• Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
• Informacja NIK o wynikach kontroli funkcjonowania BFG (2000)